Londra merkezli Genethica Biyoteknoloji tarafından hazırlanan 'CovidRiskim' testiyle insan DNA'sındaki farklılıklar genetik, epigenetik ve çevresel faktörler çerçevesinde analiz ediliyor.
Testi tasarlayan uluslararası ekipte Harvard Üniversitesi Genetik Laboratuvarları'nda çalışmalar yürütmüş 3 Türk Genetik mühendisi de yer alıyor. Test analiz sonuçları özel bir yapay zeka programıyla yorumlanarak uzmanlarca değerlendiriliyor.
Test hakkında bilgi veren Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve PREMED Genetik Tanı Merkezi Koordinatörü Tıbbi Genetik Uzmanı Dr. Yaman Sağlam, "CovidRiskim testi 'Kovid-19 hastalığına yakalanma konusunda bireyin riski var mı yok mu' bunun sonuçlarını veren bir test. Bu testin verilerinde 2 tane yaklaşım var. İlki yatkınlık, yani enfeksiyona yakalanma ile ilgili genetik yatkınlık olup olmadığının araştırılması. Diğer yaklaşım, eğer bir şekilde koronavirüs enfeksiyonuna maruz kalınırsa hastalığın ne kadar şiddetli geçirileceğiyle ilgili birtakım bilgiler veriyor. Burada konuyla ilişkili çeşitli genler üzerinden riskler skorlanıyor. Hem yatkınlık hem şiddeti değerlendirebileceğiniz bir skorlama ile test sonucunu veriyoruz" diye konuştu.
'10 gün içerisinde sonuç alınıyor'
Laboratuvara gelen kişilerden kan ya da ağız içi dokusu örneği aldıklarını belirten Sağlam, şu bilgileri verdi:
"Eğer kişi dışarıya çıkmak istemezse internet üzerinden gerçekleştireceği başvuru ile kitleri gönderiyoruz. Kişiler ev ortamında, ağız içinden epitel hücrenin toplanmasından elde edecekleri DNA’yı bize gönderiyorlar. Örnek alımının tamamlanmasının ardından testler başlamadan önce epitel hücrenin mutlaka yeterli olması gerekiyor. Örnek yeterli ise 10 gün içerisinde sonuca ulaşmak mümkün. En çok önem verdiğimiz konu izolasyon. Toplumun bu anlamda temasının kesilmesinin, mesafenin korunmasının çok önemli olduğunu söyleyebiliriz. Böyle bir test sonucuna ulaşabilmek için herhangi bir sağlık kurumuna gitmeden sonuç almak da izolasyon şartlarını göz önüne aldığımızda avantaj olur. Fazla bir talep var insanlar bir riskleri olup olmadığını öğrenmek istiyorlar. Risk taşıdığı bilinen kişiler aşılanma ile ilgili de ön plana alınabilir."
CovidRiskim testi nasıl uygulanıyor?
Herhangi bir eczaneye ya da hastaneye gitmeden evde yapılabilen test kolaylıkla uygulanabiliyor. Test kitinde yer alan aparat yardımıyla tükürük örneği alınıyor ve telefona okutulan QR kodu ile açılan sayfaya barkod numarası ile kayıt yaptırılıyor. Belirtilen adrese kurye yoluyla gönderilen test kitinde yer alan tükürük örneği analiz ediliyor. Yapay zeka ile genetik, epigenetik ve çevresel yaklaşık 90 parametrenin hastalık yakalanma riskini ve geçirme şiddetini hangi ölçülerde etkilediği hesaplanıyor. Elde edilen sonuçlar uzmanlarca analiz ediliyor ve detaylı bir sonuç raporu oluşturuluyor.
