Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmalarıyla başlattığı süreç ardı ardına gelen stratejik hamlelerle hız kazandı. Bir süredir bölgede sondaj ve savaş gemilerini bulunduran ve geçen hafta Trablus'taki Ulusal Mutabakat Hükümeti ile ‘Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası’ imzalayan Türkiye, şimdi de Kuzey Kıbrıs'a insansız hava araçları için üs kuruyor. Plana göre, Türkiye’nin silahlı ve silahsız insansız hava araçları (SİHA-İHA) 1982 yılında Türk savaş uçaklarının inebilmesi amacıyla kurulan ve Kuzey Kıbrıs'ın tek sivil havaalanı Ercan’ın 40 kilometre doğusunda yer alan Geçitkale Havaalanı’nda konuşlanacak. Hatta Türk basınında yer alan bilgilere göre, Türkiye'den bölgeye giden ilk İHA, Geçitkale Havaalanı’na inmiş durumda. Peki, Türkiye’nin bu stratejik hamlesinin önemi nedir? Bu kararın etkileri neler olur? Güney Kıbrıs’ın konuya ilişkin tutumu ne oldu? Sputnik’in bu sorularını Türk Ajansı Kıbrıs Müdürü Dr. Fehmi Gürdallı yanıtladı.
‘Türkiye hem sondaj gemilerinin güvenliğini sağlayacak hem de Güney Kıbrıs’ın faaliyetlerine ilişkin bilgi toplayacak’
Dr. Gürdallı’ya göre Türkiye’nin Geçitkale Havaalanı’na İHA ve SİHA konuşlandırma hamlesi, hem sondaj çalışması yapan Türk sismik gemilerinin korunması hem de Güney Kıbrıs’ın çalışmalarıyla ilgili istihbari bilgi toplanması açısından büyük önem teşkil ediyor. Türkiye’nin adımının Güney Kıbrıs’ın ABD ve İsrail’den insansız hava aracı alma yönünde görüşmeleri de göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiğine işaret eden Gürdallı şöyle konuştu:
“Hem Doğu Akdeniz’de sürmekte olan hidrokarbon mücadelesinde hem de Kıbrıs müzakerelerinde bir mutabakata varılamadı. Bu yüzden taraflar çalışmalarına devam edecek. Bu çalışmaların önemli bir unsuru da hiç şüphesiz, insansız hava araçlarıyla yapılacak devriyeler olacak. Rum kesiminin, ABD ve İsrail’den insansız hava aracı alma yönünde görüşmeleri, anlaşmaları var. Aslında Türk tarafı da buna bir karşı adım attı. Türkiye Kıbrıs arası da aslında yakın bir mesafe, oradan da insansız hava araçları gelip Kıbrıs adası çevresinde uçabilir. Fakat gidiş ve geliş mesafesini de kattığımız zaman Kıbrıs adasının çevresinde ve üzerinde devriye gezme süreleri düşüyor. Geçitkale Havaalanı’nın bu maksatla kullanılmaya başlanmasıyla İHA’lar çok daha uzun süre Kıbrıs adasının çevresinde ve üzerinde devriye yapabilecek. Sondaj çalışması yapan Türk sismik gemilerini bir anlamda korunmasına yönelik görev yapacak ya da aynı zamanda Rumların çalışmaları konusunda da bir takım istihbari bilgiler toplamasına yardımcı olacak. Türkiye’nin bu hamlesinin önemli olduğu şüphesiz.”
‘Türkiye’nin hamlesi bölgedeki dengeleri korumaya dönük’
Türkiye’nin hamlesinin bölgedeki dengeleri korumaya dönük olduğuna değinen Dr. Gürdallı “Bu adım, bölgedeki dengeleri koruyacak nitelikte bir adım. Çünkü zaten Rum kesiminin bu yönde adımları var. İngiltere’nin Kıbrıs’ta üsleri var. ABD, bırakın İHA’ları bu üslerden savaş uçakları bazında da yararlanabiliyor. Fransa’nın Güney Kıbrıs’ta deniz üssü görüşmeleri var. Bu sebeple Türkiye’nin bu adımı dengeleri bozmaya değil, dengeleri korumaya dönüktür. Zira KKTC ve Türkiye’nin Rumların bu adımlarına daha fazla seyirci kalması beklenemezdi” ifadelerini kullandı.
Dr. Gürdallı, ABD’nin Güney Kıbrıs’ı silahlandırma hamlelerine işaret ederek “Amerika Birleşik Devletleri’nin daha tarafsız kılma adına uzun yıllardır uyguladığı ambargoyu kaldırma üzerine hazırlıkları var. Bu da işin bir parçası ama esas olarak Doğu Akdeniz’de süren hidrokarbon çalışmaları giderek yoğunlaşıyor. Her taraf kendi çalışmasını yapıyor ve zaman zaman gerginlikler ortaya çıkıyor. Bu şekilde havadan yapılan çalışmalar hem koruma hem de istihbarat anlamında önemli. Rum kesiminin bu yönde attığı adımlara da KKTC ve Türkiye karşılık verdi diyebiliriz” diye devam etti.
‘Rumlardan tepki gelecektir, bundan sonra her iki taraf da pozisyonunu güçlendirmeye çalışacaktır’
Güney Kıbrıs’tan henüz İHA ve SİHA’lara yönelik bir tepki gelmediğini söyleyen Gürdallı “Sanırım bugün İHA’ların gelmesinin ardından yarın ve sonraki günlerde Rum basınında Rum yetkililerin açıklamalarını öğreneceğiz. Bugün KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis bir araya geldiler. İki toplumlu bir teknik komitenin toplantısıyla bir araya geldiler fakat bu konulara girmediler. Ancak (Güney Kıbrıs’tan) tepki muhakkak gelecektir. Neticede Kıbrıs müzakarelerinde şu anda bir ilerleme olması öngörülmüyor. Bu öngörü gerçekleşirse ve ilerleme olmazsa her iki taraf da aslında ana vatanlarıyla, çeşitli müttefikleriyle işbirliğini sıkılaştırarak pozisyonunu güçlendirmeye çalışacak” diye ekledi.
