ABD, OPEC ve OPEC+’a savaş mı açıyor: ‘Suudi Arabistan ve Rusya’ya karşı ‘OPEC-’ kurulabilir’
17:32 04.04.2023 (güncellendi: 19:15 04.04.2023)
© AFP 2023
Abone ol
Özel
Rusya ve Suudi Arabistan dahil 9 ülkenin petrol üretimini azaltma kararı ABD başta olmak üzere Batı dünyasında rüzgar etkisi yarattı. Enerji uzmanı Dr. Cenk Pala, “OPEC'e karşı bir savaş başlatılabilir, ayrıca OPEC anlamsızlaştırılarak OPEC+’a karşı OPEC- kurulabilir” yorumunda bulundu.
Son dönemde aldığı kararlar ile ABD’yi kızdıran Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri bir yeni adımla daha şimşekleri üzerine çekti. OPEC+ ülkelerinin başını çeken Rusya, günlük petrol üretimini 500 bin varil azaltma kararını yıl sonu kadar uzatırken Suudi Arabistan da aynı kararı aldı. Bunu yanı sıra Irak 211 bin, Birleşik Arap Emirlikleri 144 bin, Kuveyt 128 bin, Kazakistan 78 bin, Cezayir 48 bin, Umman 40 bin, Gabon da 8 bin varil kesintiye gideceğini açıkladı.
Bu gelişmelerle OPEC+ ülkeleri, mevcut günlük 2 milyon varillik üretim kesintisine ek olarak mayıs itibarıyla günlük yaklaşık 1,6 milyon varil kesintiye gitmiş olacak.
Tabii bu durum da petrol fiyatlarında artışa neden oluyor. 31 Mart Cuma gününü 79.89 dolar seviyesinde tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı, bugün 15.30 itibarıyla 85.52 dolar seviyesinde ilerliyor.
ABD, ‘Makul değil’ derken Rusya ‘Sayı artabilir’ dedi
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby düzenlediği basın toplantısında “Piyasadaki belirsizlik göz önüne alındığında, şu anda üretim kesintilerinin makul olduğunu düşünmüyoruz” ifadesini kullandı.
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ise Rusya ve Suudi Arabistan dahil 9 ülkenin gönüllü olarak petrol üretimini azaltma kararı aldıklarını belirterek, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubundaki diğer ülkelerin de bu yönde karar alabileceğini söyledi.
‘OPEC'in içinde Amerikan karşıtlığı başladı’
Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Enerji Politikaları Başdanışmanı Dr. Cenk Pala, bu konuda Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, “Suudi Arabistan son bir buçuk yıldır bir eksen kayması yaşıyor. Hatta Ukrayna krizinden bu yana bu daha da belirgin hale geldi” diyerek bunu şöyle açıkladı:
“Suudi Arabistan artık Amerika'nın güdümünde gitmek istemiyor, Amerika ile olan yakınlığı nedeniyle Çin gibi büyük bir piyasayı kaybettiğini hissediyor ve sadece Hindistan piyasasına petrol satıyor olmanın ülkesinin geleceği açısından ve müşterileri açısından pek bir şey ifade etmediğini fark ediyor. Amerika'nın Suudi Arabistan üzerinde kurduğu baskı, OPEC içerisinde Suudi Arabistan'ın rolünden duyduğu rahatsızlıktan öcünü alıyorlar. OPEC'in içinde Amerikan karşıtlığı başladı. Rusya da bunu iyi kullandı. Ruslar belirli ortamlarda OPEC'i destekleyen OPEC+ üyesi olarak Suudi Arabistan'a ABD uzaklaştıkça yaklaştı. Çin de hem Rusya'ya karşı kendisini de dengelemek hem kaynak olarak sadece Rusya'ya bağımlı olmamak hem de Suudi Arabistan gibi normalde Amerika'nın neredeyse güdümünde hareket eden bir ülkeyi yanına çekmek için harekete geçti ve Amerika ile ticaret savaşlarında bir adım öne geçmek istedi.”
