'Türkiye için F-16'lar önemli ama Suriye kadar değil, ABD için de NATO'nun genişlemesi önemli'
23:53 18.01.2023 (güncellendi: 11:54 20.01.2023)
'Türkiye için F-16’lar önemli ama Suriye kadar değil, ABD için de NATO'nun genişlemesi önemli'
Abone ol
İsmail Hakkı Pekin'e göre Türkiye F-16'lar için mutlaka taviz alacak. Suriye'nin Türkiye için en stratejik konu olduğunu belirtirken, ABD için de NATO'nun genişlemesinin önemine dikkat çeken Pekin, Washington'ın Ankara'dan Ege'de mevcut durumu kabullenmesini isteyebileceğini söyledi. Pekin, ABD ve Batı'nın hala Erdoğan'ı destekledikleri görüşünde.
Türk-Amerikan ilişkilerinde; NATO'nun İsveç ve Finlandiya'nın üyelikleri eşliğinde genişlemesi, F-16 alımı ve mevcutların güncellenmesi pazarlıkları ve Ankara'nın Suriye'de Rusya Federasyonu arabuluculuğunda olası adımların konuşulduğu bir ortamda Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ABD'yi ziyaret etti. Çavuşoğlu, iki yılı bulan Biden yönetimi döneminde ilk kez ABD'li mevkidaşı Antony Blinken tarafından resmi düzeyde ağırlandı. Görüşmede Ankara'nın İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliklerine parlamento onayının çıkması için ortaya koyduğu şartlar, Biden yönetiminin Kongre'ye olumlu görüş bildirdiği F-16'ların yanı sıra Suriye başlığı öne çıktı.
İki dışişleri bakanının görüşme sonrası ortak basın toplantısı düzenlememeleri dikkat çekti. Çavuşoğlu ise Washington'da Türk gazetecilere görüşmeyi değerlendirdi. Dışişleri Bakanı, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliklerine onay konusunun F-16'larla bağlantılandırılmaması gerektiğini söylerken, Suriye konusundaki Ankara'nın adım atma ihtiyacına dikkat çekti. ABD Dışişleri Bakanlığı ve Beyaz Saray'dan yapılan açıklamalarda ise Ankara'nın bir an önce NATO genişlemesini onaylaması çağrıları öne çıktı. Batı medyası, Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine onay vermediği sürece F-16 taleplerinin karşılanmayacağı temasını işliyor.
Çavuşoğlu'nun ABD ziyareti ve kritik başlıkları eski Genelkurmay İstihbarat Başkanı İsmail Hakkı Pekin ile konuştuk.
'Suriye Türkiye için stratejik konu, NATO'nun genişlemesi de ABD için'
İsmail Hakkı Pekin'e göre, Çavuşoğlu'nun ABD ziyareti 'özellikle planlanmış' görünüyor. Moskova'da 28 Aralık'a Rusya, Türkiye ve Suriye savunma bakanlarının katılımıyla ilk kez yapılan temasa atıfta bulunan Pekin, ABD ziyaretinin de buna uygun ayarlandığını dile getirdi. Suriye'de yeni açılıma ABD'nin itirazlarını anımsatan Pekin, bu konunun Türkiye için stratejik önemine karşılık NATO'nun genişlemesinin de ABD için stratejik önemine vurgu yaptı:
"Çavuşoğlu’nun ziyareti özellikle planlanmış. Önce Moskova’ya gidecekti. Ama savunma bakanları toplantısından sonra zamanı ayarladılar ve 14 yerine 18‘e aldılar. Çünkü Suriye konusu Türkiye açısından kritik bir konuydu. Amerika karşı olduğunu belirtti. Bu aynı zamanda NATO’nun genişlemesiyle ilgili. Sadece Esad ile görüşme değil. Bu konu Türkiye için çok stratejik bir konu. Bu konuda da fikir alacaklar. Büyük ihtimal o toplantıdan sonra Çavuşoğlu, Moskova’ya gidecek. Böyle bir planlama var. Bu aradaysa İran Dışişleri Bakanı da bu konuyla ilgili dolaşıyor. O da Moskova’ya gidecek, Türkiye’ye geldikten sonra. Bütün bu bilgilerle beraber Blinken ile görüşme geldi. Bu arada Amerika için çok kritik bir şey NATO’nun genişlemesi. ABD, kuzeyde, Arktik Denizi’nde Rusya’nın çok büyük bir yığınak yaptığını biliyor. Burada ve Avrupa’da yığınağı var. Dolayısıyla Rusya’nın kuzey denizi ya da Arktik bölgesindeki yığınağından bu tarafa silah, malzeme göndermesini önlemeye çalışıyor. Bu iki ülkeyi alırsa, onlarla beraber Rus kuvvetleri orada tutacak. Çıkacak bir savaşta rahatlıkla Rusya’yı Avrupa cephesinde tek başına halledebilecek şekle getirmeye çalışıyor. NATO’nun genişlemesi konusu bu sebeple Amerika için çok önemli."
