‘Kriz doğru yönetilmezse, Venezüella Suriye'ye dönebilir'

ABD tarafından desteklenen Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido'nun kendisini 'geçici devlet başkanı' ilan ettiği Venezüella, son 24 saattir hem dünya genelinden gelen açıklamalar hem de gösterilerle çalkalanıyor. Peki uzun zamandır ABD'nin ekonomik yaptırımlarının hedefinde olan Venezüella, bu sefer Washington'ın açık açık desteklediği bu darbeyi atlatabilir mi? Venezüella'yı hangi olası senaryolar bekliyor? Ankara Üniversitesi Latin Amerika Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (LAMER) Başkanı Prof. Dr. Mehmet Necati Kutlu ve Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) Başkanı Süleyman Şensoy, konuyu Sputnik'e değerlendirdi.

‘SEÇİLMİŞ LİDERİ KOLTUKTAN İNDİRMEYE ÇALIŞMANIN HİÇBİR MEŞRUİYETİ VEYA YASALLIĞI YOK'

Prof. Dr. Mehmet Necati Kutlu "Juan Guaido'nun gerçekleştirdiği konuşma ve kendi kendine Cumhurbaşkanlığı yemini etmesi, akıllara durgunluk verir cinstendir. Çünkü hiç bir ülkenin anayasası böyle bir durumun önüne açmaz. Venezüella'nın anayasasında da, böyle bir yetki devrinin önünü açacak herhangi bir madde yok. Onlar Venezüella Anayasası'nın 233. ve 333. maddelerinden faydalandıklarını söyleseler de; bu gerçeği yansıtmıyor. Anayasa sadece seçilmiş liderin görevi devralamaması durumunda meclis başkanına geçici olarak bu görevi yürüterek ülkeyi seçime götürme yetkisi veriyor. Ancak seçilmiş lideri bu koltuktan indirmeye teşebbüs etmenin hiçbir meşruiyeti, yasallığı ya da geçerliliği yoktur" diye konuştu.

Venezüella'daki olayların devam edeceği öngörüsünü aktaran Kutlu "Yaşananlar son derece kaygı verici. Elbette Venezüella halkının büyük sıkıntılar yaşadığı gerçek. Ancak Venezüella halkının sıkıntılarını hafifletecek uluslararası düzenlemeler yapmak ve Venezüella'ya yönelik ambargoları kaldırmak yerine meşru hükümeti ortadan kaldırmaya çalışanları desteklemenin anlaşılır bir tarafı yok. Halkın yaşadığı zorluklar zaten kötüyken, bir de bunun yanına çatışmalar ve bu çatışmaların bastırılmasına yönelik sert tedbirler eşlik edecek. Bu kaosun Venezüella halkının hayatını daha da zorlaştıracak olması arzu edilir bir durum değil" ifadelerini kullandı.

‘KRİZ DOĞRU YÖNETİLMEZSE VENEZÜELLA, SURİYE'YE DÖNEBİLİR'

Peki, kriz büyür veya darbe girişimi başarılı olursa ne olur? Sputnik'in bu sorusunu yanıtlayan Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) Başkanı Süleyman Şensoy'a göre ise Venezüella'daki krizin "doğru şekilde" yürütülmesinin önemli olduğuna işaret etti aksi takdirde ülke uzun sürecek bir türbülansa girebileceğini söyledi:

"Venezüella, çok fazla sorun biriktirmiş bir ülke. Hem Chavez döneminden başlanarak uygulanan politikaların yavaş yavaş ivme kaybetmesinin hem de uygulanan ABD merkezli siyasi-ekonomik ambargonun etkisi var. Chavez sonrası gelen yönetimin de çok fazla derinliği olmadığı için ciddi yönetim hataları da oldu. Venezüella bugün aslında bir yapısal krizle boğuşuyor ve bu sorunlar kolay çözülecek sorunlar değil. Fakat bu ABD başta olmak üzere dış ülkelerin müdahalelerini anlamlı ya da doğru kılmıyor. Fakat kriz doğru yönetilmezse Venezüella'nın Latin Amerika'daki Suriye olma ihtimali de var. Çünkü Suriye'de olduğu gibi, Rusya ve Çin gibi doğudaki yeni güç adayı ülkeler ile batıdaki geleneksel ülkeler arasında bir kamplaşma alanı olarak da şekillenebilir.

Maduro'nun devam etmesi çok zor, devam etmeye çalıştıkça bu türbülans ve kötü olaylar daha da çok artacak. Fakat kendisine görevden el çektirilirse, bundan sonra Venezüella'nın ne olacağı konusunda net bir tablo yok. Çünkü Suriye'de de Libya'da da benzer şeyler oldu ve sonrasında uzun yıllar geçmesine rağmen bugüne kadar çözülememiş bir kaos düzeni hakim. Önemli olan işi bu noktaya getirmemekti ama bu noktadan sonra uzun bir türbülans olacağını bekliyorum. Ancak Latin Amerika ve Karayipler Birliği'nin daha alt bölgesel kuruluşlarının ne inisiyatif alacağını da izlemek gerekir."

TÜRKİYE-VENEZÜELLA İŞBİRLİĞİ NE YÖNDE ETKİLENİR?

"Darbe gerçekleştirildiği takdirde Türkiye ile Venezüella arasındaki işbirliğine dayalı kazanımlar kaybedilir mi?" sorusunu ise Prof. Dr. Mehmet Necati Kutlu yanıtladı. Kutlu "Bu soruya yanıt vermek için erken. Ancak en kötü senaryo gerçekleşir, yani darbe başarılı olursa bile iki ülke arasındaki işbirliğinin sona ermeyeceğini düşünmek istiyorum. Zira, bu işbirliği, coğrafi olarak bu kadar uzak ancak kalben birbirine çok yakın iki ülke arasında oluşturuldu" diye yanıtladı.