İngiltere’nin Pfizer ve BioNTech’in ortak geliştirdiği Kovid-19 aşısına acil kullanım onayı vermesinin ardından, Çin’deki ilaç şirketlerinin geliştirdiği aşılar için de onay çalışmaları hız kazandı. Çin Başbakan Yardımcısı Sun Chunlan, geçtiğimiz çarşamba günü Ulusal Gıda ve İlaç Kontrolü İdaresi ile Kovid-19 aşısı geliştirme yarışında başı çeken Sinovac ve Sinopharm firmalarını ziyaret etti. İki şirketin üretim hatlarında incelemelerde bulunan Chunlan, şirketlerin geniş ölçekli aşı üretimi için hazır olmaları çağrısında bulundu.
Çin devlet medyası ise Chunlan’ın Devlet Konseyi Üyesi Wang Yong ile yaptığı ziyaretleri Çin’de Kovid-19 aşısının piyasaya sunulmasının yaklaştığının işareti olarak değerlendirdi. Çinli uzmanlar, ülkenin yıl sonuna kadar 600 milyon doz aşının kullanımına onay vermeyi planladığını açıklamıştı. Çin’de aşıların toplu olarak kullanımına Aralık ayı içinde resmî onay verilmesi bekleniyor, ancak aşıların kullanım kapsamı, ölçeği ve fiyatı konularında belirsizlikler sürüyor.
Çinli şirketler son aşamanın verilerini açıklamadı
Çinli şirketler, aşılardaki denemelerin son aşamaya geldiklerini belirtmelerine rağmen, henüz testlere dair verileri sunmadı. Sinopharm ve Sinovac’ın aşılarının acil kullanımı klinik deneyler henüz tamamlanmadan onaylanmıştı.
Sinovac’ın CEO’su Yin Weidong Eylül ayında yaptığı açıklamada, gönüllülerin yüzde 97-98’inin antikor geliştirdiğini ifade etmişti. Şirketin yıllık 300 milyon doz aşı üretmek için kapasitesini artırdığı belirtilmişti.
Pfizer-BioNTech, geliştirdiği aşıya dair son tahlillerin aşının hastalar üzerinde yüzde 95 oranında etkili olduğunu gösterdiğini bildirmişti. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) aşıların etkisi ve güvenliğine dair ikna edici veriler sağlanmadıkça, acil durum kullanım lisansı vermesinin zor olduğu belirtiliyor.
İlk onaylar Sinovac ile Sinopharm’ın aşılarına verilecek
Çin’de Sinovac ve Sinopharm’ın geliştirdiği inaktif aşıların ilk onay alacak aşılar olması bekleniyor. Ülkede, Kovid-19 aşısından öncelikle liman işçileri ve sağlık personeli gibi yüksek riskli grupların faydalanacağı belirtildi.
Çinli şirketler tarafından geliştirilen 4’ü inaktif aşı olmak üzere 6 Covid-19 aşısında 3. aşama klinik deneylere geçildi. Aşılardan ikisi, devlete bağlı Sinopharm şirketine ait olurken, aşıların insanlı deneyleri Temmuz ayı ortasında Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) başlamıştı.
Çin’de 1 milyondan fazla kişi aşılandı
Çin devlet medyasında çıkan haberlere göre, ülkede şu ana kadar 1 milyondan fazla kişiye aşı yapıldığı belirtildi. Sinopharm Yönetim Kurulu Başkanı Liu Jingzhen Kasım ayında yaptığı açıklamada, acil kullanım programı kapsamında yaklaşık 1 milyon kişiye aşı yapıldığını ve gönüllüler üzerinde herhangi ciddi yan etki görülmediğini ifade etmişti.
Çinli uzmanlar, inaktif aşıların daha etkili ve güvenli olduğuna dikkat çekiyor. Söz konusu aşıların bir diğer avantajı ise 2-8 santigrat derece aralığında saklanabildikleri için soğuk zincirde taşınmasını kolay olması gösteriliyor. Pfizer-BioNTech ve Moderna tarafından geliştirilen aşılarının eksi 70-20 santigrat derecede saklanma gerekliliği soğuk zincir tedarikini zorlaştırırken, maliyeti de yükseltiyor.
Çin basınındaki haberlerde, Çin’de beş farklı metotla en az 14 ayrı Kovid-19 aşısı geliştirildiği belirtiliyor. Dünya genelinde geliştirilen 214 aşı adayından 14’ünde son aşama klinik deneyler yapılıyor.
Çin’de aşının fiyatı belirsiz
Sinovac, geliştirdiği aşı için resmî olarak bir ücret belirlemezken, yerel düzeyde farklı fiyatlandırmalar basına yansıyor. Çin’in doğusundaki Jiaxing kentideki yetkililer, 200 yuan (yaklaşık 30 dolar) karşılığında yüksek riskli gruplardan kişilerin bir doz aşı yaptırabileceğini açıkladı. Sichuan ve Anhui eyaletleri de aynı aşının iki dozu için 400 yuanlık fiyat belirledi.
Sinopharm, ise Ağustos ayında iki doz aşı için fiyatının 1000 yuanı (150 dolar) geçmeyeceğini duyurmuştu.
Çin’de son durum
Çin’de dün 18 yeni vaka tespit edilirken, vakalardan 1’inin yerel kaynaklı, diğerlerinin ise yurt dışı kaynaklı olduğu bildirildi. Yerel kaynaklı vakanın Tianjin kentinde saptandığı aktarıldı.
Ülkede salgının başından bu yana 86 bin 619 teyitli vaka kayıtlara geçerken, 4 bin 634 kişi yaşamını yitirdi.
Salgının başladığı Wuhan’da ise sağlık birimleri, kentteki ithal domuz ve sığır eti paketlerinde koronavirüs tespit edildiğini açıkladı. Ürünlerin Brezilya’dan ve Uruguay’dan ithal edildiği bilgisi verildi. Ürünlerin saklandığı bölgelerin dezenfekte edildiği, ilgili personele de test yapıldığı belirtildi.
