‘ABD’nin F-35’lerde geri adım atmasının sebebi Türkiye’yi tamamen kaybetme korkusu'

Türkiye, S-400 hava savunma sistemi satın aldığı Rusya’yla olası savaş uçağı anlaşmalarının imzalanması için görüşmelerini sürdürürken; TBMM Başkanı Mustafa Şentop’tan çarpıcı bir açıklama geldi. Şentop, Türkiye'nin Rusya'dan elverişli koşullarla 5. nesil savaş uçağı Su-57 alabileceğini söyledi. Şentop'un Suriye'nin kuzeyinde kurulması planlanan güvenli bölgeye ilişkin yorumu ise “Ordumuz, ABD'lilerle ortak devriyeler gerçekleştiriyor. Eğer bu olumlu sonuç vermezse, hiç şüphesiz Türkiye, bağımsız olarak karar alarak Fırat'ın doğusunda operasyon düzenleyecek" oldu. 

ABD’DEN GELEN GERİ ADIMLAR

Türkiye’nin hem güney sınırında güvenliği sağlamaya dönük adım atmada hem de hava savunması konusunda kararlılık gösterdiği bu dönemde, ABD’den art arda geri adımlar gelmeye başladı. ABD'li Senatör Lindsey Graham "Türkiye ile daha stratejik bir ilişki kurma noktasında umutluyum; ayrıca Türkiye'nin F-35 programına geri dönmesi ve belki serbest ticaret anlaşması yapılması oldukça önemli" dedi. Öte yandan, Washington, Ankara Büyükelçisi David Satterfield aracılığıyla ilettiği mesajda, Ankara’ya ekonomi içerikli bir teklif sunmaya hazırlanıldığını ifade etti. Büyükelçi Satterfield, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması yönündeki beklentiyi dile getirdi. Teklifte, alüminyum ve çelikte gümrük vergisinin düşürülmesine de yer verildi.  Peki, ABD’nin attığı bu geri adımları nasıl değerlendirmek gerekir? Sputnik’in bu sorusunu Türkiye Emekli Subaylar Derneği Başkanı ve emekli Hava Korgenerali Dr. Erdoğan Karakuş’la Yörünge Dergisi Genel Yayın Yönetmeni ve SüperHaber internet sitesi yazarı Ceyhun Bozkurt yanıtladı. 

‘ABD, TÜRKİYE’Yİ F-35 MESELESİNDEN DOLAYI TAMAMEN KAYBETMEK İSTEMİYOR’

Emekli Hava Korgenerali Dr. Karakuş’a göre, ABD’nin bu girişimlerinin ardında Türkiye’yle aralarını yumuşatma çabası var. Karakuş “Türkiye, Fırat’ın doğusuyla ilgili belirli ölçüde kararlılık gösteriyor. Ayrıca Türkiye’nin S-400’ü almış olması, F-35’le ilgili hiçbir bilgiyi aktarmalarına neden olmayacağı da ortada. Onlar da bu gerçeğin net bir şekilde farkında. O yüzden bu adımları (ilişkileri) yumuşatma amaçlı atıyorlar. Elbette, konunun farklı boyutları da var. Amerikan tarafı, Türkiye’yle ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılmasını da arzuluyor. Ayrıca, Çin’le ve Rusya’yla boğuşma halinde olan ABD, sırf F-35 meselesinden dolayı Türkiye’yi de tamamen kaybetmek istemiyor. Bir de arayı yumuşatarak, Türkiye’nin bir harekâta girişmesini de önleyici bir ortam yaratmaya çalışıyorlar diye düşünüyorum. ABD, Türkiye’yi F-35 programında tutup, bir de üstüne Patriot satarak, belli bir noktada tutmaya çalışıyor” değerlendirmesinde bulundu. 

‘ABD, TÜRKİYE’Yİ BELİRLİ BİR NOKTADA TUTMAYA ÇALIŞIYOR’

ABD’nin Ortadoğu’daki menfaatleri için Türkiye’yle arasını iyi tutma çabasına işaret eden Karakuş “Amerikan tarafı, Türkiye’yi harekâttan tamamen vazgeçiremese bile, 5 millik kısıtlı bir güvenli bölge planına Türkiye’yi ikna etmeye çalışıyor. Trump, Amerika’nın menfaatlerini düşünse de, Amerika’nın menfaatlerinden daha çok Büyük Ortadoğu Projesi’ni düşünenler Amerika’da daha çok olduğu için bu konuda sıkıntılar var” dedi. 

