https://anlatilaninotesi.com.tr/20230314/turkiye-suriye-barisi-astana-formatinda-saglanacak-1068232054.html

Türkiye-Suriye barışı ‘Astana formatında’ sağlanacak

Türkiye-Suriye barışı ‘Astana formatında’ sağlanacak

Sputnik Türkiye

Türkiye ve Suriye arasında Rusya aracılığıyla gerçekleşen ilişkileri normalleştirme görüşmeleri İran’ın da katılımıyla Astana formatına kavuşturuldu. Suriye’de... 14.03.2023, Sputnik Türkiye

2023-03-14T14:27+0300

2023-03-14T14:27+0300

2023-03-15T00:23+0300

görüş

türkiye

rusya

suriye

iran

beşar esad

recep tayyip erdoğan

vladimir putin

ibrahim reisi

ankara

https://cdn.img.anlatilaninotesi.com.tr/img/07e7/03/0e/1068235016_0:0:3073:1728_1920x0_80_0_0_82679520b4e2f216ae2760e679e9d1c7.jpg

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 14 Aralık’ta yaptığı, “Biz şu an itibarıyla Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz” açıklamasının ardından 28 Aralık’ta Rusya’nın başkenti Moskova önemli bir görüşmeye ev sahipliği yaptı.Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, burada Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya ve Suriye istihbarat başkanlarıyla üçlü toplantıda bir araya geldi.Toplantıda, Suriye krizi, mülteci sorunu ve Suriye topraklarında bulunan tüm terör örgütleriyle ortak mücadele çabaları ele alındı. Yapıcı havada geçen toplantı sonucunda, Suriye'de ve bir bütün olarak bölgede, istikrarın temin edilmesi ve sürdürülmesi için üçlü formattaki toplantıların devamı konusunda mutabık kalındı.Daha sonra İran da tarafların uzlaşısı ile bu sürecin bir parçası oldu.Şimdi ise önce dışişleri bakanlarının ardından da çıkarılacak yol haritasına göre ülke liderlerinin bir araya gelmesi bekleniyor.Dışişleri bakanlarının Şubat ayında bir araya gelmesi öngörülüyordu ancak Türkiye’de yaşanan deprem felaketi nedeniyle bu görüşme ileri bir zamana ertelendi.16 Mart’ta Moskova’da buluşuluyorBu kapsamda önce teknik boyutta bir toplantı yapılacak. Türkiye, Rusya, Suriye ve İran arasında dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki Suriye konulu toplantı, 16 Mart’ta Moskova’da gerçekleştirilecek. Türk heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar başkanlık edecek. Toplantıya Rusya'yı temsilen Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Orta Doğu ve Afrika Ülkeleri Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov, İran'ı temsilen Dışişleri Bakanı Siyasi İşler Danışmanı Ali Asgar Hacı, Suriye yönetimini temsilen ise Dışişleri Bakan Yardımcısı Eymen Susan katılacak. Moskova görüşmeleri, 4 ülkenin dışişleri bakanları arasında yapılması arzu edilen toplantı için bir anlamda zemin yoklaması olacak. Taraflar, bakanların hangi gündemle toplanabileceği ve hangi işbirliği alanlarını değerlendirebileceği konusunda görüş alışverişinde bulunacak.Diplomatik kaynaklar, bu toplantıda terörle ortak mücadeleden sığınmacıların geri dönüşüne kadar birçok başlığın ele alınacağını ifade ediyor.Astana formatında bir araya gelen Türkiye, Rusya ve İran liderlerinin kararlılığının bu görüşmelere de sağlam bir altyapı sağladığı ve önümüzdeki günlerde sonuçların alınmaya başlanacağı da kaynaklar tarafından vurgulandı.Suriye krizinin aşılmasında Astana üçlüsünün başarılarıSuriye’de 2011 yılında