‘Suudi Arabistan Ortadoğu'daki en büyük düşman ilan edilebilir’
Dr. Pala, “Batı'nın Rusya'ya petrol ambargosu kararı ve tavan fiyat uygulamak istemesi Rusya'yı pet etkilemedi çünkü Çin'e, Hindistan’a ucuza satarak, yani sürümden kazanarak bunu telafi etti. Şimdi yapılan ise aslında bir kesinti değil fiyat artışıdır. Karara Irak'ın da katılması ilginç mesela bunu bütün OPEC'e yaymak istiyorlar ancak bu Amerika'nın bütün şimşeklerini Suudi Arabistan'ın üzerine yöneltmesi de önleyemeyecek” diye ekleyerek şunları kaydetti:
“Suudi Arabistan'a dönük CAATSA benzeri, belki de onun parçası olarak Ruslara uygulanan yaptırımların parçasıymış gibi mutlaka Ruslara verilen bu desteğin altını çizen bir yaptırımın gelmesini bekliyorum. Suudi Arabistan'ın da buna vereceği cevap net. Yani büyük bir ihtimalle daha fazla Çin'le işbirliği, daha fazla Hindistan'la işbirliği daha fazla Rusya ile işbirliği ve son olarak da daha çok İran'la işbirliği yapacaktır. Yani bir ciddi bir strateji değişiklik olacak ve buradan küçük çatışmalardan tutun Suudi Arabistan'ın Ortadoğu'daki en büyük düşman ilan edilmesine kadar gidecek bir süreç başladı.”
‘Amerika eksiltebildiği kadar OPEC üyesini eksiltir’
Peki, gelecekte neler bekleniyor? ABD’nin hamleleri neler olabilir? Enerji uzmanı Dr. Cenk Pala’nın yorumları şu şekilde oldu:
“Dünya ekonomileri bu kadar büyük enflasyonla uğraşırken, petrol fiyatları yüksek kaldığı müddetçe bunların enflasyondaki etkisi ortada. Mesela Amerikan enflasyonunun yani yüzde 7'nin neredeyse yüzde 1 buçuk 2'si petrol ve doğalgaz fiyatlarıyla ilgilidir. Şimdi bu üretim kısma kararı enerji fiyatlarını tetikleyeceği için dünya ekonomisine yapılmış bir kötülük olarak algılanacaktır ve G-7 kapsamında ve daha sonrasında G-20 kapsamında da bu duruma karşı bir hareket başlatılacaktır. Benim beklentim OPEC'e karşı bir savaş başlatılabilir. Ayrıca OPEC'in anlamsızlaştırılması ve ABD'nin Ortadoğu ülkelerine ‘benimle misin değil misin?’ diyerek geriye kalanını da küçük ve lokal savaşla tehdit etmesi olabilir. Dolayısıyla OPEC+’a karşı OPEC- kurulabilir. Amerika eksiltebildiği kadar OPEC üyesini eksiltip Suudi Arabistan'ın karşısına çıkartabildiği kadar gücü çıkartıp tedarikini yine Ortadoğu'dan ancak Çin, Rusya veya İran güdümünde olmayan ülkelerden sağlayacaktır.”
‘Benzin fiyatları artar’
Dr. Pala, bu kesinti kararının günlük yaşama etkisini ise “Enflasyonun en büyük nedenlerinden birisi özellikle benzin fiyatlarıdır. Şimdi petrolün ucuza bulunabilme ihtimali azaldığından doğrudan bu fiyatlara yansıyacak. Yani şimdi 75 dolarlarda seyreden brent petrol minimum 90 dolar ve üstüne çıkabilir. Enflasyon tetiklenir, benzin fiyatları artar” diye belirtti.
"OPEC", "OPEC+" ve "OPEC-Dışı Ülkeler" kimlerden oluşuyor?
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC): Cezayir, Angola, Kongo, Ekvador Ginesi, Gabon, İran, Irak, Kuveyt, Libya, Nijerya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Venezüella.
OPEC+ Ülkeleri: OPEC+ ülkeleri ise dünya petrol piyasasının önemli üreticileri konumunda bulunmalarına rağmen OPEC'e üye olmayan, ancak OPEC ile işbirliği yapan ülkelerdir. Başını Rusya'nın çektiği OPEC+ ülkelerinin sayısı 10'dur. Bu ülkeler Azerbaycan, Bahreyn, Brunei, Kazakistan, Malezya, Meksika, Umman, Rusya, Sudan, Güney Sudan olarak sıralanıyor.
OPEC-Dışı ülkeler: OPEC-Dışı ülkeler ise dünyada petrol üretiminde söz sahibi olan, ancak OPEC veya OPEC+ ülkelerine üye olmayan ülkelerdir. 16 ülke şu şekilde: Kanada, Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Norveç, İngiltere, Türkmenistan, Katar, Avustralya, Çin, Hindistan, Endonezya, Vietnam, Mısır.
