Gıda fiyatlarında yaşanan zamlar tüm kesimleri yakından ilgilendiriyor. Süt ve süt ürünlerinden meyve-sebzeye, ayçiçek yağından kuruyemişe, etten şekere kadar neredeyse birçok ürüne belli oranlarda zam yapıldı.
Bu artışlara 'dur' demek için ardı ardına denetim yapılırken, fahiş fiyat uygulayan işletmelere de cezalar kesiliyor. Ancak son günlerde bazı ürünlere ‘gizli zamlar’ yapılmaya başladı. Özellikle kaşar peynirlerinden bu durum yaşanırken, çeşitli kuruyemiş markaları da aynı yöntemi uyguluyor.
Kaşarlar küçüldü
Kaşar peynirleri çeşitli büyüklüklerde satışa sunuluyor. Kaşar peyniri genelde 400 gramlık, 700 gramlık ya da 1 kilogramlık paketler halinde satılırdı. Son günlerde ise devreye 600 gramlık kaşar peynirleri girdi. 700 gramlık paketleri kaldıran bazı üreticileri, paketleri ufaltarak yaptıkları zammın daha az gözükmesini isterken, yetkililer vatandaşları aldıkları ürüne dikkat etmeleri konusunda uyardı.
Örneğin yaklaşık 1 ay önce 700 gramlık kaşar peynirini 35-36 TL seviyelerinden satan bir üretici, şimdi ise 600 gramlık kaşar peynirini 44-45 TL bandında satmaya başladı. Örnekler sadece bununla sınırlı değil birçok marka benzer yöntemi uyguluyor.
'Standart getirilmeli'
Hürriyet gazetesinden Burak Coşan'ın haberine göre konu, uzmanlara ve piyasanın önde gelenlerine soruldu.
Uzun yıllardır süt ve süt ürünlerine gramaj standardı getirilmesi için çağrıda bulunduklarını ifade eden Teksüt Yönetim Kurulu Başkanı Cevdet Arınık, "Sütte, yoğurtta, peynirde bu tip uygulamalar sürekli yapılıyor. Vatandaşa daha uygun fiyatı göstermek için yapılıyor bu işlem. Ambalajlar sürekli küçültülüyor. Ürünlere kesin olarak gramaj standardı getirilmeli. Vatandaş fiyatları takip etmeye çalışıyor ancak 100 gram düşürünce fiyat daha uygun oluyor. Vatandaş da gramaja bakmadan sadece fiyata bakarak ürünü alıyor. Bizim de depolarımızda eski ambalajlarla var. Bunlar çöpe gidiyor. Örneğin geçen döneme kadar piyasaya 700 gramlık kaşarlar hakimdi, artık hakim ürün 600 gram olmaya başladı. Sütte de benzer durum var. 200 gramlık pakete 180 gram süt koyuyorlar. Üzerin 180 gram yazıyor ama yan tarafında 200 gramlık ürünle aynı boyutta olunca vatandaş farkı anlayamıyor" diye konuştu.
'Rekabet için yapılıyor'
Piyasanın genel koşulları gereği rekabet edebilmek için gramaj değişiklikleri yapılabildiğini ifade eden Eker Süt Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Eker ise, “Biz hiçbir zam döneminde bugüne kadar gramaj düşüşüne gitmedik. Kaşar peynirimizi yaklaşık 2 yıldır 600 gram olarak satıyoruz. 700 gramdan 600 grama düşüren firmaların da zamları düşük göstermek için bu yola başvurduğunu düşünmüyorum. Piyasada ağırlık 600 grama kaydığı için bu uygulamaya geçilmiştir” dedi.
'Fahiş fiyat varsa satışı engelliyoruz'
Son günlerin diğer bir tartışma konusu ise ePttAVM’de ucuz ayçiçek yağı satılmasıydı. ePttAVM Genel Müdürü Hakan Çevikoğlu, platform üzerinden satılan yağların daha pahalı olduğu iddialarına verdiği yanıtta “Bir marka bizim platformumuz üzerinde bir mağaza açıyor. Burada satışa başlıyor. Fiyatını da kendi belirliyor. Ancak kendi internet sitesinde aynı yağı daha düşük fiyattan satıyor. Biz bir platformuz. Burada fiyatı biz belirlemiyoruz. Ancak pahalı satan bizmişiz gibi bir algı oluşuyor. Eğer bizim platformumuz üzerinden fahiş fiyatlı bir ürün satılıyorsa biz de araştırma yapıyoruz. Eğer bu durumu tespit edersek, ürünü satıştan kaldırıyoruz” ifadesini kullandı.
'Talimat gelmedi'
Ucuz yağ satışları hakkında da sorularımıza cevap veren Çevikoğlu, “Bize ‘ucuz yağ satacaksınız’ diye bir talimat gelmedi. Zaten gelmese de biz dönem dönem fiyatı yükselen ürünleri ucuz fiyattan satmak için çalışmalar yapıyoruz. Örneğin ayçiçek yağında fiyat arttıysa aradan aracıyı çıkarıp, direk tüketiciden alıyoruz. Böylece daha uygun fiyata ürünü temin edip vatandaşımıza ulaştıyoruz” diye konuştu.
Sistemleri için 20 milyon ürün 25 bin satıcı olduğuna dikkat çeken Çevikoğlu, “Burada vatandaşlarımıza da büyük görev düşüyor. Gördükleri fahiş fiyat artışlarını bize bildirsinler. Biz de incelememizi yaparız. Vatandaşın mağdur olmaması için elimizden geleni yapıyoruz” ifadelerini kullandı.
'Marketler etkiliyor'
Kuruyemişte de benzer bir gramaj değişikliği dikkat çekiyor. Sosyal medyada da kuruyemişteki gramaj değişiklikleri gündeme geldi. Bir firma 125 gram olarak sattığı çekirdeği, 85 grama kadar çekerek fiyatını sabit tutarken, Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜKSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Hüsamettin Karaman, konu ile ilgili şunları söyledi:
- “Bazı market markaları kendi adlarına üretim yaptırıyor. Burada gramajları düşük tutabiliyorlar. Vatandaş da uygun fiyata satıldığını düşünüp bunlardan alışveriş yapıyor. Diğer firmalar da onlarla rekabet edebilmek için gramajlarını düşürmek zorunda kalıyor.”
Son dönemlerde fiyat artışının yaşandığı başka bir ürün de kabak çekirdeği oldu. 180 gramlık bir kabak çekirdeğinin fiyatı yaklaşık 1 yıllık süreçte 11 TL’den 17 TL’ye kadar yükseldi.
