Çavuşoğlu: Rusya ile amacımız Libya’da ateşkes, görüşmeler verimli geçti

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, CNN Türk'te Ahmet Hakan'ın sunduğu Tarafsız Bölge programında önemli açıklamalarda bulundu.

​Bakan Çavuşoğlu'nun konuşmasından satır başları şöyle:

-Öncelikle bu söylemleriyle Yunanistan’ın maksimalist davranışlarından vazgeçmesi lazım, Herkesle müzakere edebileceğimiz söylüyoruz. Yunanistan önkoşul koymaya başladığı zaman bizim de önkoşullarımız var.  Bizim de ortaya koyacağımız tezlerimiz ve taleplerimiz var. Yunanistan’da koşullarımızı yerine getirmek zorunda.

-Bunlardan bir tanesi çekip bunları görüşürüm demek görüşmelerin kapsamını bilmiyorlar ya da diğer konularda çözüme yanaşmak istemiyorlar tezleri zayıf. Anlaşmalarla çözülemeyen anlaşmalarla sorunları nasıl çözeceğimizin konuşulacağı bir mekanizmadır. Bir tanesini içeriden çıkarmak değil hepsini paket halinde konuşmakta fayda var.

-Biz çok samimi şekilde Yunanistan ile var olan meseleleri çözmek için samimi tekliflerde bulunduk. İyi niyet gösterdik ama Yunanistan buna yanaşmadı.

Oruç reis neden Antalya'ya döndü?

-Enerji Bakanlığımız bir bölgede gemimizin ne kadar araştırma yapacağını söylüyor. Sondajda tahmin biraz daha farklı oluyor. Sismik araştırmada gemi doğudan batıya kuzeyden güneye giderek o kablolarla gemi röntgen çekiyor. Navtex’i bölge bölge yayınlamak durumundasın.  90 gün yaklaşık bu faaliyetler sürecek dedik. Peki gemilerde ve uçaklarda hatta araçlarda rutin bakımlar var. Şimdi uçuş planınızı da yaparsınız ama periyodik bakımları yapmak durumundasınız.  Sonuçta periyodik bakım zamanı geldiği zaman gemi limana gelir açıklara gelir. Bakımı  yapıldıktan sonra görev yerine döner. Yavuz ve Barbaros Hayrettin Paşa da bölgeye döndü çalışmalarını yapıyor. Bakım birkaç hafta sürer.

-Rum kesimi ve Yunanistan yıllardır Mısır’la İsrail ile anlaşma imzalayarak kendi bölgelerinde değişik firmalara lisanslar vererek faaliyetlerine devam ettiler. Türkiye’yi dışlamaya çalıştılar. Baktık ki uyarılarımız bizim hiçbir şekilde dinlenmiyor, biz kendi sondaj gemilerimizle faaliyetlerimize başladık. Bizim haklarımızı yok saydıkları için bu adımları attık. Biz bu dönemde bile bizzat Cumhurbaşkanımız söyledi. Rum kesimi hariç herkesle oturalım. Cumhurbaşkanımızın Merkel’e söylediği gibi bizim hakkımız saklıdır.

-Merkel daha sağduyu sahibi yapıcı ve objektif, bizim haklı olduğumuzu teslim ediyor.  Merkel her zaman göç konusunda da en kararlı duruşu gösterdi. Midilli’den de göçmenleri ülkesine alacak. Fransa’dan farklı bir tutum sergiliyor Avrupa’da. Fransa’nın derdi Avrupa’nın liderliğine oynuyor. Ortadoğu’nun da liderliğine oynuyor. 1, Barış Pınarı Harekatı, 2 Libya’da başarısız oldu. Hafter’e destek verdiler sahada başarısız oldular. Doğu Akdeniz’de yalancı duruma düştüler NATO’da ispatlayamadılar. Bu tür tacizler NATO üyesi ülkelerin her türlü harekatı kaydedilir.

-Fransa’nın kendi gündemi var ama Fransa’nın bu gündemine Almanya’nın katılmadığını görüyoruz. Ne kadar haklı olursak olalım Yunanistan ile Türkiye arasında bir tercih yapmaları gerekirse Yunanistan’ı tercih ederler. Objektif ülkeler var Almanya’da bunların başında geliyor.

