ABD'nin Başkan Donald Trump'ın Kaşıkçı cinayetini yanına kar bıraktığı Suudi Arabistan, İsrail'le normalleşme anlaşması imzalattığı Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve 'en sevdiğim diktatör' diye söz ettiği Abdulfettah es Sisi'nin cumhurbaşkanlığındaki Mısır'la ilişkilerinin, Joe Biden'ın direksiyonunda nasıl gideceği merak konusu. Axios haber sitesine göre, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, İran'a karşı müttefikleri olan Suudi Arabistan, BAE ve Mısır lehine Biden yönetimi nezdinde devreye girmeye hazırlanıyor. Axios'un Tel Aviv muhabiri Barak Ravid, konuştuğu İsrailli savunma yetkililerine dayanarak, Netanyahu hükümetinin, gelecek Biden yönetimini Suudi Arabistan, BAE ve Mısır ile insan hakları ve diğer ihtilaflı konularda çatışmadan kaçınmaya ikna için lobi yapmayı planladığını yazdı.
Israel to push Biden to take it easy on Saudi Arabia, UAE and Egypt. My story on @axios https://t.co/Ema6iq62WT
— Barak Ravid (@BarakRavid) January 13, 2021
ABD dış politikasında insan hakları ve demokrasiye önem vermeyi vaat eden Demokrat Partili Biden'ın seçim zaferinin ardından telefon görüşmesi yaptığı ilk 17 yabancı lider arasında sözkonusu 3 ülkenin liderlerinin yer almaması dikkat çekmişti. Biden seçim kampanyasında özellikle Suudi Arabistan'ı Yemen savaşı ve insan hakları meseleleri nedeniyle eleştirmişti.
Hal böyleyken, Ravid, son manzarayı şöyle tasvir etti:
* İsrail hükümeti, bu 3 ülkeyle güvenlik-istihbarat ilişkilerini İran karşıtı stratejisinin ve bölgesel güvenliğin temel direkleri olarak görüyor.
* İsrail hükümeti, Biden'ın İran'la nükleer anlaşmaya geri döneceği ve Körfez krallıklarıyla ilişkileri soğutacağından korkuyor.
İran-Yemenli Husilere karşı
* Trump'ın sadık Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Yemen'deki İran yanlısı Şii Husilerin terör örgütü listesine alınması kararı, Suudi Arabistan, BAE ve Mısır tarafından memnuniyetle karşılandı.
* Demokrat Partili bazı isimler, Biden nezdinde Husilerle ilgili kararın iptaline yönelik lobi yapıyor. İsrail, Husilerle ilgili karara dair pozisyon açıklamadı, ama son haftalarda Yemen'deki duruma vurgu yapan açıklamalarda bulundu. Bu hem Husilerin Kızıldeniz'deki İsrail gemilerini hedef almakla tehdit etmesinden hem de daha ziyade Yemen'de Suudi Arabistan ve Mısır'ın aleyhine şekilde İran'ın daha fazla kök salmasına yönelik endişeden kaynaklanıyor.
* İsrailliler, Biden'ın Yemen meselesinde Trump'tan çok farklı politika güdeceğini biliyor, özelikle de Suudilerin savaştaki rolü konusunda. Buna karşılık, Biden yönetimini bu politika kaymasını İran nüfuzunu derinleştirmeyecek veya diğer meselelerde bölgesel işbirliğini tehlikeye atmayacak şekilde yapmaya teşvik etmeyi planlıyorlar.
Son 4 yılda bölgenin çok değiştiği tezi
* İsrailli savunma yetkililerinin bana anlattığına göre, Biden yönetimine son 4 yılda bölgenin değiştiği ve İsrail'in Arap ülkeleriyle ilişkilerini güçlendiren yeni bir bölgesel ittifakın şekillenmekte olduğu tezini sunmaya hazırlanıyorlar.
* İsrail hükümeti, Biden yönetiminin Yemen savaşı ve insan haklarıyla ilgili endişelerin üzerinde bu sürece öncelik vermesini umuyor.
Mısır ve Suud'a insan hakları alanında adım talebi
* İsrailli savunma yetkililerinin bana anlattığına göre, diğer yandan da Mısır ve Suudi Arabistan'ı, Biden yönetimiyle diyalog atmosferinin oluşması için insan hakları konusunda adım atmaya teşvik ediyorlar.
Rusya ve Çin'e kaymasınlar savı
* Diğer yandan da Biden'ın ekibini Suud, BAE ve Mısır'la ilişkilerde krizin, bu ülkeleri ABD'den uzaklaştırıp Rusya ve Çin'e yakınlaştıracağına dair uyarmayı planlıyorlar.
'Birkaç yıl önce Mısır'ı kaybetmenin eşiğine gelmiştik'
,* Üst düzey bir İsrailli yetkili bana dedi ki: "Birkaç yıl önce Mısır'ı kaybetmenin eşiğine gelmiştik. Biden yönetimine mesajımız şu olacak: Yavaş olun, önemli değişimler yaşanıyor, önceden belirlenmiş eğilimlerle gelmeyin ve Suudi Arabistan, Mısır ve BAE ile ilişkilere zarar vermeyin."
