Pandemiyle birlikte gıdanın değeri daha da artarken, son aylarda buğday fiyatlarındaki artışlar dikkat çekiyor. TMO, hasattan sonra ilk buğday ithalat ihalesini 25 Ağustos’ta yaparken, bu ihalede ortalama buğday fiyatı 222 dolar olarak gerçekleşmişti. Ancak daha sonra yapılan ihalelerde fiyatların dolar bazında yükselmesi dikkat çekmişti. Eylül ayında yapılan ihalede fiyatlar 245 dolara, ekim ayında yapılan iki ihalede ise fiyatlar 257 dolara ve 272 dolara çıktı. Bu duruma göre TMO’nun ilk ihaleyi yaptığı 25 Ağustos ile son ihaleyi yaptığı 22 Ekim tarihleri arasında yapılan ihalelerde ithal buğday fiyatlarının tonda 50 dolar arttığı görülüyor.
Fiyatlar düşükken neden yüksek tonajlı ithalat yapılmadı?
Bu durum madem buğday ithal edilecekti, TMO’nun neden fiyatlar düşükken yüksek tonajlı bir alım ihalesi yapmadığı eleştirilerini gündeme getirmişti. Diğer yandan iç piyasada da fiyatlar sürekli yükselirken ekmeklik buğday fiyatları 2300-2450 lira, arpa ise 1620-1710 liraya kadar çıktı. Bu süre içinde TMO’nun piyasaya müdahale etmek için güçlü bir şekilde devreye girememesi de ‘TMO’da yeterli stok bulunmuyor mu?’ tartışmalarını gündeme getirmişti.
Müdahale fiyatlara etki etmedi
Diğer yandan TMO’nun piyasalara müdahale etmek için eylül ayında açıkladığı ve ekim ayında yaptığı 307 bin ton buğday ve 75 bin ton düşük fiyat arpa satışının da piyasadaki fiyatların artmaması yönünde pek bir etkisi görülmedi.
Bütün bu gelişmeler Türkiye’nin 20.5 milyon ton olarak açıklanan buğday üretim rakamlarını da tartışmalı hale getirdi. Sektörde haklı olarak; gerçekten böyle bir üretim varsa fiyatlar neden yükseliyor? sorusunun cevabı aranıyor.
‘Çukurova’da verimler yüksekti ancak İç Anadolu ve Trakya’da beklediğimiz gibi olmadı’
Milli Gazete’den Sadettin İnan’ın aktardığına göre, TMO (Toprak Mahsulleri Ofisi) Genel Müdürü Ahmet Güldal, hububat piyasasında gündemdeki bu konulara ve eleştirilere cevap verdi. Türkiye’nin 20.5 milyon ton olarak açıklanan buğday üretim rakamları konusunda Çukurova’da verimlerin çok yüksek olduğunu ancak İç Anadolu ve Trakya’da verim kayıplarının yaşandığını belirten Güldal, bu verim kayıplarından dolayı 20.5 milyon ton üretim konusunda net bir görüş ortaya koyamadı.
‘Türkiye’de yeterli miktarda buğday var ama…’
Ancak Türkiye’de yeterli miktarda buğday bulunduğunu fakat bu buğdayların fiyatların daha da yükseleceği gerekçesiyle satışa konu edilmediğini dile getiren Güldal, piyasaya çıkarılmayan bu buğdayın da tacir, sanayici ve spekülatörlerin elinde bulunduğunu söyledi. Çiftçinin elinde çok düşük bir miktarda buğday olabileceğini söyleyen Güldal, “Çiftçinin elinde yüzde 5 ya var ya yoktur. Ancak fiyatların artacağı beklentisinden dolayı satışa konu olmayan buğday, tacir, sanayici ve spekülatörlerin elinde bulunuyor” dedi.
TMO’nun buğday ithalat ihalesini neden yüksek tonajlı yapmadığı yönündeki eleştirilere de cevap veren Güldal, dünya piyasalarını günlük takip ettiklerini, yüklü bir ihaleye çıkmaları durumunda bunun fiyatlara olumsuz yansımasının daha yüksek olacağını kaydetti. TMO’nun stoklarında da bir sorun bulunmadığını ifade eden Güldal, “Piyasayı regüle edecek stok oluşturduk” dedi. İthalatın özel sektöre de açılmasıyla birlikte iç piyasada fiyatlardaki artışın durmasını beklediklerini vurgulayan Güldal, piyasadan buna dair olumlu sinyallerin de alınmaya başlandığını ifade etti.
TMO üreticiden ne kadar ürün aldı?
Spekülatörlerin elini kuvvetlendireceği gerekçesiyle TMO’nun üreticiden bu yıl ne kadar ürün aldığını açıklayamayacağını belirten Güldal, açıklanan taban fiyatın bu yıl TMO’nun ürün alımına nasıl yansıdığı konusunda da bir değerlendirmede bulunmadı.
Tohum satışları buğday üretiminde umutları artırdı
Buğday fiyatlarının artmasından dolayı seneye güçlü bir ekiliş beklediklerini kaydeden Güldal, TİGEM ve özel sektörün tohumluk satışlarının artmasının da bunu gösterdiğini söyledi. Ancak ekim ayının sonuna gelinmesine rağmen yağmur yağmamasının kendilerini endişelendirdiğini dile getiren Güldal, iklim şartlarının elvermesi durumunda önümüzdeki yıl buğday üretiminde önemli bir artış beklediklerini söyledi.
