Dünya'nın yalnız uydusuna yolculuk yarışı kızışırken, çok değerli maden ve enerji kaynaklarının bulunduğu Ay'la ilgili işler karışıyor.
ABD Ulusal Havacılık Uzay Dairesi'nin (NASA) Ay'ın yüzeyinden materyal toplanması için açtığı ihaleyi üç şirket kazandı.
NASA'nın düşük maliyetli ay kaynağı toplama programı kapsamında açılan ihaleye 1 dolarlık teklifle katılan Kolorado merkezli yeni şirket Lunar Outpost, kazananlardan biri oldu.
NASA will pay $1 to Colorado-based start-up Lunar Outpost to collect a small amount of material on the surface of the Moon. https://t.co/9JjOlUvGBI
— CNBC (@CNBC) December 3, 2020
Diğer ikisinden Kaliforniya merkezli Masten Space Systems 2023 yılında 15 bin dolarlık bir misyon, Tokyo merkezli ispace, 2022 ve 2023'te 5 biner dolarlık iki misyon teklif etti.
NASA, maksimum 250 bin dolar limitle çıktığı ihalede her biri 15 bin - 25 bin dolar aralığında teklifler sunulmasını tavsiye etmişti.
50-500 gram arasında değişen miktarda toplayacaklar
Teklifleri kabul edilen şirketlerden 50-500 gram arasında değişen miktarlarda Ay toprağı toplamaları isteniyor.
NASA açıklamasında, şirketlere, sadece Ay toprağı toplaması ve NASA'ya bunu Ay'ın yüzeyinde nerede bulacağını söylemesi için ödeme yapılacağı vurgulanıyor. Şirketlerden kendi uzay aracını geliştirip regoliti Dünya'ya bizzat getirmesi beklenmiyor.
Regolit, kayayı kaplayan gevşek, heterojen, yapay materyale verilen ad. İçerisinde toz, toprak, kırık kaya ve buna benzer materyaller bulunduran regolit, Dünya, Ay, Mars ve bazı asteroitlerde bulunuyor.
Mülkiyeti NASA devralacak
Programla ilgili basın toplantısı düzenleyen NASA Başkan Yardımcısı Vekili Mike Gold "Şirketler numune toplayıp bize toplandığına dair görsel kanıtları ve diğer verileri sağlayacaklar, ardından mülkiyet devredilecek ve sonra biz numuneleri toplayacağız" dedi.
'Kamu-özel iştirakinin Dünya'nın ötesine taşınması'
Bu toplama misyonlarının iki katmanlı amacı olduğunu söyleyen Gold, 'hem uzay kaynaklarının kullanımıyla ilgili önemli bir politika ve öncül ortaya koyacaklarını hem de kamu-özel iştirakini Dünya'nın ötesine taşıyacaklarını' dile getirdi.
NASA, Lunar Outpost'a 10 sentlik çek mi kesecek?
NASA Ticari Uzay Uçuşları Direktörü Phil McAlister, Lunar Outpost'un bu işi 1 dolara yapacak olmasının sırrının zaten Ay'dan materyal toplama projesi yürütmesinde yattığını, dolayısıyla bir miktar regoliti NASA için ayıracak olmasının şirket için ıvır zıvır bir faaliyet olacağını söyledi.
McAlister, "NASA, Lunar Outpost'a 10 sentlik çek mi kesecek? Cevap: Evet" dedi.
Zira şirketlere ödeme üç aşamalı yapılacak, paranın yüzde 10'u ihaleyi kazandığında, yüzde 10'u aya ulaştığında ve yüzde 80'i NASA materyalin toplandığını teyit ettiğinde verilecek.
Kim uçuracak?
2023'te Ay'ın Güney Kutbu'ndan numune toplayacak Lunar Outpost, oraya erişebilmek için Dünya'nın uydusuna uçuşlar düzenleyen Amazon CEO'su Jeff Bezos'un 'Blue Origin' şirketi ya da benzer şirketlerden biriyle anlaşacak.
Çin devleti aldı getiriyor
Bu arada Çin de Ay'a yolladığı Çang'ı-5 isimli keşif aracının toprak örnekleri toplama çalışmalarını tamamlayarak Dünya'ya geri dönmek için yola çıktığını duyurdu. Bu, Çin'in 1976'dan beri Ay'dan Dünya'ya materyal getiren ilk ülke olması anlamına geliyor.
