Bu kez koronavirüs nedeniyle varlık sebebi sorgulanan Avrupa Birliği (AB), pandeminin en ağır vurduğu İtalya, İspanya ve Fransa gibi ülkelere nasıl yardım edileceği konusunda bir kez daha anlaşamadı. Brüksel'de toplanan AB maliye bakanları, salı gecesi sabaha kadar devam eden tartışmaların ardından, çarşamba sabahı görüşmeleri perşembeye kadar askıya aldıklarını duyurdu.
Salıdan çarşamba sabahına dek 16 saat tartıştılar
Eurogrup'a başkanlık eden Portekiz Maliye Bakanı Mario Centeno, "16 saatlik tartışmaların ardından bir anlaşmaya yaklaştık ama henüz varamadık. Toplantıyı askıya aldım, yarın devam edeceğiz" dedi.
EU ministers fail to agree virus economic rescue in all-night talks https://t.co/H2gHktjksB pic.twitter.com/BGuspFSxkl
— Reuters (@Reuters) April 8, 2020
'Borçların ortaklaştırılmasına Hollanda'dan hayır'
İhtilafın temelinde, İtalya, İspanya ve Fransa'nın talep ettiği ortak borçlanmanın Hollanda tarafından reddedilmesinin yattığı öğrenildi. Pandemiyle savaşan ülkelere verilecek Euro Bölgesi kredilerinde ne gibi şartlar olacağı konusundaki ihtilafın aşılamaması nedeniyle en az yarım trilyon euroluk yardım paketi çıkarılması bloke olmuş durumda.
Paketin hem hükümetler hem şirketler hem de tek tek yurttaşlara pandeminin ekonomik darbesinin altından kalkmakta yardımcı olması hedefleniyor.
Ancak pandeminin en çok vurduğu ülkeler zaten bu sürecin öncesinde kredi batağı içindeydi.
Reuters'e konuşan bir diplomatik kaynak şunları söyledi:
"İtalyanlar pakette gelecekte daha fazla analiz edilecek bir olası bir ekonomik düzelme aracı olarak borçların ortaklaştırılmasına atıf yapılmasını istiyor, Hollandalılar 'hayır' diyor."
Görüşmelere katılan bir yetkili, 27 üye ülke içinde ekonomik kurtarma paketinin metnine itiraz eden tek ülkenin Hollanda olduğunu belirtti.
Almanya'dan uzlaşma çağrısı
Almanya Maliye Bakanı Olaf Scholz, Twitter'da şu paylaşımda bulundu:
"Bo zor zamanda Avrupa birbirine çok daha yakın şekilde birlikte durmalı. Bugün Fransız mevkidaşım Bruno Le Maire ile birlikte bütün Euro Bölgesi ülkelerine bu zor mali meselelere çözüm getirmeyi reddetmemeleri ve iyi bir uzlaşıyı kolaylaştırmaları çağrısı yapıyorum - tüm yurttaşlar için-."
Fransa: Yazıklar olsun Avrupa'ya
Toplantıya katılan bir yetkili, Le Maire'in geceki tartışmaların bir noktasında şöyle konuştuğunu aktardı:
"Yazıklar olsun size, yazıklar olsun Avrupa'ya, utanın da bu şaklabanlık gösterisini durdurun."
İspanya: Avrupalıların birliğe güvenlerini kaybetmelerine neden olur
Toplantının ardından İspanya hükümet sözcüsü Maria Jesus Montero, koronavirüs krizini 2. Dünya Savaşı ile kıyasladı. Montero, AB'nin koronavirüs krizine birlik beraberlik içinde karşılık verememesinin Avrupalıların birliğe güvenlerini kaybetmelerine neden olacağı uyarısında bulundu.
2008'den beri sürüyor
2008 mali krizi patlak verdiğinden beri İtalya, İspanya, Yunanistan gibi güney ülkeleri ile Almanya ve Hollanda gibi kuzey ülkeleri arasında ortak borçlanma enstrümanı çıkarma konusunda anlaşmazlık sürüp gidiyor.
Koronabono çıkacak mı?
Bu kez koronavirüs pandemisinin neden olduğu zararı gidermek üzere uygulanan politikaların uzun vadeli finansmanına yönelik yeni bir enstrümana ihtiyaç duyulduğunu belirten güney ülkeleri, AB'den ortak bir borç enstrümanı (koronabono) çıkarması talebinde.
'Korona bardağı taşıran damla olur, AB dağılır' uyarısı
AB şimdilik devletin kamuyu sübvanse etmesine yönelik kısıtlamaları kaldırarak üyelerin daha fazla harcama yapması için borçlanmayı artırmalarına izin vermekle yetindi.
Bunu yeterli bulmayan İtalya, İspanya ve Fransa, daha fazla destek ve dayanışma göstermenin AB açısından bir varoluş sınavı olduğu, bu sınav geçilmezse AB'nin dağılabileceği uyarısını yaptı.
Masada ne var?
Tartışılan mali öneriler arasında Euro Bölgesi kurtarma fonundan her ülkenin ekonomik çıktısının yüzde 2'si kadar ya da toplamda 240 milyar euro kredi verilmesi. Bu paraya erişim için konulacak şartlar konusunda anlaşmazlık çözülemedi.
Avrupa Yatırım Bankası'na 25 milyar ekstra garanti vererek bankanın şirketlere 200 milyar euro daha borç vermesini hızlandırmak da bir diğer seçenek.
Tüm üye ülkelerin 25 milyar euroluk garantisi karşılığı piyasaya 100 milyar euro sürerek şirketlerin çalışan çıkarmak yerine çalışma saatlerini kısaltarak maaşları ödemelerini sübvanse etmek de seçenekler arasında.
Acil destek fonu oluşturarak tıbbi malzeme tedariki ve sağlık hizmetleri için kaynak aktarmak ve AB'nin ortak dayanışma fonuyla uzun vadeli ekonomik düzelmeyi finanse etmek üzerinde de duruluyor.
Dünyadaki en büyük mali destek programı olmaya talip
Reuters'in hesaplamalarına göre tüm bunlar üzerinde bir uzlaşı sağlanırsa, ABD'ninkini de geçen dünyadaki en büyük mali destek programı ortaya çıkacak.
