BM Güvenlik Konseyi başkanlığını devralan Rusya, 'etkin çok kutupluluk' toplantısı düzenleyecek
17:22 03.04.2023 (güncellendi: 23:47 03.04.2023)
© AFP 2023 / Kirill KUDRYAVTSEVRusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi,
© AFP 2023 / Kirill KUDRYAVTSEV
Abone ol
Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) dönem başkanlığına Kiev ile Batılı destekçilerinin '1 Nisan şakası olmalı' tepkisine, Dışişleri Bakanı Lavrov'un yönetiminde 'tek kutuplu düzenin yerini alacak etkin çok taraflılık' toplantısıyla yanıt verecek. Moskova, ABD'nin 'kurallara dayalı dünya düzenine' karşı BM Şartı'na vurgu yapacak.
BMGK'nin veto yetkisine 5 daimi üyesinden biri olan Rusya'nın 15 üye arasındaki aylık rotasyon kapsamında 1 Nisan'da dönem başkanlığına gelmesi, ABD ve AB destekli Ukrayna yönetiminin Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba tarafından 'kötü bir şaka' ve 'uluslararası toplumun suratına tokat' diye nitelendi. 2. Dünya Savaşı sonrası şekillenen BMGK'de muzaffer SSCB'nin devamı Rusya'nın 'koltuğunu gasp ettiğini' iddia eden ve Rusya'yı 'BMGK'de bir kanun kaçağı' olarak tasvir eden Kuleba "Mevcut BMGK üyelerini, Rusya'nın başkanlığını kötüye kullanma girişimlerini engellemeye çağırıyorum" dedi.
Borrell şaşırtmadı
Pası alan AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell, Rusya'nın BMGK dönem başkanlığını devralmasının, günü bakımından '1 Nisan Şakasına uygun olduğunu' tweetledi. "Rusya, Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olmasına rağmen, sürekli olarak BM yasal çerçevesinin özünü ihlal ediyor" iddiasında bulunan Borrell, 'AB'nin nisan ayı boyunca Rusya'nın olası suiistimaline karşı koruma sağlayacağını' öne sürdü.
'AB'nin küresel oyuncu olmaya hazır olmadığının teyiti'
Moskova ise 'bu tür sorumsuz söylemlerin AB'nin küresel bir oyuncu olmaya hazır olmadığını teyit ettiği' yanıtını verdi. Rusya'nın AB Daimi Temsilciliği'nin resmi hesabının attığı tweette AB'nin BMGK ile hiçbir ilgisinin olmadığı da hatırlatıldı:
Rusya'nın nisan ayında BMGK başkanlığına gelmesi, AB'nin kamuoyu önünde hesaba katmayı reddettiği bir gerçektir. Bu arada, AB'nin BMGK ile hiçbir ilgisi yoktur. Bu tür sorumsuz söylemler, yalnızca AB'nin küresel bir oyuncu olmaya hazır olmadığını teyit etmektedir.
Dönem Başkanı'nın BMGK kararları üzerinde pek etkisi bulunmuyor, ancak uluslararası toplumun en önemli karar organının gündemini belirlemekten sorumlu oluyor.
Gündem Çin ile Rusya'nın sağlam temellere oturttuğu çok taraflılık
Rusya, en son Şubat 2022'de BMGK dönem başkanlığını yürütürken Ukrayna özel harekatını başlatmıştı. Harekatın yıldönümü sonrası Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Mao'dan beri bir ilke imza atıp üst üste üçüncü kez seçilmesinin ardından ilk yurtdışı ziyaretini Moskova'ya düzenledi. Şi'nin çok kutuplu yeni dünya düzenini inşa etmeye yönelik bildiri ve anlaşmalara imza attığı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e veda ederken “Yüzyıldır gerçekleşmeyen bir değişim geliyor. Ve bu değişimi birlikte yönlendiriyoruz" demesini yankılayan şekilde, Rusya'nın dönem başkanlığında BMGK'de 'etkili çok taraflılık' konulu bir toplantı yapılacak.
Toplantı 24 Nisan'da
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un 'BM'nin kuruluş anlaşması ilkelerini savunmak kapsamında yeni dünya düzeninin ve etkili çok taraflılığın ana hatlarını' tartışmak üzere 24 Nisan'da BMGK'de bir açık oturuma başkanlık edeceğini açıkladı:
Sergey Lavrov'un Nisan ayının ikinci yarısında New York'a gelmesini bekliyoruz. 24 Nisan'da BM Şartı ilkelerinin savunulması yoluyla etkili çok taraflılık konusunda açık oturuma başkanlık edecek. Bizim düşüncemiz, tek kutuplu düzenin yerini alacak yeni bir dünya düzeninin ana hatları hakkında kapsamlı, ileriye dönük stratejik bir tartışma yapmaktır.
BM üyelerini mevcut anın ufkunun ötesine bakmaya ve ortak çabalarla tüm devletlerin çıkarlarının garanti altına alınacağı gerçekten çok kutuplu bir dünyayı nasıl inşa edebileceğimize dair vizyonlarını sunmaya çağırıyoruz. Bunu yapmak için, devletlerin egemen eşitliği de dahil olmak üzere BM Şartı'nın amaçlarını ve ilkelerini koruma konusunu tartışmak önemlidir. Bunu konuşmanın vakti geldi de geçti bile.
'Kurallara dayalı dünya düzeni' söylemine karşı BM'yi korumak
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da Moskova'nın çok taraflılık konusundaki tutumunu teyit etti. Zaharova, bunun çok önemli bir konu olduğunu belirtirken özellikle ABD ile Britanya'ya atıfla 'zira bazı ülkelerin BM'yi münhasıran kendi çıkarlarına tabi kılmaya, gelecekte BM merkezli uluslararası ilişkiler sistemini tamamen baltalamaya, onun yerine iğrenç 'kurallara dayalı dünya düzeni' kavramını koymaya yönelik aktif girişimlerini tırmandırdığına' dikkat çekti. Rusya Dışişleri Sözcüsü "Kuralları daha kimsenin görmediğini hatırlatmama izin verin" diye ekledi.
Ortadoğu ve silah ihracatı anlaşmaları konulu toplantılar
Rus Dışişleri, Lavrov'un 25 Nisan'da Ortadoğu konulu bir toplantıya başkanlık edeceğini, 5 Nisan'da 'Silahlı çatışmalarda çocuklar. Ukrayna krizi: çocukları çatışma bölgelerinden tahliye etmek' başlıklı bir toplantı, 10 Nisan'da 'askeri ürün ihracat anlaşmalarının ihlalinin yarattığı riskler' hakkında bir toplantı da planladıklarını açıkladı. Zaharova "Mevcut koşullarda, askeri malzemelerde sözde son kullanıcı için sözleşme yükümlülüklerine uyulmamasının sonuçlarının kapsamlı şekilde analiz edilmesi ve bu tür yıkıcı adımlara karşı koymanın yollarının tartışılması gerektiğine inanıyoruz" dedi.