Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Çetinkaya, ticari işlemlerde ücret, masraf ve komisyonlara ilişkin yapılan düzenleme hakkında açıklamalarda bulundu.
"Neden böyle bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyuldu?" sorusu üzerine Çetinkaya, mevcut durumda bankaların ticari müşterilerinden farklı isimler altında ücret, komisyon ve masraf aldığını belirtti.
Bankaların ticari müşterilerinden tahsil ettiği bu ücretlerin karşılaştırılabilir olmaktan uzak olduğunu vurgulayan Çetinkaya, şunları söyledi:
"Burada zaman zaman aşırı fiyatlamalar ile karşı karşıya kalınıyordu. Artan müşteri şikayetleri üzerine bu konuda bir düzenleme ihtiyacı ortaya çıktı. Biz yaptığımız düzenleme ile bankaların ticari müşterilerine sundukları ürün veya hizmetler karşılığı alınabilecek ücretlerin tür ve niteliklerini, azami miktar ya da oranlarını ve bunlara ilişkin standartları belirlemeyi hedefliyoruz. Özetle, burada temel amaç tahsil edilen ücretlerin daha şeffaf, anlaşılır, öngörülebilir ve karşılaştırılabilir olmasını sağlamak."
'Tebliğ ile temel olarak üç konuda düzenleme yapıldı'
Çetinkaya, bankaların diğer bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri ile Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan finansal tüketiciler haricindeki tüm gerçek veya tüzel kişilere sunulacak ürün ve hizmetler karşılığında alınacak ücretleri kapsadığının altını çizdi.
"Tebliğ ile temel olarak üç konuda düzenleme yapıldığını söyleyebiliriz. İlk olarak, mevcut durumda, bankalar ticari işlemler için çok fazla sayıda kalem altında ücret tahsil ediyor. Bu tebliğ ile bankaların ticari müşterilerine 'Ticari Krediler', 'Dış Ticaret', 'Nakit Yönetimi' ve 'Ödeme Sistemleri' olmak üzere dört kategoride sundukları ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretleri 51 kalemle sınırlandırdık. Tebliğ bu 51 kalem için ücret listesini içeriyor. İkinci olarak bazı ücret kalemlerine niceliksel veya niteliksel sınırlamalar getirdik. Üçüncü olarak ise ücretlendirmede şeffaflık sağlamak için bankalara bilgilendirme yükümlülüğü getirdik. Artık bankaların tüm ücret kalemlerine ilişkin azami tarife ve diğer güncel bilgileri internet sitelerinde açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir şekilde ilan etmeleri gerekiyor."
Ürün ve hizmetler karşılığı alınabilecek ücretler
Çetinkaya, "Bankalar ticari müşterilerinden yalnızca tebliğin ekinde yer alan ücretleri mi alabilecekler?" sorusu üzerine, tebliğ ekinde yer alan 51 kalemlik ücret listesinin, bahsettikleri dört kategori kapsamındaki ürün ve hizmetler için olduğunu söyledi.
Yani ticari krediler, dış ticaret, nakit yönetimi ve ödeme sistemleri kategorileri kapsamında sunacakları ürün ve hizmetler karşılığı alınabilecek ücretleri düzenlediklerini belirten Çetinkaya, "Bankalar bu dört kategori kapsamında sunulan ürün ve hizmetler için tebliğ ekinde yer alan ücretler dışında, üçüncü kişilere ek bir masraf ödemesi söz konusu olmadıkça, herhangi bir ücret alamayacaklar" ifadelerini kullandı.
Kredi tahsis, kredi kullandırım ve erken ödeme ücretleri
"Tebliğ, kredi tahsis, kredi kullandırım ve erken ödeme ücretleri gibi konuları nasıl düzenliyor?" şeklindeki soruya Çetinkaya, şöyle cevap verdi:
"Bankalar, ticari müşterilerden kredi tahsis ve kredi kullandırım ücretini ayrı ayrı alabilecekler. Kredi tahsis ücretleri tahsis edilen limitin on binde yirmi beşini geçemeyecek. Kredi kullandırım ücreti ise kullandırılan kredinin yüzde 1'ini geçemeyecek. Erken ödeme ücreti konusunda ise bankalar kredinin bir ya da birden fazla taksit ödemesinin vadesinden önce yapılması veya kredi borcunun tamamının erken ödenmesi durumunda erken ödeme ücreti tahsil edebilecekler. Ayrıca, ticari müşterinin kredinin tamamı için erken ödeme talebinde bulunması halinde bankalar bu talebi kabul etmek zorunda olacaklar. Bu durumda, ticari müşterilerden alınabilecek erken ödeme ücretinde de bir sınırlama söz konusu. Buna göre ticari müşterilerden alınabilecek erken ödeme ücreti, kalan vadesi 24 ayı aşmayan kredilerde yüzde 1'i, kalan vadesi 24 ayı aşan kredilerde ise yüzde 2'yi geçemeyecek. Tebliğ öncesinde alınmış olan ticari kredilerin erken ödenmesi durumunda alınabilecek ücretler için de bu düzenleme geçerli olacak."
Para transfer ücretleri
TCMB Başkanı Çetinkaya, para transferine ilişkin olarak banka müşterilerinin yararına olacak önemli bir sınır getirildiğini belirtti.
Mevcut durumda yapılan transferlerde kanala veya bankaya göre çok değişken fiyatlamalar olduğuna dikkati çeken Çetinkaya, "Düzenleme ile 1000 TL ve altındaki transferlerde EFT işlemlerinden alınabilecek ücret mobil bankacılık uygulamaları ve internet bankacılığı aracılığıyla yapılan işlemler ile düzenli ödemelerde 1 TL'yi, ATM'den yapılan işlemlerde 2 TL'yi, çağrı merkezi veya şube gibi diğer kanallar ile yapılan işlemlerde ise 5 TL'yi geçemeyecek. İşlem tutarının 1000 TL ile 50 bin TL arasında olması halinde bu sınırlar sırasıyla 2 TL, 5 TL ve 10 TL olarak belirlendi. İşlem tutarının 50 bin TL üzerinde olması durumunda ise söz konusu azami ücretler sırasıyla 25 TL, 50 TL, 100 TL olarak uygulanabilecek" ifadelerini kullandı.
Çetinkaya, havale işlemlerinde ise en fazla bu sınıflandırmaya göre belirlenen ücretlerin yarısının uygulanabileceğini dile getirdi.
Tebliğde yer alan düzenlemelerin, 1 Mart 2020'den itibaren yürürlüğe gireceğini belirten Çetinkaya, "Ancak, 1 Mart 2020'den önce kurulmuş sözleşmelerin bu tarihten sonra gerçekleştirilecek işlemleri için de tebliğ hükümleri geçerli olacak" diyerek sözlerini tamamladı.
