Sputnik yöneticisi Loseva’dan Yeditepe Üniversitesi’nde teknoloji ve habercilik konferansı

Rossiya Segodnya (Rusya Bugün) Uluslararası Haber Ajansı Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Natalya Loseva, İstanbul'a ziyaret gerçekleştirdi. Loseva, gazeteciler, yayıncılık ve gazetecilik bölümlerinde okuyan öğrenciler, gazeteciler ve yabancı meslektaşları arasında uluslararası medya iletişimi ve kültürlerarası ilişkilerin geliştirilmesini sağlamaya yönelik ‘SputnikPRO' projesi kapsamında İstanbul Yeditepe Üniversitesi'nde "Teknoloji, haberciliği nasıl değiştiriyor?" temalı bir konferans verdi.

SPUTNİK İLE YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ ARASINDA İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ İMZALANACAK

Konferansın ardından, Sputnik Haber Ajansı & Radyosu ve Yeditepe Üniversitesi arasında, önümüzdeki dönemde işbirliği protokolü imzalanması konusunda mutabakata varıldı. Söz konusu protokol, üniversitenin medya, gazetecilik, görsel sanatlar ve sosyal bilimler bölümlerinde okuyan öğrencilere yönelik atölyeleri, değişim programlarını ve medya turlarını kapsıyor. İmzalanacak protokol sayesinde, Türkiye'den öğrenciler Sputnik'in farklı dillerdeki yayınlarında staj imkânına da sahip olabilecek. Ayrıca proje kapsamında, Rusya'dan öğrenciler Türkiye'ye getirilecek ve Türk medyasını tanıma şansı bulacak.

‘2023 YILINDA 30 MİLYON SANAL GERÇEKLİK CİHAZI OLACAK'

Yeditepe Üniversitesi ve Sputnik'in katkılarıyla Yeditepe Üniversitesi'nde gerçekleşen konferansta Loseva, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçekliğin habercilik üzerindeki etkilerini ele aldı. Loseva "Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik, bugün tartışılması gereken iki olgu. Bundan sadece 4 yıl sonra, yani 2023'te, dünya genelinde toplam 30 milyon sanal gerçeklik cihazı olacak. 2.5 milyar da artırılmış gerçeklik cihazı kullanılacak. Bu sayılar, gelişmiş ülkelerin tamamının yetişkin nüfusuna tekabül ediyor. Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojileri Microsoft, Firefox, Facebook ve Panasonic gibi markalar tarafından hâlihazırda kullanılıyor. Örneğin, şu an Microsoft Skype için artırılmış gerçeklik formatı geliştiriyor. Facebook da reklamlarında bu teknolojiyi kullanıyor. Üstelik bu teknolojisinin kullanım alanı çok daha geniş. Zira yakın gelecekte bu, araba camı, motosiklet kaskı, banyo kabini ve ayna gibi objelerde de yaygın şekilde kullanılacak. Hatta akıllı ev konsepti içinde, insanlarla diyalog halinde olan mobilyalar bile bugünün çalışma konularından" diye konuştu.

‘GAZETECİLERİN HİKAYE ANLATMA BİÇİMLERİ SANAL VE ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK TEKNOLOJİLERİYLE BİRLİKTE DEĞİŞİYOR'

Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik teknolojilerinin gazetecilikle de yakından ilgili olduğuna işaret eden Loseva "Bütün bu teknolojilere hikâye anlatmada da ihtiyacımız var. Çünkü modern insan artık herhangi bir hikâyeyi izlemek değil, onun parçası olmakla ilgileniyor. Gazeteciler de sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik teknolojisini tam da bu bağlamda kullanmaya başladı. Üstelik bu teknolojiye ulaşmak da çok kolay. Yeni anlatım şekline ulaşmak için bir akıllı telefon ve bir gözlük yetiyor" dedi.

