'Rusya soruşturması 2020 ABD Başkanlık seçimlerinde Trump'ın elini güçlendirdi'

ABD'DE 2016'daki son başkanlık seçimlerini Hillary Clinton'ın yerine Donald Trump'ın kazanması üzerine Rusya ile işbirliği yapıldığı iddialarıyla başlayan Rusyagate soruşturması fiyaskoyla sonuçlandı. Özel savcı Robert Mueller, Demokrat Parti ve bazı istihbarat çevrelerinin iki senedir dile getirdiği kanıtları ortaya koyamayarak Trump'ı ‘azle götürecek' hiçbir ithamda bulunmadan soruşturmasına son verdi. Raporun tamamı henüz açıklanmamışken, Mueller'in Trump'ı ‘aklamadığı' ve seçimlere ‘Rus hackerlarının' müdahale ettiği iddiasını öne sürdüğü belirtiliyor. İki sene süren soruşturma süreci Trump'ın kampanyasında iyi ilişkiler sözü vermiş olmasına rağmen Rusya ile ilişkilerde çöküşü getirmişken, ABD Başkanı'nın aklanarak 2020 seçimlerinde yeniden işbaşına gelmesinin yolunu açmış görünüyor.

Gelişmeleri Washington'dan gazeteci Serra Karaçam ile konuştuk.

‘TRUMP'IN RUSYA İLE KOORDİNASYONUNA DAİR BİR KANITA ULAŞILAMADI'

Serra Karaçam, soruşturma süresince Amerikan istihbaratının şeflerinin Trump'ın ekibinin Rusya ile ilişkilerine dair somut verilere sahip olduğunu iddia etmelerine karşın Mueller'in raporunda hiçbir kanıtın yer almadığını vurguladı. Ancak Karaçam, buna rağmen Hillary Clinton'ın ortaya serilen ‘kirli çamaşırlarının' seçimi etkilemesi üzerinden Amerikan kamuoyunda Rusya'nın ABD seçimlerine WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange aracılığıyla etkide bulunduğu kanaatinin bulunmasına dikkat çekti:

"2016 Başkanlık seçimlerinde Rusya'nın müdahalesi hikâyesinde ilk etapta mailler WikiLeaks'te yayınlandı ve hacklenerek sızmış oldu. Bir de bunun dışında Rusya'nın dijital olarak oyları değiştirme gibi eylemleri olduğuna dair ilk etapta bir algı vardı, bu araştırıldı, buna dair bir şey elde edilememişti. Ancak Amerikan istihbaratı WikiLeaks'te yayınlanan maillerin kesinlikle buraya Rusya'dan verildiğini raporladı zaten. Soruşturmanın içerisinde bu var. İlk etapta da mailler sızdığında da vardı. Nasıl bir müdahale oldu mailler sızınca Amerikan seçimlerine dersek, Trump'ın rakibi Hillary Clinton'ın mailleri ve Demokrat Parti'ye dair üst düzey önemli yazışmalar seçim öncesi sızmıştı. Ne vardı bu maillerde? Bir kere demokrat başkan adaylarının kampanyalarında tarafsız olması gereken Demokrat Parti yetkililerinin, örneğin Hillary lehine Sanders'ın kampanyasını sabote ettiği de sızan e-postalarda çıkmış oldu. Şimdi Hillary, Sanders'a karşı aday olabildi. Çünkü mailler sızmadan önceydi bu. Fakat bundan sonrasında Trump'a karşı olan kısma geçildiğinde demokratlar arasında da bunların sızmış olması Hillary'e olan güveni de zedeledi ve alamadı seçimleri. Dolayısıyla Rusya sonucu etkileyebilecek birtakım gerçeklerin ortaya çıkmasını sağlayarak ve sızdırarak, zaten Assange'ın manifestosu her zaman bu. Saklanan gerçekleri ortaya çıkararak sonuca etki etmek, hackerlik da geçmişin de var. Gerçi her zaman kendisi Rusya'dan aldığını inkar etti. Amerikan istihbaratı Assange'a bunların Rusya'dan gittiğini raporladı. Zaten seçimlere etkinin Rusya tarafından bu şekilde yapıldığını Amerikan kamuoyu da kesin gözüyle bakıyor. Mueller bunun üzerine başladı. Ama buna başkanın bilgisiyle ve Rusya ile açık bir gizli anlaşmayla bunu yaptığı kendi lehine soruşturmada kanıtlanamadı. Bununla ilgili ‘makul şüphe' denen olayları Mueller toparladı. Manafort'un Ukrayna'da Rus yanlısı partiye kampanya yapması, buradan elde ettiği geliri Amerikan otoriterlerinden saklaması ve bununla ilgili finansal ceza aldı zaten. Bütün bunlar Trump'ın ekibinin Rusya ile ilişkilerine dair somut veriler gibi makul şüphe denilen doneler olarak yer aldı. Fakat bunun başkan ile olan koordinasyonuna dair bir kanıta ulaşılamadı. Bu noktada zaten özel savcı Mueller'in üstüne bırakılmıştı bunun takdiri."

