Koronavirüsle mücadelede özellikle yoksul ülkelerde yaşanan aşı tedariği problemi, aşıların patentinin kaldırılması önerilerini de beraberinde getirdi.
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi ülkeler ve liderler Kovid-19 aşı patenlerinin kaldırılmasına ilişkin çeşitli açıklamalarda bulurken, İngiltere'de AstraZenaca'nın Cambridge'de bulunan merkez binası önünde protesto düzenlendi.
Küresel adalet ve kalkınma konularında kampanya yürüten İngiltere merkezli organizasyon 'Küresel Adalet Şimdi' platformu tarafından düzenlenen eylemde, patentin kaldırılması gerektiğini savunan göstericiler binaya "Kâr için değil, insanlar için aşı" yazılı bir pankart astı.
Protesters have blockaded @AstraZeneca’s cambridge hq to call for the company to waive the patent for its #coronavirus vaccine #PeoplesVaccine pic.twitter.com/Nd26h51CCB
— Damien Gayle (@damiengayle) May 11, 2021
Bazı eylemciler ise kendilerini binanın giriş kapısına zincirledi.
Two protesters have climbed above the entrance to the @AstraZeneca hq and two more are chained to the doors to stop people getting in. The action comes on the day of the company’s AGM. pic.twitter.com/Q7V5SplDCi
— Damien Gayle (@damiengayle) May 11, 2021
Gösteriye katılanlardan biri gazeteci Damiel Gayle'ye yaptığı açıklamada, "Hindistan'da her gün binlerce insan ölürken aşıdan kâr elde etmeye karar veriyor olabilirler" diye konuştu.
“They could be deciding today to start profiting [from the vaccine] as thousands of people die everyday in India.”
— Damien Gayle (@damiengayle) May 11, 2021
‘Coati’ explains why he’s chained to the door at @AstraZeneca’s headquarters. pic.twitter.com/XLFhz5LpA7
Eylemciler binanın önünde müzik çalıp şarkı söyledikten sonra gösteri sona erdi.
Protesting outside the annual shareholder meeting of @AstraZeneca to call on the company to #joinCTAP to to share intellectual property, vaccine technology and know-how with the world #PeoplesVaccine pic.twitter.com/Nl4bpN3MNL
— Heidi Chow (@hidschow) May 11, 2021
Aralarında Nobel ödüllü bilim insanları ve eski liderlerin de bulunduğu 175 kişi, Beyaz Saray'a, aşıların fikri mülkiyet haklarının askıya alınması için devreye girme çağrısı yapmıştı. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) üyesi ülkeler, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarında fikri mülkiyet haklarının kaldırılması için müzakerelere başlanılmasına yeşil ışık yakmıştı. Ancak patent feragatı önerilerine bazı ülkeler destek verirken bazıları ise karşı çıkıyor.
AstraZeneca PLC, Pfizer/BioNTech ve Johnson & Johnson firmaları da patent feragati talebine olumlu bakmıyor.
AB'den aşı tedarikindeki gecikme nedeniyle AstraZeneca'ya ikinci dava
Öte yandan, AB Komisyonu Sözcüsü Stefan de Keersmaecker, günlük basın toplantısında, AstraZeneca firmasına karşı yeni bir hukuki süreç başlattıklarını açıkladı.
Amaçlarının AstraZeneca şirketi ile yapılan ön alım anlaşmasında belirtilen dozların AB'ye teslim edilmesi olduğuna dikkati çeken Keersmaecker, ilk davanın, durumun aciliyeti göz önüne alınarak mahkemenin ihtiyati tedbir kararı alması için açıldığını anımsattı.
Keersmaecker, ikinci davanın da AB'nin "hakkı olan" aşıların tedarik edilmesiyle ilgili olduğunu, satın alma sözleşmelerinin ihlal edilip edilmediğinin belirleneceğini ifade etti.
AstraZeneca firmasının ön satın alma sözleşmesindeki hüküm ve koşullara uymadığını iddia eden Keersmaecker, mahkemeye kendi gerekçelerini sunduklarını belirtti.
Keersmaecker, "Maddi tazminat talep etmek için burada değiliz. Aşıların teslim edilmesini talep ediyoruz." diye konuştu.
Mahkemenin, AstraZeneca'nın dozları teslim etmesi yönünde karar almasını beklediklerini ifade eden Keersmaecker, söz konusu teslimatın gerçekleşmesini sağlamak için firmaya para cezası uygulanabileceğini söyledi.
Keersmaecker, AstraZeneca'nın acilen 90 milyon ilave doz aşı tedarik etmesi gerektiğini vurguladı.
Açılan ikinci davanın ilk duruşması bugün Brüksel mahkemesinde gerçekleştirildi.
100 milyon ilave dozluk alım opsiyonu yer alıyordu
AB'nin AstraZeneca ile yaptığı anlaşmada 300 milyon doz aşı sağlanması ve talep edilmesi halinde 100 milyon ilave dozluk alım opsiyonu yer alıyordu.
Firma şimdiye kadar AB'ye yaklaşık 50 milyon doz aşı tedarik etti.
AB, yılın ilk çeyreğinde 120 milyon doz aşı beklerken, şirket sadece 30 milyon doz sağlayabilmişti.
İkinci çeyrekte ise AB tarafı 180 milyon doz bekliyordu ancak firma, bu dönemde 70 milyon doz sağlayabileceğini açıklamıştı.
AstraZeneca, AB ile yaptıkları sözleşmede somut biçimde tedarik miktarı ve tarih taahhüt etmediklerini savunuyor.
AB'nin bugüne kadar opsiyonlar dahil olmak üzere BioNTech-Pfizer ile 2,4 milyar, AstraZeneca ile 400 milyon, Sanofi-GSK ile 300 milyon, Johnson & Johnson ile 400 milyon, CureVac ile 405 milyon, Moderna ile 460 milyon doz aşı almak için sözleşmesi bulunuyor.
Şu ana kadar BioNTech-Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Johnson & Johnson firmaları tarafından üretilen aşılar AB onayı almış durumda.
AB yönetimi, bu sözleşmeleri göz önünde bulundurarak yaz aylarında 450 milyon nüfusluk AB'de, yetişkin nüfusun yüzde 70'ini aşılamayı hedefliyor.