Trump’ın ABD'li Andrew Brunson'un serbest bırakılmasına ilişkin Erdoğan’a "Eve getirdik ve sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ile arkadaş olduk" diyerek teşekkür ettiği sözlerine de değinen Karakuş “O konuşmanın yegâne sebebi, Amerika’da Trump’ın karşısında olan çok fazla muhalif olması ve onları yıldırmaya çabalaması. ABD Başkanı kendisine muhaliflere ‘Trump, Rahip Brunson’ın serbest kalmasında çok uğraştı, bu süreçte Erdoğan’la arkadaş oldu’ dedirtmek peşinde. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yakın zamanda Siyonistlere karşı mücadele eden Yahudilerle bir araya gelmesi de bu anlamda önemli” diye ekledi. 

'ABD, TÜRKİYE’NİN YÜZÜNÜ RUSYA’YA, ASYA’YA DÖNMESİNİ ENGELLEMEYE ÇALIŞIYOR’

Gazeteci Bozkurt ise, ABD’nin bu adımını Fırat’ın doğusundaki süreçle ilgili olarak değerlendiriyor. Bozkurt “Fotoğrafın bütününe bakınca ABD, Türkiye’yi kaybetmeye doğru gidiyor. ABD’den uzaklaşan Türkiye, Rusya’ya, Asya dünyasına yaklaşıyor. Türkiye gibi Avrasya coğrafyasının son derece jeostratejik bir oyuncusunu tamamen kaybetmenin ABD’ye maliyeti inanılmaz büyüklükte. Bütün denge Asya dünyasının lehine dönecektir. Bu nedenle ABD, bunun önünü kesmek için bu hamleyi yapmak zorunda kaldı. Gündeme gelen konuların ne kadarının altı dolu, o ayrı bir inceleme konusu. Ayrıntılar henüz netleşmedi. Netleşince bu sorunun yanıtını verebileceğiz” dedi. 

‘ABD, TÜRKİYE’YE VERDİĞİ SÖZLERİ TUTMA KONUSUNDA İYİ BİR SİCİLE SAHİP DEĞİL’

Konuya ilişkin bir başka soru işaretinin, ABD’nin Türkiye'ye verdiği sözleri tutup tutmayacağının olduğuna işaret eden Bozkurt “Geçmişteki deneyimler, ABD’nin sözünü tutma konusunda pek de iyi bir sicile sahip olmadığını gösteriyor. Ayrıca bu sözü edilen düzenlemeler, teklifler, Türkiye’yi yeniden güdümlü, kontrol edilebilen müttefik konumuna sürükleyecekse, Ankara bu konuda temkinli yaklaşacaktır. Çünkü kaşıkla verip kepçeyle alınması, özellikle son 30 yıldır bizim açımızdan pek de olumlu sonuçlar doğurmadı. Bu nedenle temkinli olmakta fayda var” diye konuştu. 

‘WASHINGTON, ANKARA’NIN BARIŞ KORİDORU POLİTİKASINI DEĞİŞTİREMEZ’

Bozkurt “Bir önemli ayrıntı da, Türkiye, ABD ile bu anlamda iletişimini kuvvetlendirse bile geçmişte yaşadığı tecrübelerden dolayı, Asya dünyası ile iletişimini bozmayacaktır. Denge kuracaktır. Yıllardır yapılması gerekeni yapacaktır. Son olarak, bu durumun Türkiye’nin Fırat’ın doğusu, Barış Koridoru/Güvenli Bölge politikasını değiştirmeyeceğini de söylemek gerekir. Türkiye’nin kararlılığının Washington’da farkında. O bölgede Eylül ayı sonunda veya Ekim ayı başında yeni gelişmeleri konuşma ihtimalimiz yüksek. F-16’ların o bölgede uçuş gerçekleştirmesi, sınırdaki hareketlilik buna işaret” diye ekledi.