‘RAPORUN TÜMÜNÜN TARTIŞILMASI İSTENİYOR AMA SAĞLIK SİGORTASI GİBİ GERÇEK SORUNLAR ÜZERİNDEN GİDELİM HAVASI HAKİM'

Karaçam, Mueller'in raporunun ardından ABD'deki tartışmanın Adalet Bakanı William Barr'ın hareket tarzına düğümlendiğini anlattı. Ortada henüz Mueller'in raporunun özetinin bulunduğunu belirten Karaçam, tartışmaların raporun tümünün Kongre'ye sunulmasına odaklandığını aktardı. Diğer yandan da Karaçam kimi Demokratlar'ın ara seçimlerde Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu ele almasıyla birlikte ABD'nin sağlık gibi hakiki sorunlarının konuşulması gerektiğini dile getirmelerine dikkat çekti:

"Burada yeni tartışma şu, William Barr, başsavcı, bunu değerlendirdi. Çok uzun bir rapor. İki günde bununla ilgili bir özet sundu ve burada bir kanıt olmadığını ifade etti. Peki, Barr bu raporun önemli başlıklarını ne kadar göz ardı ederek bu kanaati paylaşmış olabilir? Burada zaten raporun tümünün kamuoyuna ya da en azından sadece Kongre'ye tamamen sunulması bekleniyor ki Barr'ın bir şeyi kapatıp kapatmadığına dair bir kanaat edilmiş olsun. Bununla alakalı demokratlar ne kadar adım atacak, ne kadar kurcalayacak bundan sonrasını, bu bekleniyor şu anda. Ama Pelosi'nin de bu konudaki tutumu, biz önümüzdeki şeylere bakalım, Trump'ın zaten işleriyle ilgili, vergileriyle ilgili Temsilciler Meclisi'nde Demokratlar güçlenmişken açılan başka soruşturmalar var. Bunlara bakalım. Trump sağlık sigortası ile ilgili düzenlemeleri yapmıyor, ilaç ödemeleri de iyice kesildi. Biz bunlar üzerinden gidelim havası hakim. Ama birtakım Demokratların ciddi itirazları var. Birkaç isim var. Bunlar kendi Twitter hesaplarından bu konuyla ilgili vurguları yapmaya devam ediyorlar. Ama merkez medya dediğimiz alanlarda hiçbir şekilde bu konu gündeme gelmiyor. Bütün odak bu rapora hala dönük durumda. Raporun içeriğini görebilecek miyiz noktasında duruyor. O konu kapanmış durumda."

‘TRUMP'IN ÇELİŞKİLİ TUTUMU KAFA KARIŞTIRIYOR'

Soruşturma sürecinde Trump'ın giderek daha fazla Rusya karşıtı politikalara yönelmesini de yorumlayan Karaçam'a göre Trump'ın Amerikan siyasetinde iç ve dış politikada kısa süre içinde değişen çelişkili tutumu ve adımları kafaları karıştırıyor:

"Rusya ile işbirliğini Hiillay'nin yaptığını Trump her fırsatta dile getiriyor. Bunu bazı Cumhuriyetçiler de tekrar ediyorlar. Onun dışında eski önceki döneme dair konular unutulmuş vaziyette. Trump'ın hem Kuzey Kore ile ilgili tutumu hem çelişkili açıklamaları pek çok konuda esasında şöyle de algılanıyor. Neye çok karşı çıkıyorsa o konudaki politikasını kısa süre içerisinde değiştirebiliyor. Bu Rusya ile ilgili de geçerli, İran ile ilgili de, yarın da oraya gidebilir şeklinde bir algı var. Bunu Cumhuriyetçiler de kendi içlerinde konuşuyorlar. Trump'ı göz önünde eleştiremeyen ancak kapalı ortamlarda görüş paylaşan birtakım isimlerde de böyle bir kanaat var. Dolayısıyla Rusya ile ilişkilerde tam tersi politika uyguladığına dair net bir yaygın algı yok. Fakat nükleer anlaşmalarla ilgili, çekilme hikayesi var, bunun sonucu bir taraftan bekleniyor. Dolayısıyla konu başlıklarına göre yorumlar geliyor."