başlayan iç savaş ve işgal on binlerce kişinin ölümüne ve milyonlarca kişinin göç etmesine neden oldu. Bugün akan kan geçmişe göre büyük ölçüde durdurulsa da ülke halen parçalanmış durumda ve terör örgütlerinin işgali sürüyor.Suriye’nin komşusu Türkiye de bu savaş sürecinin en önemli aktörlerinden biri olmuştu. Ancak gelinin zaman içinde ortak tehditlerin anlaşılması ve büyüyen sorunlar düşman durumuna gelen Türkiye ve Suriye’yi yeniden el sıkışma noktasına getirdi.Peki, Suriye’deki krizin aşılması için Türkiye, Rusya ve İran üçlüsü bugüne kadar hangi adımları attı? Sputnik bugüne kadar yaşananları derledi.Suriye’de siyasi çözüm arayışları uluslararası düzeyde ilk olarak Birleşmiş Milletler’in (BM) girişimleri ve Cenevre zirvesi ile gündeme gelmişti. BM Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan koordinatörlüğünde 30 Haziran 2012 tarihinde Cenevre’de gerçekleşen bu zirveye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) daimi üyeleri olan ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa’yla beraber Avrupa Birliği (AB) temsilcileri, Türkiye, Katar, Kuveyt, Arap Birliği temsilcileri ve Irak katıldı. Ancak Suriye hükümeti ve muhalefetten bir katılım olmadı. Cenevre’nin ikinci ve üçüncü görüşmeleri de 2014 ve 2016 yıllarında düzenlense de ateşkesin sağlanmasında bir yol kat edilemedi.Suriye'de ateşkes ve çatışma süreçlerinin kontrol altına alınabilmesi açısından Türkiye ve Rusya'nın öncülüğünde başlatılan Astana süreci, İran’ın da katılımıyla siyasi ve insani meselelerin ele alındığı bir platform olarak işletilmeye devam ediyor.Hükümet ve muhalefet ilk kez bir aradaTürkiye ve Rusya'nın çabalarıyla Suriye'de 30 Aralık 2016'da varılan ateşkesin güçlendirilmesi için 23 Ocak 2017'da yapılan Suriye konulu ilk Astana toplantısına Kazakistan ev sahipliği yaptı. Toplantıya Şam hükümeti ve muhalefet temsilcileri, Türkiye, Rusya ve İran heyetleri katıldı. Bu toplantıda Şam hükümeti ve muhalefet temsilcileri ilk kez bir araya getirildi.İkinci tur ise Şubat 2017'de gerçekleştirildi ve tutukluların durumu ele alındı.Mart 2017'deki 3. kez yapılan görüşmelerde de Suriye'de ateşkesi sağlamlaştırmak için garantör ülkelerce kurulan üçlü mekanizmanın güçlendirilmesi kararı alındı.Türkiye, Rusya ve İran'ın garantör olarak katıldığı 4. tur Astana toplantısı 4-5 Mayıs 2017'de yapıldı. Bu toplantıda İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 "gerginliği azaltma bölgesi" oluşturuldu.Temmuz 2017'deki 5. tur Astana görüşmelerinde de gerginliği azaltma bölgelerine ilişkin detayları görüşmek için Ortak Çalışma Grubu oluşturulması konusunda anlaşıldı. Eylül 2017'deki bir sonraki toplantıda da İdlib’deki çatışmasızlık bölgesinin sınırları çizildi.8. turu 21 Aralık 2017'de yapılan Astana görüşmelerinde de "Tutukluların serbest bırakılması", "Mayınlanmış tarihi alanların temizlenmesi", "Gerginliği azaltma bölgelerindeki gelinen son durum" ve "Rusya’nın Soçi kentinde düzenlenecek Ulusal Diyalog Kongresi'ne hazırlık" ana gündem maddeleri oldu.30 Ocak 2018'de Rusya'nın Soçi kentinde Suriyelilerin ve garantör ülkeler Türkiye, Rusya ve İran'ın temsilcilerinin katıldığı kongreden de Suriye için Anayasa Komitesi kurma kararı çıktı.Ankara’da Anayasa Komitesi’nde uzlaşı sağlandıTürkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve dönemin İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin katılımıyla 16 Eylül 2019'da Çankaya Köşkü'nde düzenlenen "Türkiye-Rusya Federasyonu-İran Üçlü Zirvesi"nden onaylanmış Anayasa Komitesi listesinde uzlaşı çıktı.Mayıs 2018’de yapılan 9. Astana görüşmelerinin en önemli gündem maddesi yine anayasa çalışmaları oldu.Suriyeli tarafları bir araya getiren Astana formatındaki görüşmelerin 10. turu Rusya'nın Soçi kentinde yapıldı.Astana formatındaki görüşmelerin 10. turu Rusya'nın Soçi kentinde Temmuz 2018'de yapıldı. Toplantıda garantör ülkeler, Şam hükümeti ve muhaliflerin ellerinde tuttukları kişilerin bir kısmını sembolik olarak karşılıklı serbest bırakması konusunda anlaşmaya vardı.Anayasa Komitesi kurulması için çabaların artırılmasında konusunda anlaşmaya varılan Kasım 2018'deki 11. tur görüşmelerde garantörler, mülteciler ile ülke içinde yerinden edilenlerin güvenli ve gönüllü biçimde dönüşü için gerekli şartların oluşturulması gerektiğine vurgu yaptı.12. Astana görüşmeleri Nisan 2019'de yapılırken, Ağustos 2019'daki bir sonraki toplantıda ise İdlib'deki güvenlik konuları ele alındı.Aralık 2019'daki yapılan 14. tur toplantısında da ayrıca Anayasa Komitesi'nin çalışmalarına başlaması ışığında siyasi sürecin ilerletilmesi ele alındı. Şubat 2021'deki 15. Astana toplantısının ana gündemi Anayasa Komitesi'nin çalışması olurken, Temmuz 2021'de yapılan bir sonraki turda garantör ülkeler, Anayasa Komitesi'nin çalışmalarına hız vermesini istedi.Aralık 2021’de gerçekleştirilen 17. tur toplantıda da Suriye’deki güncel durum, insani yardımların ulaştırılması, Cenevre’deki Suriye Anayasa Komitesi çalışmalarının yeniden başlatılması, mahkumların değişimi, alıkonulanların serbest bırakılması ve kayıp kişilerin aranması gibi güven artırıcı önlemler başlıca gündem maddeleri oldu.Haziran 2022’deki 18. tur toplantısında da Suriyeli mültecilerin dönüşü için koşulların sağlanması başta olmak üzere Suriye’deki insani ve sosyoekonomik durum, Cenevre’deki Anayasa Komitesi çalışmaları, güven artırıcı önlemler, rehinelerin serbest bırakılması ve kayıp kişilerin aranması gibi konular masaya yatırılıyor.'ABD bölgeden çıkarılmalı' vurgusuTemmuz 2022’de ise "Astana Formatında Yedinci Üçlü Zirve Toplantısı" kapsamında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bir araya geldi. Toplantının ardından yapılan açıklamalarda ortak vurgu ABD’nin artık Suriye’nin kuzeyinden çekilmesi yönünde oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Amerika Fırat’ın doğusunu terk etmek durumunda” açıklaması da Türkiye’nin kararlılığının en ifadesi olarak kayıtlara geçti.Kasım 2022’de de Astana görüşmelerinin garantörleri Türkiye, Rusya ve İran heyetleri, Kazakistan'ın başkenti Astana'da 19. kez bir araya geldi. Bu toplantıda İdlib ve Fırat'ın kuzey doğusundaki durum masaya yatırıldı.Astana görüşmelerinin krizin çözümünde önemli roller almaya devam edeceği öngörülüyor.

rusya

suriye

iran

ankara

şam

astana

2023

SON HABERLER

tr_TR

türkiye, rusya, suriye, iran, beşar esad, recep tayyip erdoğan, vladimir putin, ibrahim reisi, ankara, şam, astana, astana mutabakatı, astana süreci, astana görüşmeleri, astana zirvesi, astana zirvesi