Sözcü gazetesinden Nuray Tarhan’a konuşan, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Tarım Politikalarından Sorumlu Başdanışmanı Orhan Sarıbal’ın, buğday ihracatıyla ilgili sözleri tartışılıyor. Sarıbal’ın, “Türkiye, 2020 yılında toplam üretimin yüzde 48’i oranında buğday ithal ederek dünya rekoru kırdı. Nüfusu 1.4 milyara yaklaşan Çin ise ikinci sırada yer aldı” iddiaları, gündemin birinci maddesi oldu. Hükümete yakın kaynaklar ise, ana muhalefetten gelen bu iddianın doğru olmadığını savunuyor. Peki gerçek ne? Türkiye’nin buğday ithalatı neden yüksek?
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana, yetkili kuruluş olan Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal bu soruların yanıtını Sputnik Türkiye’ye verdi.
‘Un, makarna, bisküvi ihraç ediliyor; Türkiye yıllık yaklaşık bir milyar dolar net dış ticaret geliri sağlıyor’
Ahmet Güldal, “Ülkemiz yıllık buğday üretim miktarı son 5 yılda ortalama 20,7 milyon ton, tüketim miktarı ise 19 milyon tondur. Genel itibarıyla ülkemiz buğday üretimi, tüketimimizi karşılamakta olup mamul madde ihracatı için iç piyasadan temin edilen buğdayın yanında ithalat da söz konusu olmaktadır” dedi.
İthal edilen buğdayın ise un, makarna, bisküvi, irmik ve bulgur gibi mamul maddenin üretimi için kullanılarak ihraç edildiğini belirten Güldal sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ülkemiz tarafından ithal edilen buğday, ihracatında dünyada üst sıralarda yer aldığımız un, makarna, bisküvi, irmik ve bulgur gibi mamul maddenin üretimi için kullanılmaktadır. Dünya un ve bulgur ihracatında birinci, makarna ihracatında ise ikinci sıradayız. 2016-2020 ortalamasını baz aldığımızda bu ticaretten ülke ekonomisine yıllık yaklaşık bir milyar dolar net dış ticaret geliri elde edilmektedir.”
‘Kovid-19’dan dolayı buğday fiyatında artış yaşandı’
TMO Genel Müdürü Güldal, Kovid-19’un son dönemde üretimi etkilediğini ifade etti. Bu duruma olumsuz iklim koşulları da eklenince bir miktar üretim azalması yaşandığını söyledi.
Güldal, “Stokların takviye edilmesi nedeniyle buğday ihracatımız, miktar olarak son 2 sezonda ithalatın altında gerçekleşti. Yine de son iki sezon buğday dış ticaretinde ülkemiz değer olarak sırasıyla 340 milyon dolar ve 436 milyon dolar fazla verdi” diye konuştu.
‘Kıyaslamanın aynı tarihler baz alınarak yapılması gerekiyor’
Öte yandan TMO’nun buğdayı yerli üreticiden 1.800 liraya, yurtdışından ise 2.450 liraya ithal ettiği iddiaları da gündemde.
TMO Genel Müdürü Ahmet Güldal, bu iddiaların doğru olmadığını savundu. Öncelikli olarak üreticilerden yapılan iç alımlarla stokların oluşturulduğunu, iç alımın eksik kaldığı takdirde ise dış alım yoluna gidildiğini aktaran Güldal, sözlerini şöyle sürdürdü:
“2020-2021 sezonunda hasat öncesi 4 Mayıs 2020 tarihinde alım fiyatlarımızı açıkladık ve bu fiyatlar üzerinden de iç alımlarımızı gerçekleştirdik. Ardından farklı zamanlarda yapılan bir dizi dış alım ile stoklarımızı takviye ettik. Bizim alım fiyatı açıkladığımız tarihte, buğday fiyatlarını bir önceki seneye göre yüzde 22, arpa fiyatlarını ise yüzde 24 artırarak açıkladık. Bu tarihte yurtdışı ekmeklik buğdayın ton fiyatı 213 dolarken biz, bu miktara 235 dolar yani 22 dolar daha fazla verdik.”
TMO’nun alım fiyatları ile yurtdışı alım fiyatları arasında bir kıyaslama yapılacak ise bu kıyaslamanın aynı tarihler baz alınarak yapılması gerektiğini özellikle vurgulayan Güldal, “TMO’nun 10 ay önce açıkladığı fiyatlarla bugünün fiyatlarının kıyaslanması, doğru bir kıyaslama değildir” dedi.
