Araştırma: Dünya'nın iç çekirdeği dönmeyi durdurmuş olabilir, hatta tersi yönde hareket edebilir
10:43 26.01.2023 (güncellendi: 16:25 26.01.2023)
© AFP 2023 / CHRISTOF STACHE
Abone ol
Yapılan yeni bir bilimsel çalışmaya göre, Dünya'nın iç çekirdeğinin yer küreyle aynı yönde dönmesinin durdurmuş olabileceği ve tersi yönde dönebileceği ortaya konuldu.
Dünya, iç ve dış çekirdek, manto ve kabuk olmak üzere katmanlardan oluşuyor.
Yer kabuğunun yaklaşık 5 bin kilometre altında bulunan katı iç çekirdek, sıvı metal dış çekirdeğin içinde yüzdüğü için bağımsız olarak dönüşünü gerçekleştirebiliyor.
Çoğunlukla demir ve nikelden oluşan, yarıçapı yaklaşık 3400 km olan dünyanın çekirdeği, bu ölçülerle Mars’ın büyüklüğüne oldukça yakın.
Nature Geoscience dergisinde yayımlanan bir makaleye göre, Dünya'nın iç çekirdeğinin yer küreyle aynı yönde dönmesinin durduğu ve tersi yönde dönmeye başlamış olabileceği belirtildi.
Çalışmanın yazarlarından Pekin Üniversitesi'nde araştırma görevlisi olan Yi Yang ve Prof. Xiaodong Song, iç çekirdeğin hareketlerini takip etmek amacıyla, 1960'lardan bu yana tekrarlayan depremlerden sismik dalgaları analiz etti.
Yer kabuğunun yaklaşık 5 bin kilometre altında bulunan katı iç çekirdek, sıvı metal dış çekirdeğin içinde yüzdüğü için bağımsız olarak dönüşünü gerçekleştirebiliyor.
Çoğunlukla demir ve nikelden oluşan, yarıçapı yaklaşık 3400 km olan dünyanın çekirdeği, bu ölçülerle Mars’ın büyüklüğüne oldukça yakın.
Nature Geoscience dergisinde yayımlanan bir makaleye göre, Dünya'nın iç çekirdeğinin yer küreyle aynı yönde dönmesinin durduğu ve tersi yönde dönmeye başlamış olabileceği belirtildi.
Çalışmanın yazarlarından Pekin Üniversitesi'nde araştırma görevlisi olan Yi Yang ve Prof. Xiaodong Song, iç çekirdeğin hareketlerini takip etmek amacıyla, 1960'lardan bu yana tekrarlayan depremlerden sismik dalgaları analiz etti.
The rotation of Earth’s inner core may have paused and it could even go into reverse, new research suggests. https://t.co/HThWWJxras pic.twitter.com/tG0foXGs0n
— CNN (@CNN) January 25, 2023
Buldukları şeyi 'beklenmedik' olarak nitelendiren araştırmacılar, iç çekirdeğin 2009 yılından bu yana zamanla değişen sismik kayıtların çok az farklılık gösterdiğini söyledi.
İç çekirdeğin neredeyse durma noktasına geldiğini, ardından da ters yöne doğru döndüğünü gözlemleyen bilim insanları, "1980 ile 1990 arasındaki 10 yıla baktığınız zaman net bir değişim görüyorsunuz ama 2010'dan 2020'ye baktığınız zaman pek bir değişiklik görmüyorsunuz" dedi.
Konuyla ilgili AFP'ye konuşan bilim insanları, "İç çekirdeğin bir salıncak gibi sallandığına inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
Salıncağın bir döngüsünün yaklaşık 70 yıl, buna göre ortalama her 35 yılda bir yön değiştirdiğini belirten bilim insanları, bir sonraki değişimin 2040'ların ortasında gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini belirtti.
Çalışmalarının bazı araştırmacıları tüm Dünya'yı entegre bir dinamik sistem olarak ele alan modeller inşa etmeye ve test etmeye motive edeceğini umduklarını belirten araştırmacalar, iç çekirdekten yüzeye kadar Dünya'nın tüm katmanları arasında fiziksel bağlantı olduğuna inandıklarını söylüyor.
İç çekirdeğin yüzeye dair etkisiyle ilgili çok fazla veri bulunmuş değil. Bu nedenle çalışmanın tartışma yaratacağı da bekleniyor.
Çalışmanın yayımlanmasının ardından bazı bilim insanları, makalede tartışmaları yanların olduğunu aktardı.
Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden sismolog John Vidale, çalışmayla ilgili, "Bu, mükemmel bilim insanları tarafından birçok veriyi ortaya koyan titiz bir çalışma" dedi ve ekledi: "Ancak modellerin hiçbiri bence tüm verileri çok iyi açıklamıyor" dedi.
Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde jeofizikçi olan Hrvoje Tkalciç, iç çekirdeğin döngüsünün değişip değişmediği konusunun tartışmalı olduğunu söyledi.
'İç çekirdeğin döngüsünün tam olarak durmadığını' belirten Tkalciç, söz konusu çalışmayı yapan bilim insanlarını 'kusurlu ve sınırlı' ekipman kullanarak hastaların iç organlarını inceleyen doktorlara benzetti.
İç çekirdeğin neredeyse durma noktasına geldiğini, ardından da ters yöne doğru döndüğünü gözlemleyen bilim insanları, "1980 ile 1990 arasındaki 10 yıla baktığınız zaman net bir değişim görüyorsunuz ama 2010'dan 2020'ye baktığınız zaman pek bir değişiklik görmüyorsunuz" dedi.
Konuyla ilgili AFP'ye konuşan bilim insanları, "İç çekirdeğin bir salıncak gibi sallandığına inanıyoruz." ifadelerini kullandı.
Salıncağın bir döngüsünün yaklaşık 70 yıl, buna göre ortalama her 35 yılda bir yön değiştirdiğini belirten bilim insanları, bir sonraki değişimin 2040'ların ortasında gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini belirtti.
Çalışmalarının bazı araştırmacıları tüm Dünya'yı entegre bir dinamik sistem olarak ele alan modeller inşa etmeye ve test etmeye motive edeceğini umduklarını belirten araştırmacalar, iç çekirdekten yüzeye kadar Dünya'nın tüm katmanları arasında fiziksel bağlantı olduğuna inandıklarını söylüyor.
İç çekirdeğin yüzeye dair etkisiyle ilgili çok fazla veri bulunmuş değil. Bu nedenle çalışmanın tartışma yaratacağı da bekleniyor.
Çalışmanın yayımlanmasının ardından bazı bilim insanları, makalede tartışmaları yanların olduğunu aktardı.
Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden sismolog John Vidale, çalışmayla ilgili, "Bu, mükemmel bilim insanları tarafından birçok veriyi ortaya koyan titiz bir çalışma" dedi ve ekledi: "Ancak modellerin hiçbiri bence tüm verileri çok iyi açıklamıyor" dedi.
Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde jeofizikçi olan Hrvoje Tkalciç, iç çekirdeğin döngüsünün değişip değişmediği konusunun tartışmalı olduğunu söyledi.
'İç çekirdeğin döngüsünün tam olarak durmadığını' belirten Tkalciç, söz konusu çalışmayı yapan bilim insanlarını 'kusurlu ve sınırlı' ekipman kullanarak hastaların iç organlarını inceleyen doktorlara benzetti.
