Rusya’da geliştirilen ve dünyanın hayvanlar için olan ilk Kovid-19 aşısı hakkında bilinenler

Rusya’nın hayvanları enfeksiyondan korumak ve türler arası bulaşmanın önünü kesmek adına geliştirdiği Carnivac-Cov hakkında şu an için bilinenleri dört ana soru altında bir araya getirdik:

Ne tür bir aşı?

Carnivac-Cov inaktif bir sorbed aşısı. Aşının içeriğinde; kimyasallar, ısı veya radyasyon tarafından inaktive edilmiş bir virüs kullanılıyor. Bu formdaki bir virüs artık kendini çoğaltamaz durumda oluyor, ancak bağışıklık sistemi viral proteini tanıyıp tepki veriyor. Bu yöntem halihazırda oldukça yaygın: insanlar tam olarak aynı aşı türü ile grip ve çocuk felcine karşı aşılanıyorlar.

Aşı, ülkenin Federal Veterinerlik ve Bitki Sağlığı İzleme Servisi’nin (Rosselhoznadzor)  denetiminde, Federal Hayvan Sağlığı Enstitüsü tarafından geliştirildi. Klinik çalışmalar Ekim 2020'de başladı.  

Aşı hangi türler için?

Aşı her şeyden önce köpekler, kediler gibi, Kovid-19’dan etkilendiği bilinen türler için üretildi. 2020 yılının gösterdiği üzere, evcil hayvanlar ile çiftlik hayvanları da Kovid-19’a yol açan yeni tip koronavirüs (Sars- Cov-2) ile enfekte olup hastanabiliyor. Ancak o dönem hayvanların virüsten korunması için uygulanabilecek bir aşı olmadığından Danimarka'daki vizon  çiftliklerinde koronavirüsün mutasyona uğramış bir türünün ortaya çıkması üzerine milyonlarca vizon öldürülmüştü. 

Carnivac-Cov ilk olarak virüsten daha zor etkilenen gelincikler üzerinde test edildi ve olumlu sonuçların ardından kedi ve virüsten kolay etkilenen diğer hayvanlar üzerinde çalışmalar başladı.

Bağışıklık süresi ne kadar?

Rosselhoznadzor'a göre, vakaların yüzde 100'ünde hayvanlarda koronavirüse karşı antikor üretildiği görülürken aşı tüm güvenlik standartlarını da karşıladı. Bununla birlikte, bağışıklığın kesin süresi henüz bilinmese de test edilen hayvanların gözlemlenmeye devam ediyor. Aşının en az altı ay için bağışıklık kazandırıyor olması bekleniyor.

Hayvanların aşılanması gerekiyor mu? İnsanlar için tehdit oluşturuyorlar mı?

Hayır, mutlaka aşılanmaları gerekmiyor, ama bunun faydalı olabileceğine inanılıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, şu anda bu virüsün hayvanlardan insanlara geçtiğine dair bilimsel bir kanıt yok, ancak insanlardan hayvanlara geçebildiği biliniyor. Rus bilim insanlarına göre aşı, köpekten kediye veya insandan kediye gibi, patojenin türler arası iletimi sırasında sıklıkla meydana gelen virüs mutasyonlarının gelişimini önleyebilir.

Bununla birlikte, bilim insanları şu an için evcil hayvanların kitlesel aşılanmasına gerek olmadığını düşünüyor. Rusya'da yeni tip koronavirüs tespit edilmiş toplamda iki kedi vakası bulunuyor. Ancak uzmanlar yine de tehdidin henüz geçmediğine inanıyor, bu sebepten farklı senaryolara hazırlıklı olmak daha iyi bir seçenek.

Rusya’nın insan için geliştirilip tescil edilmiş koronavirüs aşılarından ilkini üreten Gamaleya Enstitüsü’nün direktörü Aleksandr Gintsburg, “Yeni koronavirüs henüz patojenik potansiyelini gerçekleştirmedi. Biz yıl boyunca insanları iyi aşılarla korurken, o süre içinde evcil hayvanlar enfekte olacak" uyarısında bulundu.

Yunanistan, Polonya ve Avusturya'dan birçok şirket  Carnivac-Cov tedarik etmeyi planlarken ABD, Kanada ve Singapur da hayvanlar için geliştirilen Kovid-19 aşısına karşı ilgi gösterdi.

*Bu metin hazırlanırken Russia Beyond sitesinden yararlanılmıştır.