'Atina, adaları silahlandırıyor'

-Yunanistan Lozan’a ve 1947 Anlaşmasına göre, silahsızlandırılmış adalardan bahsediyorum, şimdi Sakız Adası da bunlardan bir tanesi, dolayısıyla Yunanistan burada bir tatbikat yapacağını Navtex ile bildirdi. Bizde başka bir Navtex yayınlayarak bunun Lozan’ın ihlalini olduğunu bildirdik. Biz buna karşı uyarımız yaptık.  Yunanistan bu adalarla ilgili son zamanlarda bizim dönemimizde bu adalar silahlandırılmış biz de AK Parti hükmetti olarak sessiz kalmışız gibi yorumlar var. Yunanistan 1960’tan sona bu adaları silahlandırmaya başlıyor ve Türkiye uyarılarda bulunuyor ve Yunanistan bunu hep inkar ediyor. Bunu 1974’te kabul ediyor. Hukuk dışı gerekçelerle Yunanistan buraları silahlandırdığını kabul ediyor. Bu adaların silahlandırılmasıyla ilgili Yunanistan geçmişte NATO’yu dahil etmeye çabası var. Biz hep buna itiraz ettik. Yunanistan uluslararası hukuktan ve mahkemelerden bahsediyor. Yunanistan burada 3 konuda rezerv koymuş, 1 kendi güvenliği ile ilgili buraların silahlandırması, deniz yetki alanlarıyla ilgili Uluslararası Adalet Divanı’nın yargı yetkisin tanımıyor.  

-Biz bunu uluslararası toplumun gündeminde tutmaya devam edeceğiz. Görüşmelerin amaçlarından bir tanesi bu sorunu çözmektir. Bu konuyu gündemde tutmaya devam edeceğiz. Ne olursa olsun, biz tabii ki itirazımızı yaptık. 

-Kıbrıs’ta gelir paylaşımıyla ilgili bir mekanizmanın kurulması konusunda kime anlattıysak hak verdiler .

'Adalara ağır silahlar da getirmişler'

-Doğruları söylemiyorlar, dürüst olmaları gerekiyor. Bu sorunları çözebilmemiz için samimi olma gerekiyor. Sevilla haritasından vazgeçmeleri gerekiyor. Görüşmelerde biz bunu gündeme getirince ‘sizinle müzakere etmek istemiyoruz bu bir milli mesele’ diyorlar. Bir kere silahlandırmıyoruz demesi de dürüst bir yaklaşım değil. 1974’te adaları silahlandırdıklarını söylediler. Türkiye’den bu adalara hiçbir şekilde saldırı olmadı. Türkiye’den askeri hamle gelecek olursa buradaki silahlandırmanın bir faydası olmaz. Tüm dünyanın bildiği konuda burada ‘silahlandırmadık’ diyorsa o zaman yapacak bir şey yok.

-Yanı başımızda vermişiz adaları, geçmişteki anlaşmaları büyük başarı diye anlatmaya çalıştılar bizlere ama maalesef görüyoruz.

-Yunanistan rutin bir görev değişimi olduğunu söyledi sonradan. Orada ağır silahlar var. Anlaşmaya uygun olmayan silahlar var.  Sonuçta bazen gemilerle ve uçaklarla bu ihlali gerektiren adımlar atılınca tedbirlerimizi alıyoruz. Adaların fiili yapısıyla ilgili Kardak krizinden sonra adaların ihlal ve statüsünde değişiklik olmamıştır.

'Yunanistan, AB'yi rehin alıyor'

-Türkiye gerçekten çok önemli bir aktör oldu, oyun kurucu olarak da oyun bozucu olarak da. Dışlanma falan yok. AB tarafından birçok toplantı oldu Yunanistan istediği kararları çıkartamadı. Fransa Rum kesimi ve Yunanistan ile yalnız kaldı. Ülkelere baktığımız zaman Almanya başta olmak üzere Türkiye’ye yönelik bir yaptırımı istemiyorlar karşılar. Ama en nihayetinde tercih etmek zorunda kalırlarsa üye dayanışmasıyla Yunanistan’ı seçerler.  Yunanistan Rum kesimiyle beraber ‘Siz bizim kararlarımız desteklemezseniz Belarus tasarısına veto vereceğiz.’ AB’yi rehin alıyorlar.  Gerçekçi olmamız lazım en kötü senaryoya kendimizi hazırlamamız lazım ama ben yaptırımla ilgili bir kararı beklemiyorum.  

