BM'nin Cemal Kaşıkçı raporu: Veliaht Prens Selman'ın soruşturulması için güvenilir kanıtlar var

Birleşmiş Milletler (BM) Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard'ın Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın ölümüne ilişkin hazırladığı raporu açıkladı. 101 sayfalık raporda, Kaşıkçı'nın ölümü için 'yargısız infaz' denilirken, Suudi Arabistan sorumlu tutuldu. Veliaht Prens Muhammed bin Selman bizzat işaret edildi ve yaptırım çağrısında bulundu.

Ayrıca diplomatik ayrıcalıkların istismarı ve kendi toprakları dışında güç kullanımı yasağını ihlal etmesi nedeniyle Suudi Arabistan'ın Türkiye'den özür dilemesi gerektiği vurgulandı.

TAAMMÜDEN SORUMLU TUTTU

BM raporunda, cinayetin suçlusu için tek ve açık bir isme işaret edilmedi ancak devlet sorumluluğuna işaret edildi.

Raporda, "Kaşıkçı'nın öldürülmesi, Suudi Arabistan'ın sorumlu olduğu bir yargısız infaz teşkil etmektedir. Kaşıkçı'yı kaçırma teşebbüsü de uluslararası insan hakları hukuku uyarınca bir ihlaldir. Kaşıkçı, uluslararası hukuka göre Suudi Arabistan’ın sorumlu olduğu, kasten ve taammüden (tasarlayarak) gerçekleşen bir yargısız infazın kurbanı oldu" denildi.

PRENSE YAPTIRIM UYGULANMALI

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın da aralarında bulunduğu üst düzey yetkililerin soruşturulması için güvenilir kanıtlar olduğu kaydedildi. Raporda, "Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin yaptırımlar Veliaht Prens ve onun yurt dışındaki kişisel mal varlıklarını da kapsamalıdır" ifadelerine yer verildi.

Riyad'ın sorumluluğunu kabul ederek Kaşıkçı'nın ailesinden özrü dilemesi ve onlara tazminat ödemesi gerektiği de belirtildi. Raporda üye ülkelere ayrıca, özel olarak geliştirilen gözetim araçlarının ihracatı, satışı, devri, kullanımı veya hizmetinin verilmesi konusunda, insan haklarına uygun bir koruma rejimi uygulanana kadar Suudi Arabistan ve diğer devletlere derhal moratoryum uygulamaları uyarısı yapıldı. 

Raporda, "Hesap verebilirlik, Suudi Arabistan hükümetinin infazdaki sorumluluğunu üstlenmesini gerektirir. Bu aynı zamanda devletin Kaşıkçı'nın ailesine tazminat ödemesini de içeriyor" ifadeleri yer aldı. 

'TÜRK HÜKÜMETİNDEN ÖZÜR DİLENMELİ'

Raporda, "Suudi Arabistan, diplomatik ayrıcalıkların istismarı ve kendi toprakları dışında güç kullanımı yasağını ihlal etmekten ötürü Türk hükümetinden özür dilemeli. Kaşıkçı'nın öldürülmesine ilişkin soruşturmada Suudi Arabistan'ın Türk makamlarla iş birliği yapması uluslararası bir zorunluluktu" ifadeleri kullanıldı. 

Suudi Arabistan ayrıca Kaşıkçı'nın yaşadığı ABD'den de özür dilemeye davet edildi. 

'FBI SORUŞTURMA AÇMALI'

Suudi Arabistan'daki kovuşturmanın yetersizliğine değinilen raporda, "Özel Raportör, suç mahallinin tamamen, hatta adli olarak temizlenmiş olduğuna dair inandırıcı kanıtlar buldu. Bunlar, Suudi soruşturmasının iyi niyetle yürütülmediğini ve bunun adaleti engellemek anlamına gelebileceğini gösteriyor. Suudi Arabistan, mevcut yargılamaya ara vermeli. BM tarafından yönetilen ayrı bir cezai soruşturmayla müşterek çalışmalı ve gelecekte gerçekleşecek yargılamanın yeri ve yapısı konusunda verilen kararları uygulamalı” denildi. 

BM Raportörü Agnes Callamard, Türkiye ve ABD'ye soruşturma çağrısında da bulundu. Türkiye, BM Genel Sekreterinden tamamlayıcı soruşturma başlatması için resmi talepte bulunmaya davet edildi. ABD'ye ise, "ABD, henüz açılmadıysa, Kaşıkçı cinayetine ilişkin bir Federal Araştırma Bürosu (FBI) soruşturması başlatmalı ve uygunsa ABD içinde cezai kovuşturma yürütmeli" diye seslendi. 

TÜRKİYE'YE HEYKEL VE KAŞIKÇI SOKAĞI ÖNERİSİ

Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı, evlilik işlemleri için 2 Ekim 2018'de girdiği Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda öldürülmüştü.

BM raporunda, Türkiye'ye Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğu önünde basın özgürlüğünü temsilen heykel dikilmesi önerisinde bulunuldu, buna alternatif olarak başkonsolosluğun bulunduğu sokağın isminin Kaşıkçı Sokağı şeklinde değiştirilebileceği kaydedildi.