Afganistan hükümetinin 5 bin Taliban üyesini serbest bırakması ile 40 yıldır süren savaşın bitmesi için gözler Katar’ın başkenti Doha’ya çevrildi.
Afganistan Cumhurbaşkanlığı, Taliban ile Afganlar arası müzakerenin Doha'da yarın başlayacağını açıkladı.
Afganistan hükümetini temsilen barış görüşmelerini yürütecek heyetin başkanlığını, eski istihbarat başkanı Masum Stanikzey üstlendi.
Farklı parti ve siyasi grupların temsilcilerinden oluşan 4'ü kadın 21 kişilik müzakere heyeti, Taliban'ın müzakere heyeti ile yarın başlayacak müzakereler için bugün Katar'a ulaştı.
The Afghan negotiating team from kabul has landed in Doha; direct talks with the Taliban kickoff tomorrow morning. pic.twitter.com/IyOkDzwDhw
— Mujib Mashal (@MujMash) September 11, 2020
Doha'ya yapacakları seyahat öncesinde basın mensuplarına demeç veren bazı müzakere heyeti üyeleri, Afganistan'da barışın sağlanmasının önemine vurgu yaptı.
Müzakere heyetinin kadın üyelerinden Fevziye Kufi, barış sürecinin zorlu olacağını düşündüğünü belirterek, yine de ümitli olduğunu dile getirdi. Aynı zamanda Afganistan'daki önde gelen kadın hakları savunucularından olan Kufi, müzakerelerde kadın haklarının güvence altında olması gerekliliğine göndermede bulunarak, "Savaş çok boyutlu olduğu sürece, görüşmelerde savaşın tüm boyutları ele alınmalı" dedi.
Bir diğer Afgan müzakereci Nadir Naderi, Doha'ya 'silahların sustuğu, cumhuriyet değerlerinin güçlendirildiği ve Afganların hak ettiği kalkınmayı elde edeceği bir Afganistan inşa etmek için' gittiklerini söyledi.
Negotiating team member @N_Nadery says they head to Doha with the hope "to build an #Afghanistan in which guns are silent, the republic values are strengthened and Afghans achieve the development they deserve."https://t.co/BjHxkrLIAL#AfghanPeaceProcesspic.twitter.com/QerRW9Pvoy
— afghan peace (@afghanpeacenews) September 11, 2020
Ayrıca yarın başlayacak müzakerelerin açılış törenine Afganistan Ulusal Yüksek Uzlaşma Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah, Dışişleri Bakanı vekili Hanif Atmer, Barış İşleri Devlet Bakanı Sayed Saadet Mansur Nadıri, Cumhurbaşkanı Barış Özel Temsilcisi Abdul Salam Rahimi katılacak.
The stage is finally set in the Qatari capital Doha for the warring Afghan parties to settle their differences through #IntraAfghanTalks#AfghanPeaceProcess #IAN
— afghan peace (@afghanpeacenews) September 11, 2020
https://t.co/DNiByMB6Th pic.twitter.com/bhdkPefg9a
İlk görüşmede neler olacak?
Farklı kaynaklardan edinilen bilgilere göre, yarın yapılacak müzakerelerin birinci gününde bir sonraki görüşmelerde ele alınacak konular, müzakere ilkeleri, her iki taraf temsilcilerinden ortak sekretarya belirlenecek.
Öte yandan yarınki müzakereler için Doha'ya giden ABD Mike Pompeo'nun müzakerelerin başlangıç törenine katılması bekleniyor.
#US Secretary of State Pompeo arrives in Doha, #Qatar, for peace talks between the Afghan government and the Taliban.
— HornDiplomat (@HornDiplomat) September 11, 2020
Via News AGENCIES pic.twitter.com/zwS6or7DET
ABD Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad yaptığı açıklamada, müzakerelerin "her iki taraf için bir sınav" olacağını belirtti. Halilzad, “Afganistan'daki barış için diplomaside yeni bir aşama. Şimdi Afganların sahip olduğu ve Afganların önderlik ettiği bir sürece giriyoruz” ifadelerini kullandı. Halilzad, ABD'nin her iki tarafı da izlemeye ve onlarla ilişki kurmaya devam edeceğini açıkladı.
Taliban tarafından yapılan açıklamada da Taliban heyetinin barış görüşmelerine hazır olduğunu aktarıldı.
2-2 Which will start in Qatar 4th of Muharram 1442 which corresponds to 12/9/2020,& 22/6/1399
— ډاکټر محمد نعیم (Dr Mohammad Naeem) (@IeaOffice) September 10, 2020
IEA intends to carry out the negotiation process well & establish durable peace & a pure Islamic system within the framework of Islamic values & the highest interests of our country.
Barış görüşmelerinin seyri
ABD, ilk kez eski Başkan Barack Obama yönetiminde Afganistan'da barış için Taliban ve Afgan hükümetleri arasında görüşmeler yürütülmesi için girişimlerde bulundu. 2011, 2012 ve 2013'teki girişimler sonuçsuz kaldı.
Donald Trump'ın, 2017'de ABD Başkanı seçilmesinin ardından müzakereler yeniden gündeme geldi. ABD ile Taliban temsilcileri, 25 Şubat 2019'da barış görüşmeleri için Katar'ın başkenti Doha'da ilk kez bir araya geldi.
ABD Başkanı Trump'ın Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Eylül 2019'da taraflar arasında anlaşmaya varıldığını, anlaşmanın Başkan Trump'ın onayını beklediğini açıkladı. Ancak aynı günlerde Kabil'de yaşanan terör saldırısında bir ABD askerinin ölmesi üzerine Trump anlaşmayı erteledi. ABD ile Taliban arasında Aralık 2019'da yeniden başlayan görüşmeler, "şiddetin azaltılması" adı verilen bir fiili ateşkes kararıyla sonuçlandı. 22 Şubat 2020'de başlayan 7 günlük sürenin sonunda 29 Şubat'ta barış anlaşması imzalandı.