-Borrell ‘Dendias ile görüşmeye hazır mısın?’ dedi hemen görüşmeye hazırım dedim. Ama Dendias görüşmeye hazır değilim demiş bizden kaynaklanmıyor. Bazen diğer ülkelerle de gerginliklerimiz oluyor ama görüşmelerimiz oluyor. Sondajlarla ilgili sorun çok basit çözülebilir. Gelirlerin paylaşımıyla ilgili bir mekanizma kurulursa sorunların yüzde 90’ı çözülür.  KKTC bir komisyon teklifinde bulundu Rum kesimi KKTC’nin haklarını kabul etmekle birlikte bunu bir karara bağlamak istemiyor. Tüm çabalarda Yunanistan ve Rum kesimi çözüme yanaşmadı. Kalıcı bir çözüme ulaşamadık Kıbrıs’ta. Gayri resmi bir araya gelmek lazım 3 garantör ülke Ada’da iki taraf ve BM. Neyi müzakere edeceğimizi belirlememiz lazım.  Zaman belirlememiz lazım, biz Türkiye olarak Kıbrıs sorununun adil bir şekilde çözülmesinden yanayız.

-En son AB parlamentosuna şunu söyledik aranızda ülkesi için bunu kabul edecek var mı? Kesinlikle hayır diyorlar. ‘Bu saçma sapan bir harita’ diyorlar.  Bu harita olduğu sürece müzakere olmaz.

'Kimsenin hakkında gözümüz yok'

-Doğu Akdeniz’de biz Türkiye Cumhuriyeti’nin ve KKTC’nin haklarını korumak istiyoruz. Bu kıyıdaş ülkelerle iş birliği içerisinde olmayacaksa biz de tek taraflı adımlarla yapmaya kararlıyız. Yunanistan olmak üzere Doğu Akdeniz’de hakça paylaşım üzerinde hazırlarsa herkesle oturacak şekilde hazırız ama aynı zamanda kararlıyız. Zor bir şey değil karşı tarafta da aynı anlayışın olması gerekiyor. Gerçekçi olmak lazım Yunanistan’ın adalarını kaldırsan bile anakarasının ucu Akdeniz’e geliyor. Kimsenin haklarında gözümüz yok. Hukuka uygun şekilde ya müzakerelerle haklarımızı alırız. Bizi dışlamaya devam ederlerse özellikle 2018’den bu yana sahada gösterdiğimiz gibi kendi haklarımızı kendimiz alırız.  Faaliyetlerimizi sürdürüyoruz bakımı yapan gemi sahaya dönüyor. Bizim somut adımlar görmemiz lazım, haklarımızı garanti altına alacak somut adımları görmemiz lazım. Bizim zaten garantör ülke olarak KKTC’deki mevduiyetimizi biliyorsunuz. Bizim Akdeniz kıyılarında bir gölge ihtiyacımıza göre KKTC’de mevduiyetimizi artırırız. Kapalı Maraş atıl duruyor, biz burayı açalım ve kimsenin hakkı kaybolmasın dedik.  Bir envanter çalışması yapılıyor, sahibi kim, ölmüş mü satmış mı, herkesin hakkını koruyacak şekilde Kapalı Maraş’ı biz açmak istiyoruz.

-Her şeyden önce Rum kesimine gidip Türk tarafına gitmemenin doğru bir yaklaşım olmadığını söyledik Pompeo’ya. Daha önceki yetkililer Ada’ya gittiği zaman Türk yetkililerle görüşme yapmıştır. Ama maalesef Pompeo bu ziyaretinde kuzeye geçmemiştir. Bunun böyle olması gerektiğin hatırlattık. Objektif ve dengeli olması lazım. Eşitliği bozmaması gerekiyor. Ambargonun kaldırılmasının da eşitliği bozacağını söyledik.

Akdeniz'deki sondajlar

-Herhangi bir rezerv bulunursa bu bizim hakkımızdır ve değerlendireceğiz. Sismik araştırmalarımız tartışma yaratıyorsa bu da yaratacaktır. Hakkımızı korumak için ne gerekiyorsa yaparız. 

CHP'nin dış politika eleştirileri

-Bu milletin beklentisi var, Türkiye’nin haklarının korunması konusunda birlikte hareket etmesi lazım. Maalesef bazı siyasi partilerden ara ara destekleyici beyanlarda gördük. Dışişleri Bakanlığı’na etkisiz ve yok demek saygısızlıktır. Dışişleri Bakanlığı olarak tüm çalışmaları yürütüyoruz.

-Hangi partinin genel başkanı olursa olsun bilgilendirme istediği zaman biz yaparız.  Uzun zamandır özellikle adalar konusunda CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nu bilgilendirmek istedim, Öztürk Bey’e de söyledim Sayın Genel Başkan davet etsin bilgilendireyim, Ben gidip Kılıçdaroğlu’nu bilgilendirmek istedim daha sonra yine Genel Başkan Yardımcıları geldiği zaman bilgilendirmek istedik. Meral Akşener ile telefonda görüştük izah ettik. Ana muhalefet partisine baktığımız zaman son derece çelişkili ifadeler gördük, tam destek ve mutabakat görmedik. Çıkıp da ‘Ey Yunanistan bu harita ne anlama geliyor’ diye sordular mı?  Bu bir milli mesele.

