Tahmini net değeri 30 milyar dolara ulaşan seks oyuncakları endüstrisi, 21. Yüzyılın en hızlı büyüyen endüstrileri arasında yer alıyor. Endüstrinin gelecek birkaç yıl için de daha da büyümesi bekleniyor.
ReaBotix adlı bir şirket, 2017 yılında dünyanın ilk yapay zeka temelli seks robotunu geliştirdi. Uzmanlara göre, seks robotlarına artan talep ve yapay zeka teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler, seks robotlarının bilişsel ve duygusal davranışlar üzerindeki etik etkilerinin göz önünde bulundurulmasını gerektiriyor.
Görünüş ve roller sorunlu
Nöroetik Kanada adlı merkez tarafından yapılan araştırmaya göre, seks robotları zararlı cinsiyet stereotiplerini pekiştirme potansiyeli taşıyor. Bu durum hem robotların görünüşü hem de kimliğine programlanan roller yoluyla ortaya çıkabiliyor.
Yapay zeka temelli ilk seks robotu olan Harmony’i inceleyen araştırmacılar, robotun fiziksel görünümünün büyük göğüsler ve küçük bir bel gibi özelliklerle, kadınların güzelliğine ilişkin klişeleşmiş beklentileri yansıttığına dikkat çektiler. Araştırmalara göre kadınların bu tür tasviri ile cinsel taciz ve şiddet vakalarının artması arasında bağlantı bulunuyor.
Her zaman boyun eğiyor
Seks robotları ayrıca kimlik ve cinsel ilişkilerdeki roller hakkındaki olumsuz fikirleri de güçlendiriyor. Robotların sevdiği ya da sevmediği şeyler ile güçlü fikirleri olmaması, herhangi bir eylemi ret edecek şekilde programlanmamaları, kullanıcıya her zaman boyun eğmeleri bu özelliklerin başında geliyor.
Bilim insanları, bu durumun bir kadın partnerin rolünün ne olması gerektiği konusundaki fikirleri ve dolayısıyla kullanıcıların gerçek hayattaki beklentilerini etkileyebileceğini belirtiyorlar.
Robot hakları
İnsan-robot ilişkilerinin saygı ve rıza gibi temel değerlerden uzakta olması gelecekte sorun yaratacak bir başka unsur olarak değerlendiriliyor. Robotların haklarını güvence altına alacak tartışmalar, bir süredir bazı kurum ve kuruluşların gündeminde.
Örneğin Avrupa Parlamentosu, yetenekli yapay zeka sistemlerinin haklarını güvence altına almak için elektronik bir kişilik kategorisi oluşturulmasını önerdi.
Uzmanlara göre seks robotlarının şu anda programlanma şekli açıkça sorunlu. Kadınların pornografikleştirilmesini teşvik ediyor, ilişkilerde rızayı ortadan kaldırırken şiddet ve saldırganlığı da cezasız bırakıyor. Bilim insanları bu davranışların gerçek ilişkilerdeki olası yansımalarının önüne geçmek için etik sorunlar konusunda düzenleme yapılması gerektiğinin altını çiziyorlar.