Sanal gerçeklik teknolojisiyle yapılan bir haberlere örnekler veren Loseva, 18 Haziran 2013'te Güney Carolina'da, kızının babası olan eski sevgilisi tarafından vurulan Zakiya Lawson'un hikayesini örnek vererek "Kiya, aile içi şiddet sonucu hayatını kaybetmiş bir kadın. Sanal gerçeklik teknolojisi kullanılan bir haber projesinde, aile içi şiddet sonucu hayatını kaybetmiş bir kadının yaşadıklarına empati kurulabilecek. Neticede hedef kitle değişiyor. Hedef kitle, empati kurmak ve gerçekliğin içinde olmak istiyor. Alzheimer ve demans hastası olan yaşlıların neler hissettiğini anlatan bir proje de mevcut ya da kronik yorgunluğu olan bir genç kızın neler hissettiği, seslerin, görüntülerin onun gözünden nasıl değiştiğini anlatan proje örnekleri de var " ifadelerini kullandı.

‘BİR GÖRME ENGELLİSİNİN GÜNLÜK HAYATINI NASIL SÜRDÜRDÜĞÜNÜ ANLAMAK ARTIK MÜMKÜN'

Rossiya Segodnya ajansının bünyesinde gerçekleştirilen sanal gerçeklik projelerini de anlatan Loseva "Rossiya Segodnya, daha önceden görme yetisi olan ancak daha sonra bu yetisini kaybetmiş 3 kadın ve 2 erkeğin katılımı ve bilim adamlarının desteğiyle bir sanal gerçeklik projesine imza attı. Bu proje sayesinde, görme yetisini kaybetmiş olan insanların günlük hayatlarında nasıl bankamatiğe gittiğini, nasıl anaokuluna çocuğunu bıraktığını anlama şansımız oldu. Bir diğer projede ise, otizmli bir gencin gözünden yaşamı ortaya koyduk. Bu sanal gerçeklik projesinin ardından insanlar aniden bağırmaya başlayan bir otizmi gencin neden böyle yaptığını anlayacak, onunla çok daha iyi empati yapacak" diye anlattı.

9 kayakçının Ural Dağları'nda tahminen 2 Şubat 1959 gecesi gizemli bir biçimde hayatlarını kaybettiği Dyatlov Geçidi vakasına da değinen Loseva "Orada hayatlarını kaybeden gençlerle ilgili de proje var. Söz konusu gençlerin ölüm nedeni hiç bir zaman aydınlatılamadı. Biz bilim adamlarının katkılarıyla, çığ düşmesi, patlama veya avcılar tarafından vurulmuş olmalarından oluşan 3 en olası senaryo üzerinde durduk. Bahsettiğim bu sanal gerçeklik projesinin katılımcısı o kamptaki gençlerin yerine kendini koyuyor, kendilerini onların aralarında hissediyor" dedi.

‘UÇUŞ DENEYİMİNDEN AMELİYATA PEK ÇOK GERÇEKLİĞİN PARÇASI OLUNABİLİYOR'

Sputnik'i de bünyesinde barındıran Rossiya Segodnya ajansının, artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik çalışmalarının 16 aşamalı zorlu bir süreçten oluştuğuna değinen Loseva "Öncelikle fikir bulma aşaması var ve bu aşama zorlu. Çünkü beyin fırtınası yapılan tüm fikirlerin toplam yüzde 2'si uygulanabilir oluyor. Fikirler elendikten sonra, senaryo hazırlanıyor. Senaryo röportajdan ve bildiğimiz anlamda video çekiminden çok farklı bir format. Sonrasında dizayn belgeselleri uygulanıyor. Ve süreç zorlu adımlarla devam ediyor" dedi.