‘TRUMP'I AZLEDEBİLECEKLERİNİ DÜŞÜNÜYORLARDI, ŞİMDİ SÜRECİN KENDİLERİNE ZARAR VEREBİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORLAR'

Karaçam, Mueller soruşturmasıyla ilgili Demokratların Trump'ı azle götürebileceklerini düşündükleri ancak başarısız olduklarını gördükten sonra başkanı görevden almanın siyasi risklerini değerlendirdikleri görüşünde. Karaçam, soruşturmadan bir şey çıkmaması üzerine artık azil konusundan vazgeçilmiş gibi göründüğünü anlatırken, raporun tümünü görmek taleplerine karşın artık azil meselesinin kendilerine zarar vereceğini düşünenlerin de eksik olmadığının altını çizdi:

"Son dönemde Temsilciler Meclisi'nde Demokratların ağırlık kazanmasından sonra bir kısım daha kesin gözüyle baktı. Çünkü Mueller soruşturması Temsilciler Meclisi'ndeki ek açılacak soruşturmalarla ilerler diye düşünüyorlardı. Ancak en baştan beri Tillerson'ın da söylediği Mueller soruşturması zarar görmesin, sürekli ‘azil' demeyelim, ortaya çıkanlara göre konuşalım, somut kanıtlar çıktığında bunu gündeme getirelim diye bir taraftan da sanki gizli anlaşma var gibi bu hep kapatıldı. Şimdi de bir sonuç çıkmadığı için buradan kendilerine zarar vereceğini, sadece ‘azletmek' için, görevdeki bir başkanı görevden almak için bütün bunları siyasi olarak yaptıkları algısının kendilerine daha zarar vereceği için bunun öne çıkarma konusunda bir iki karşılıklı görüş çatışıyordu. Bu soruşturmadan da bir şey çıkmadığı için, artık azil konusu vazgeçilmiş gibi görünüyor. Fakat bir süredir vazgeçilmişti. Pelosi her zaman sonucu görmeden bunu çok dile getirmeyelim, diyordu. Ama Demokratlar hala Başsavcı Barr'dan birtakım şeyleri bekliyorlar. Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi konuyla ilgili raporun detaylarını görmek istiyor. Her şey o manada kapanmış değil. Ama Pelosi'nin deklare ettiği hep azil karşıtı bir anlaşma yönünde bir şeydi. Hep kanıtlara atıf yaparak beklemeyi tavsiye etmişti."

‘BU SORUŞTURMALAR TRUMP'IN ELİNİ ÇOK GÜÇLENDİRDİ'

Karaçam bütün bu sürecin Trump'ın elini çok güçlendirdiğini vurguladı. Trump'ın soruşturmanın ortaya bir şey koyamaması nedeniyle bu girişimin aslında kendisine ‘siyasi bir tuzak' olduğu algısını yerleştirdiğini belirtti. ABD'de istihdam sorununun çözümünde önemli adımlar atılmış olmasına da atıf yapan Karaçam, Trump'ın 2020'de yeniden başkan seçilme şansının yükseldiği görüşünde:

"Bu soruşturmalar Trump'ın elini çok güçlendirdi. Bu soruşturmanın kendisine karşı siyasi bir tuzak olduğu algısını kendisiyle ilgili bir koordinasyon, bu işlerin içinde olduğuna dair Rusya ile ilgili. Kendisinin avukatı özel ilişkisi olduğu modele ödeme yaptığında nasıl ki o parayı kendi vermiş, kampanya finansmanından ödenen bir rakamdı kadının konuşmaması için. Benim haberim yok dedi ve sıyrıldı. Aynı şekilde kendi kampanya yöneticisinin Ukrayna'da Rus yanlısı partiye de kendi bilgisi dışında hizmet ettiğini söylemiş olması gibi. Savcılar da bununla ilgili bir şey ortaya koyamayınca bunların hepsi kendi aleyhine kullanılmış gibi oldu. Bir taraftan işsizlik sorunu Amerika'da gerçekten çözülmüş durumda. Birtakım kesintiler Medicare ile alakalı sağlık sigortalarıyla ilgili itirazlar gerçekten var. Ama öbür yandan da bu kesintilerin getirdiği iş artması var. İstihdam artmış durumda. İnsanlar bunu düşünerek de desteğini sürdürebilir."

