‘Beyaz altın’ hasadındaki tarım işçileri: Hayaller ve gerçekler aynı olmuyor

Türkiye'nin önemli tarımsal üretim merkezlerinden biri olan Diyarbakır’ın Bismil İlçesi, tarım işçilerinin yoğun yaşadığı ilçelerden biri. İlçede yaşayan tarım işçileri, bazen il dışına bazen de yaşadıkları şehirlerde günlük yevmiye ile çalışarak geçimini sağlıyor.

Pamuk, buğday, arpa ve mercimek hasadı zamanları yoğun şekilde çalışan tarım işçileri, aldıkları günlük yevmiyeler çoğu zaman asgari ücret bulmuyor. Her gün bir tarlada 12 saate yakın çalışan işçilerin sosyal güvenceleri de yok.

Lifiyle tekstile, çiğidiyle yağ sanayisine, küspesiyle de hayvancılık sektörüne ham madde sağlayan ve “Beyaz altın” olarak nitelendirilen pamuk üretimi bu yıl bir hayli iyi. Bismilli pamuk üreticileri, bu yılın çok verimli olduğunu ve memnun olduklarını ifade ediyor. Üreticiler, verimin işçi yevmiyelerine de yansıyacağını söylüyor.

Pamuk hasadı için tarlada çalışan işçilerin çalışma koşulları bir hayli ağır. Sabah 05.00’da kalkan işçiler evlerinin önünde onları tarlaya götürecek olan servis aracını bekliyor. Tüm işçileri toplayan servis aracı tarlanın pamuk toplamak için tarlanın yolunu tutuyor.

Saat 06.00’a iş başı yapan işçiler saat 17.00’a kadar çalışırken, bazen de daha geç saatlere kadar çalışıyorlar. İşçiler, günlük topladıkları pamuğu tartarak kilo başına ücret alıyor. İşçiler pamuğun kilosunu 8 kuruştan topluyor. Bir işçinin toplayacağı 100 kilo pamuk 80 TL tutuyor. İşçiler, günlük yevmiyelerini çıkarmak için bazen aralıksız çalışarak 200-300 kilo pamuk topluyor.

Kimisi aile bütçesine katkı sağlamak için çalışırken, kimisi de çocuklarını okutmak için sabahtan akşama kadar tarlada çalışıyor. Bunlardan biri de evli ve 3 çocuk annesi Fikriye. Daha önce Diyarbakır merkezde kirada oturan aile, geçinemeyince Bismil’de köye yerleşti. “Çocuklarımı okutmak için tarlada çalışıyorum” diyen Fikriye, “Geçinmek çok zor. Ev kiradır. Pamuk çok ucuzdur, akşama kadar zar zor yevmiyemizi çıkarıyoruz. Bununla nasıl geçineceksek nasıl çocuk okutacaksak! Hayat zor gerçekten çok zordur. Eve gidince de ev işidir yemektir hepsini biz yaparız. Günlük yevmiye 60 TL’dir, pamuk kilosu 8 kuruştur. Sabahtan belimizi kaldıramıyoruz. Sabah erken geliriz, akşam tarladan çıkarız” diyor.

20 yıldır tarım işçiliği yapan İcat Elma’nın da tek geçim kaynağı toprak. “Bu olmasaydı geçinemezdik” diyen Elma şöyle devam ediyor: “7 yıldır evliyim, geçimimi buradan sağlıyorum. Burası olmayınca boş kalıyoruz, gurbete gitmek zorunda kalıyoruz. Sabah 05.00’da kalkıyoruz, akşam 17.00-18.00 gibi eve gidiyoruz. Burada iş bulamayınca İstanbul’a gidiyoruz, ne iş olsa yapıyoruz. Başka bir mesleğim geçim kaynağım yok. Günlük yevmiye ile çalışıyorum. Günlük yevmiye 60-70 TL oluyor. Yetmiyor ama mecburuz.”

7 kişilik ailenin tek kızı olan 23 yaşındaki Nuhat Sevim 9 yıldır tarım işçiliği yapıyor. Nuhat’ın hayali hemşire olmaktı ancak ailesinin maddi durumu kötü olduğu için okulu 5. sınıfta bırakarak tarlanın yolunu tuttu. “Tek geçim kaynağımız bu” diyen Nuhat, “Ailemize destek olmaya çalışıyoruz. Son zamanlarda koronavirüs salgını nedeniyle baya zorlandık. Çalışamadığımız zaman süt yoğurt satarak geçiniyorduk. Her şeyi sattık bir pamuk kaldı elimizde. Erkek kardeşlerim de fındık toplamaya gidiyor. Okul okusaydım hemşire olmak istiyordum ama olmadı hayaller ve gerçekler aynı olmuyor maalesef” diyor.

Tarlada çalıştırmak için işçileri bulan ve servisi ile tarlaya götüren İhsan Yavuz, 100’e yakın işçilerinin olduğunu ve hepsinin de yoksul olduğu söylüyor. “Tarlada çalışmak büyük bir emektir ama emeğin karşılığını almak biraz zordur” diyen Yavuz, şöyle konuştu:

“Bu insanlar muhtaç olduğu için çalışmak zorunda, benim yanımda olmasa da başkasının yanında çalışır. Yaptığımız işler genellikle sezonluktur. Bazen çalışıyor bazen çalışamıyoruz. Çoğu insanın durumu yok, çoluk çocuk sahibidir. Mecbur olmasa çocuklarını, eşini, babasını yada annesiyle gelip çalışmaz. Her gün bir yerde olduğumuz için sigortamız yok. Bildiğim kadarıyla Türkiye’nin hiçbir yerinde tarım işçilerimin sigortası yok. Tarım işçileri Allah’a emanet yani. Yevmiyeler yetmiyor. Kışın evdeler yazın kazandıklarını biriktirip kışın erzak alıyorlar.”