Söz konusu teknolojilerin kullanım alanının insan hikâyeleriyle sınırlı olmadığına değinen Loseva "Bu teknolojiler, sadece insan hikâyesi için değil aynı zamanda çeşitli deneyimler için de kullanılacak. Kutup ışıklarını görme ya da yanmakta olan bir volkanın yanında olmak gibi. Medya dışında bilgisayar oyunlarında da bu teknoloji kullanılıyor. Son yıllarda medya ve bilgisayar oyunları kadar yaygın olmasa da eğitim alanında da kullanılıyor. Artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik kullanımı son bir iki yılda temeli atılan eğitim projelerinde öne çıkıyor. Örneğin, Londra'da sanal gerçeklik teknolojisinin kullanımıyla bir kanser ameliyatına 13 bin kişi dahil oldu. Bunun dışında tarihçiler, yine sanal gerçeklik teknolojisiyle Antik Roma'da dolaşabiliyor ya da bir tarih müzesinde Wright Kardeşler'in ilk uçuş deneyimine yine bu teknolojiler sayesinde ortak olabiliyoruz" dedi.

‘GAZETECİLİK ETİĞİ BÜYÜK ÖNEM KAZANIYOR ÇÜNKÜ BU TEKNOLOJİLERLE MANİPÜLASYON ÇOK DAHA KOLAY HALE GELDİ'

Yeni bilgi üretim formatlarının beraberinde yeni etik tartışmalarını da getirdiğine işaret eden Loseva "Bu teknolojilerin habercilikteki kullanımı, beraberinde yepyeni etik tartışmalarını da getiriyor. Otizmli bir insanı anlamaya çalışırken veya diğer örneklerde insanlar kaldıramayacakları gerçeklerle kaldıramayacakları şekilde yüzleşebilirler. Bu önemli bir tartışma konusu. Ayrıca bu yüksek teknolojilerle manipülasyon her zamankinden daha kolay. Bu yüzden bugün gazeteciliğin en önemli tartışma başlıklarından birisi olan etik, bundan sonrasında daha da fazla önem kazanacak" diye konuştu.

Sanal gerçeklik teknolojisine erişmenin zaman içinde çok daha az maliyetli olacağına değinen Loseva "Bu teknolojinin önünü açan gözlüklerin fiyatı 5 dolardan başlıyor ancak birkaç bin dolara kadar kadar çıkabiliyor. Bu fiyatlar zamanla düşecek, çünkü bu teknolojiler yaygınlaşacak. Bu teknolojiye erişimde, mobil cihazlarımızın önemli bir yeri var. Şu an yüzde 80'imiz kitap, iletişim ve navigasyon için mobil cihazlarımızı kullanıyor. 2025'ten sonra da bu cihazların gözlük şeklinde olacağı söyleniyor. Bu yaygın bir argüman" diye ekledi.

SPUTNİKPRO PROJESİ HAKKINDA

SputnikPro, gazeteciler, yayıncılık ve gazetecilik bölümlerinde okuyan öğrenciler, basın servisleri çalışanlarının yabancı meslektaşlarıyla tecrübe teatisinde bulunmalarını, gazeteciler arasında uluslararası medya iletişimi ve kültürlerarası ilişkilerin geliştirilmesini sağlamaya yönelik bir proje. Türk gazeteciler için SputnikPro projesi, Rusya Bağımsız Devletler Topluluğu Yurtdışında Yaşayan Yurttaşlar ve Uluslararası İşbirliği İşlerinden Sorumlu Federal Ajansı'nın (Rossotrudniçestvo) 'Yeni Nesil' Programı'nın desteğiyle gerçekleştiriliyor.

Anadolu Ajansı, Hürriyet ve Milliyet gazeteleri, TRT, CNN Türk ve Turkuvaz dahilinde önde gelen Türk basın yayın kuruluşlarının yaklaşık 30 genç temsilcisi, söz konusu proje kapsamında Moskova'da bir araya gelmişti. Böylece 30'un üzerinde Türk gazeteci, modern multimedya haber ajansının faaliyetleri, canlı yayın platformlarını oluşturma prensipleri, Rus gazeteci ve fotoğraf muhabirlerinin Ortadoğu'daki çatışma bölgelerinde elde ettikleri deneyimleri konusunda bilgilendirilmişti.