‘BARR'IN GEÇMİŞTEKİ UYGULAMALARI SORUŞTURMAYI KAPATMAK İÇİN GELDİĞİ KANAATİ YARATIYOR'

Karaçam, tüm bunlara rağmen Adalet Bakanı Barr'ın da dosyayı tümden ve çabucak kapatması halinde şüphelerin artabileceğine işaret etti. Barr'ın geçmişinde bazı skandalların üzerinin tartışmalı biçimde örtülmesi vakaları bulunduğunu anlatan Karaçam, ABD siyasetinin işin üzerine yine gidip sonuç elde edememesi halinde Trump'ın seçilmesi olasılığının daha da güçlenebileceğine dikkat çekti:

"Eğer Mueller gerçekten kendi hazırladığı soruşturma raporunda Trump'ın hiçbir şekilde bir müdahalesine, Rusya ile ilgili konuda koordinasyon içinde olduğuna dair bir şeyi ortaya koymadıysa, Barr bunu kapatıp ilerlemediyse, gerçekten böyle bir şey yoksa bu raporun içerisinde diğer artı değerlerden dolayı da seçimlerde güçlenmesi olası Trump'ın. Ancak böyle bir şey söz konusuysa, çünkü Barr'ın olanları kapatmak ile ilgili geçmişine de dikkat çekiliyor. Daha önce Regan döneminde yaşanan İran skandalıyla alakalı. İran'a Hawk füzelerinin el altından satışı ve bunun finansmanını başka yerlerde kullanmak gibi iddialar da Bush dönemi yapılan soruşturmalar ve gelen aflarda da Barr'ın imzası var. Saddam'a silah satışıyla ilgili de muhalif demokratlar her ne kadar Pelosi belli bir yönde direktif verip azli kapatma, soruşturma tamamlanmadan içeriğine dair sızdırılmamasına dair vurgu yapsa da birtakım kesimler Barr'ın bu işi kapatmak için gelmiş bir isim olduğunu vurguluyor. Diğer taraftan Trump soruşturmaya ne kadar müdahale etti, o da tartışılıyor hala. Çünkü Adalet Bakanı ile ilgili değişiklik, Mueller'in patronu ile ilgili değişiklik, daha önce Comey olayı var. FBI'ın içinde bu dosya için dinleme talimatlarıyla ilgili kısımlarda ne kadar pozisyon sahibi insanlar soruşturmaları yürüttü, hangi tarafa yakın kişilerce bunlar gerçekleşti, bunlar da hep tartışıldı. Dolayısıyla eğer buradan bir şey çıkmazsa hakikaten rapor Barr'ın ifade ettiği gibi Trump'ın koordinasyon içerisinde hiçbir şekilde olduğuna dair bir şey ortaya koyamadıysa, eli güçlenecek 2020'de.

‘TRUMP YAHUDİ ASILLILARIN OYLARINI DA ALABİLİR'

Diğer yandan Trump'ın Mueller soruşturmasından müesses nizam içinde neocon kanada tavizler vererek kurtulduğu değerlendirmeleri de varken, Karaçam, Trump'ın Amerika'da geleneksel olarak Demokratlara meyilli Yahudi asıllı seçmenlerin desteğini alabilecek İsrail yanlısı son adımlarına da vurgu yaptı. Karaçam, bu yüzden Demokratların son AIPAC konferansında denge hedefleyen mesajlarının artmasının da altını çizdi:

''AIPAC konferansı gerçekleşti iki gün boyunca. Netanyahu buradaydı. Amerikalı Yahudilerin yüzde 79'u, Demokrat Parti'ye oy veriyor. Bununla birlikte (Müslüman Kongre üyesi) İlhan Omar'ın son yorumlarının antisemitik bulunması üzerinden Trump'ın alıp götürdüğü ve ilerlettiği, Demokratların da aslında antisemitik olduğu, bütün bu yüzde 99 Yahudi seçmenin oraya oy vermiş olmasına rağmen söylem bir yere oturur gibi oldu. Bunun için zaten dün bütün Demokratlar, AIPAC konferansında sert mesajlar verdiler. İlhan Omar'ı da görüşlerini ifade etmesi ve düşünce özgürlüğü konusunda son derece kısıtlayan söylemler ve saldırgan ifadeler takındılar. Ama aslında bunun sebebi gerçekten burada ciddi bir oy potansiyeli olması. Trump bu alanı güzel kullandı. Oradan da bir şeyler alabilir. Aslında Demokratlar bunu dengelemek için çeşitli sert mesajlar veriyorlar, İlhan Omar karşıtı olsun, ifade özgürlüğü karşıtı olsun. AIPAC konferansında konuşan isimler 'bizi susturamazsınız derken, bir taraftan da İsrail karşıtı düşünceleri susturmak için elinden geleni yapıyorlar ama bunların hepsinin oya tekabül eden bir tarafı var bu toplumda.''