'Mısır ile görüşülmüyor değil'

-Mısır ile görüşülmüyor değil, istihbarat düzeyinde görüşmeler var. Mısır’ın da anlaşmaları yaparken esasen bizim kıta sahanlığımızı hiçbir zaman ihlal etmemiş Rum kesimiyle bu anlaşmayı imzalamışlar, anlaşmada Türkiye’nin kıta sahanlığı çizgisini gösteriyorlar. Yunanistan ile imzaladıkları anlaşmada da Mısır, bizim alanımıza girmemiş.  Bizim kıta sahanlığımızın içine Mısır girmemiş. Siyasi ilişkilerimiz iyi değil diye haksızlık yapmayalım. Gerçekçi olmamız lazım Mısır ile anlaşma yapabilmemiz için Mısırla siyasi ilişkilerimizin iyi olması lazım.  

-Mısır’da geçiş dönemi diye bir şey konuşulmadı. Darbe sonrası binlerce insan öldürüldü. Mısır’da geçiş dönemi olmadığını gördük.  Deniz yetki alanları ortak çıkarlar söz konusu olduğu sürece birbirimize saygılı olacak şekilde olur. İsrail politikalarını değiştirirse bizimle Kudüs ile ilgili Mescit-i Aksa ile ilgili politikalarını değiştirip yapıcı bir politika izlerse neden olmasın

'S-400'ler henüz aktif değil'

-S-400’ler henüz aktif değil çalışmalar var ama aktif değil. S-400’ün aktif hale getirilmesi konusunda yapılacakları askerlerimiz bilir, izah eder. Bu sistemi biz acil ihtiyacımız olduğu için aldık.

'Rusya ile Libya görüşmesi verimli geçti'

-Bir ülkenin düzeni bozulduğu zaman kendi içlerinde görüş ayrılığı oluyor. Dağınıklık var Libya’da Allah hiçbir milleti böyle bir duruma düşürmesin. İki taraf arasında bir ateşkes için görüşme var. Biz kalıcı bir ateşkesi destekliyoruz. Serrac ülkeyi seçime götürürken istifa edeceğini söylemiş. Bugün istifa edeceğim diye bir açıklama yok. Yardımcısıyla görüşüyorduk o da bu konuyu teyit etti, istifa etmiyor. İki tarafı birleştirecek bir anlaşma olursa seçimlere giderken ben istifa ederim demiş.

-Rusya ile heyetlerimiz Suriye’yi görüştüler, bugün ise Libya’yı görüştürler. Genel müdürler seviyesinde oldu. Bu görüşmenin daha öncekilere göre daha verimli geçtiğini söyleyebilirim. Libya'da ateşkes ve sonrasında atılacak adımlar konusunda görüş alışverişinde bulunmuştuk. Bu sefer biraz daha yakınlaştığını görüyoruz. Rusya ile amacımız Libya’da ateşkes. Onlar diğer tarafta, biz ise resmi meşru hükümet tarafındaydık. Sahadaki gelişmelere girmeyeceğim biliyorsunuz. Suriye'de olduğu gibi farklı taraflarda olmanın avantajını iyi kullanabiliyoruz. Ateşkes ve siyasi süreçle ilgili konularda görüşlerimiz biraz daha yakınlaştı.

'Macron'un Türkiye ile sorunu ne?'

-Macron kibirli olduğu zaman Cumhurbaşkanımız dersini veriyordu. Esasen eskiden daha yakın görüşülüyordu. Cumhurbaşkanı ile görüştüğünü herkese anlatırdı. Barış Pınarı Harekatı ve Libya’daki başarısızlığından sonra histerik bir hale büründü. Barış Pınarı Harekatı’na çok bozuldu.  Son zamanlarda görüşmeler azaldı. Macron’un biraz daha aklı selim olması gerekiyor. İç siyasette de görüyoruz bunu Macron anketlerde sürekli düşüyor. Her konuda bir rol oynamak istiyor.  Bazen Fransa deyince artık Avrupa ülkeleri bile gülmeye başlıyor. Macron’un bölgenin lideri olması mümkün değil.

-Suriye konusunda öncelikle bu İdlib bölgesindeki ateşkesi bizim muhafaza etmemiz lazım. Toplantılar çok verimli geçmiyor. Göreceli olarak sükûnet olması lazım. Bu böyle devam ederse siyasi süreç bitebilir. Suriye’de ateşkesin devam etmesi lazım ve siyasi görüşmelere biraz daha odaklanılması lazım.