Basit kararlar için saatler harcıyorsanız sizde ‘Fobo’ olabilir

Kararın basit veya kararların tümünün kabul edilebilir olduğu durumlarda sonuca varmakta zorlananlar Fobo’dan mustarip olabilir. ABD’li işadamı Patrick McGinnis’in tarafından adlandırılan sosyal fenomen, “daha iyi seçenek ihtimalinin korkusu” olarak biliniyor.

​Fobo’su olanlar, bir karar verme durumunda mümkün olan her seçeneği saplantılı bir şekilde araştırarak, sürekli “en iyi seçeneği’ kaçırıyor olduklarından endişe duyuyorlar. Bu korku kararsızlık, pişmanlık, hatta mutsuzluğa yol açabiliyor.

Televizyonda ne izleneceği, akşam yemeği menüsü gibi küçük kararlardan, yeni bir işe girip girmemek gibi daha önemli kararlara her aşamada ortaya çıkabilen Fobo’nun günümüzde ortaya çıkan bir sorun olup olmadığı bilinmiyor.

Fobo’nun isim babası McGinnis’e göre “atalarımızın en iyisini beklemek için programlanmaları nedeniyle bu duygular en iyisini istemenin biyolojisinden” kaynaklanıyor.

İnternet Fobo’yu artırdı

Sofistike teknoloji ve internetin kitlesel kullanımının Fobo’yu sosyal bir davranış haline getirdiği belirtiliyor. Bu araçlar sayesinde kişiler birbirlerini kolayca kıyaslayabiliyor ve yeni seçim seçenekleri ortaya çıkarabiliyorlar.

Karar verme, planlamadan dürtüleri yönetmeye kadar beynin davranışları kontrol etmek için kullandığı kilit bilişsel süreçleri içeren karmaşık bir zihinsel prosedürden oluşuyor. Yürütme işlevi, örneğin otizmli bireylerde, bozularak bu kişilerin seçim yapmalarını güçleştirebiliyor.

Maksime edenler, tatminciler ve fobo

Bazı psikologlar karar verme konusunda insanların iki gruba ayrılabileceğini belirtiyorlar; maksime edenler ile tatminciler. Maksime edenler azami faydayı sağlayacağını düşündükleri seçimi yaparlarken, tatminciler ise mütevazi bir kritere dayalı seçimler yapma eğilimindeler.

Maksime edenler, gelecekte daha büyük bir araba ihtiyaç duyma ihtimalleri nedeniyle büyük bir arabaya daha fazla para ödeyebilirken, tatminciler ise arabayı satın aldıkları dönemdeki gereksinimlerini göz önünde bulundurarak karar verebiliyorlar.

Ancak Fobo bu iki seçeneğin de dışında kalıyor. Uzmanlara göre “daha iyinin korkusunu” tek başına bir anksiyete olarak tanımlamak mümkün değil. Ancak bu kararsızlık veya korku, önceden var olan bir anksiyete tarafından tetikleniyor olabilir.

McGinnis’e göre Fobo aynı zamanda bir “bırakma korkusu.” Bir şeyi seçmek için başka bir şeyden vazgeçmekten korkan kişiler, tüm seçenekleri elinde tutmayı tercih ediyor.