'Türkiye’den Ege'de mevcut durumu kabullenmesi istenebilir'
Pekin'e göre Ankara büyük ihtimalle F-16 alımı konusunda NATO'nun genişlemesiyle ilgili pazarlık yapıyor. Pekin, ABD'nin Doğu Akdeniz, Yunanistan'la ilgili sorunlarda, Ege adalarının silahlandırılmasında Ankara'dan tavizler isteyebileceği görüşünde:
"Türkiye’nin de bu konuda verdiği sözler var. Bu yarın seçimde kullanılabilir. ‘NATO genişlemesin dedi, tuttu NATO’yı genişletti’ şeklinde Cumhurbaşkanı ya da AK Parti’ye karşı kullanılabilir. Türkiye’nin büyük bir ihtimalle F-16’lar konusunda, NATO’nun genişlemesiyle ilgili konuyla bir pazarlık yapılabileceğini değerlendiriyorum. Diğer konularda ABD birtakım yumuşama belirtileri gösterebilir. Bunlardan biri Doğu Akdeniz, Yunanistan ile ilgili sorunlar. Türkiye’den mevcut durumu kabullenmesi istenebilir, ‘Farklı bir durum var. Bu adaların silahlanması konusunu ileriye götürme' türü şeyler gündeme getirilebilir. Ama asıl konu, NATO’nun genişlemesi ve Amerika’nın bu konunun bir an evvel halledilmesini istemesi. Bahar gelmeden halledilmesini istiyor diye değerlendiriyorum. Türkiye’de seçimler var, evet diyebilir."
'Batı ve ABD’nin hâlâ Erdoğan’ı desteklediğini düşünüyorum'
Pekin, Suriye konusunda ise Ankara'nın ABD'den önemli siyasi taviz alacağı değerlendirmesinde bulundu. Ankara için F-16'lar önemli olsa da Suriye kadar olmadığını belirten Pekin, bu konunun 'doğrudan bekayla' ilgili olduğunu anımsattı. Türkiye'deki seçim atmosferine dikkat çeken ve ABD'nin de Batı'nın da Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan desteklerini tamamen çekmediğini söyleyen Pekin, Ankara'nın bu işten iyi pazarlıkla çıkabileceği yorumunu yaptı:
"Suriye konusunda Amerika’dan önemli bir siyasi taviz alınacağını düşünüyorum. F-16’lar önemli ama Suriye kadar önemli değil, Suriye çok stratejik bir konu, dolayısıyla doğrudan Türkiye’nin bekasıyla ilgili bir konu. Onun için F-16’ların yeterli olduğunu sanmıyorum. Onlarla birlikte Suriye konusunda da bir şeyler olabilir. Ama bunun karşısında Suriye konusunda Türkiye’ye verecekleri tavizlerin dışında ‘Ege ve diğer yerlerde Yunanistan konusunu kaşımayın ya da biraz daha dikkat edin’ diyebilirler. Çünkü seçimlere gidecek Türkiye’nin böyle bir sıkıntısı da var. Bu seçimler çok önemli. Ben hala Batı ve ABD’nin Cumhurbaşkanı’nı desteklediklerini değerlendiriyorum. Tamamen desteklerini çektiklerini düşünmüyorum. Eğer geleceği düşünüyorsak ABD bu konularda tavizler verecek. Şu da olabilir, kış bitmeden ya da baharda Amerikan Başkanı ile görüşebilir. Çünkü marta doğru Ukrayna-Rusya savaşı farklı boyutlara gidecek gibi görünüyor. Bu konuda belki Türkiye’den bir şeyler isteyebilirler. Bu konuda yaptırımlara Türkiye’nin de katılması konusunda bir şeyler yapabilirler. Amerika, Irak’ta sıkışmış durumda. İran konusunda sıkışmış durumda. Güney Kafkasya konusunda Batı’nın sorunları var. Türkiye bana göre buradan iyi pazarlıkla çıkabilir. Sadece F-16 değil, 'onu verin gerisi önemli değil' diyerek bu işin biteceğini sanmıyorum. Daha farklı tavizler de alabilir diye düşünüyorum, özellikle Suriye konusunda."
'John Bolton’un söylediği hiçbir şey doğru çıkmadı'
ABD’li John Bolton’un Wall Street Journal’e yazdığı 'Erdoğan'ı engellemek için Türkiye'yi NATO'dan atma tehdidi' temalı yazıyı değerlendiren Pekin, Bolton'un hep yanıldığını anımsattı. Pekin, böylesi bir dönemde Türkiye'nin NATO'dan çıkarılamayacağını belirti:
"Bu dönemde Türkiye’yi NATO’dan çıkarmak o kadar kolay değil. Amerika dahi olsa göze alınabilecek bir konu değil. Çok farklı bir durumda bir anda tüm dengeler değişir. Onlar kurgular hazırlıyorlar ve o kurgular üzerinden devam ediyor. John Bolton’un bu zamana kadar söylediği hiçbir şey doğru çıkmadı. Trump döneminde de çıkmadı."
'ABD ile Rusya'nın geri planda görüşmeleri var, Türkiye'ye önemli iş düşüyor'
Rusya ile ABD arasında savaşın daha farklı bir noktaya gelmemesi adına geri planda görüşmeleri sürdürdüğünü düşünen Pekin, Türkiye'nin potansiyel rolüne atıfta bulundu:
"Amerika ve Rusya’nın Ukrayna savaşının daha farklı bir yere gelmemesi konusunda çok daha geri planda görüşmeler yaptıklarını düşünüyorum. Bu konuda Türkiye’ye önemli iş düşüyor; Doğu ve Batı arasında görüşmeler konusunda... Hem Rusya hem ABD’nin strateji üzerine düşünenlerin, Cumhurbaşkanı’nın göreve devam etmesi şeklinde bir imaları olduklarını değerlendiriyorum. Başka türlü Türkiye’yi kontrol etmeleri çok zor. Türkiye’nin dışişleri bakanları görüşmesinde Suriye sorunu, F-16, NATO’nun genişlemesi, Kafkasya dahil olmak üzere birçok konuya değinebileceğini değerlendiriyorum. Ama Türkiye mutlaka F-16’lar konusunda birtakım taviz alacaktır diye düşünüyorum, bu konunun çözülebileceğini düşünüyorum. Çavuşoğlu, Türkiye’ye dönükten sonra bunu çok daha net anlarız."
