Dışişleri Sözcüsü Aksoy: Rusya ve İran'la eşgüdümümüz çok önemli

Sözcü Hami Aksoy, Dışişleri Bakanlığı'nda düzenlediği basın toplantısında, 2018 yılı genel dış politika değerlendirmesinde bulundu.

Aksoy, 2018 yılının önemli gelişmelerinden birisinin Soçi'de Rusya ile imzalanan İdlib mutabakatının olduğunu belirterek, "Bu muhtırayla biz aslında büyük bir insani trajediyi önlemiş olduk, imzalamasaydık milyonların ülkemize göçü söz konusu olacaktı. Ülkemizden de tabi Avrupa ülkelerine. Bu muhtıra istisnasız uluslararası toplumun büyük takdirini kazandı" dedi.

'ÖNCELİKLİ OLAN SİYASİ ÇÖZÜM'

Suriye konulu 27 Ekim'de gerçekleşen dörtlü zirveyle de Rusya ile birlikte Almanya ve Fransa'nın da sürece dahil edildiğini kaydeden Aksoy, "Şunu özellikle belirtmek istiyorum, Esad rejimi askeri zafer peşinde ama Suriye'de çözüm ancak siyasi bir çözüm olabilir. Biz siyasi çözüm hedefini hep güncel ve öncelikli tuttuk. İdlib politikasının bu bakımdan uygulanması son derece önemli" diye konuştu.

Aksoy, Astana mekanizmasının sahada sağladığı iyileşmeyi de Cenevre sürecine ilerletmeye odaklandıklarını ifade ederken, "Bu bağlamda anayasa komitesinin kurulması büyük önem taşıyor. Belirli bir aşamaya gelindi, en kısa sürede anayasa komitesinin kurulmasına çalışıyoruz" dedi.

'FIRAT'IN DOĞUSUNA GEÇİLMESİNDE KARARLIYIZ'

Suriye bağlamındaki bütün çabalarının temel önceliğinin gerçek bir siyasi dönüşüm olduğunu vurgulayan Aksoy, şu mesajları verdi:

"Münbiç yol haritasının uygulanması ve Fırat'ın doğusuna bir an önce geçilmesinde kararlı olduğumuzu defalarca yineledik. Ulusal güvenliğimizde tehdit teşkil eden hiçbir duruma müsamaha göstermedik, göstermeyeceğiz."

'ÇEKİLME KARARINA KARŞI ABD GÜVENLİK BÜROKRASİSİNDE DİRENÇ VAR'

"Terörle mücadeledeki bu kararlı duruşumuz Başkan Trump'a Suriye'den çekilme kararını aldırdı. Ancak bu çekilme kararına karşı ABD güvenlik bürokrasisinde bir direnç olduğunu da gözlemliyoruz. Bu kararın uygulanmasında ülkelerimiz arasında yakın diyalog çok önemli aynı zaman da eşgüdüm de. Bu eşgüdümün ilk adımı olarak ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Bolton ülkemizi ziyaret etti. Bolton'a DEAŞ'ın Suriye'deki kalıntılarını temizlemeye ve yerel sahiplenme çerçevesinde istikrarı sağlamaya hazır olduğumuzu ilettik."

'SÜREÇ PYD/YPG'NİN BÖLÜCÜ GÜNDEMİNE HİZMET ETMEMELİ'

"Bu çekilme süreci PYD/YPG'nin bölücü gündemine hizmet etmemeli. Sahada yeni oldu bittiler yaşanmamalı. Bu hususları da kuvvetli bir şekilde dile getirdik. Yine Bolton'a sanki ülkemizi Suriye'de Kürtleri hedef alıyormuş gibi gösteren beyanlarından duyduğumuz rahatsızlığı da bildirdik. Amerikan makamlarıyla bu sürecin aşamalarını ve nasıl yönetileceğini tüm askeri ve diplomatik yönleriyle birlikte görüşmeye devam edeceğiz. Bu süreçte Rusya ve İran'la da eş güdümümüz çok önemli."

'MÜMBİÇ'İN PYD/YPG'DEN TEMİZLENMESİ BİZİM İÇİN BİR ULUSAL GÜVENLİK MESELESİ'

"Mümbiç yol haritasının amacı belli; PYD/YPG Mümbiç'ten çekilecek, silahları Amerika tarafından toplanacak ve Mümbiç'i Mümbiç halkı yönetecek. Bolton'a yol haritasının uygulanma sürecinin hızlandırılarak tamamlanması gerektiğini ve bunun bir an önce yapılmasının büyük önem taşığını söyledik. Rejimin Mümbiç'e yönelik provokasyon girişimlerine ve PYD/YPG'nin rejimi Mümbiç'e sokma çabalarına kesinlikle izin verilmemeli, kimse durumdan vazife çıkarmaya kalkışmasın. Mümbiç'in PYD/YPG'den temizlenmesi bizim için bir ulusal güvenlik meselesidir. Mümbiç'teki terör saldırısı, Mümbiç yol haritasının tam olarak uygulanması ve bölgenin terör örgütlerinden temizlenmesi ihtiyacını bir kez daha ortaya çıkardı."

ABD'DE ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI

Sözcü Aksoy, Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki heyetin 5 Şubat'ta Washington'ı ziyaret edeceğini ve burada çalışma grupları toplantısının yapılacağını kaydetti. Aksoy, "Üç tane çalışma grubumuz var; Suriye, konsolosluk ve PKK konusunda. Bu üç çalışma grubu da 5 Şubat'ta toplanacak. Suriye öncelikli konu, Mümbiç, İdlib ve diğer konulardaki gelişmeler de ele alınacak" dedi.

​'ABD İLE SORUNLU BİR YIL'

Aksoy, 2018'in ABD ile "sorunlu" bir yıl olduğunu kaydetti. Aksoy, "Müttefikimiz ve stratejik ortağımız ABD ile geçtiğimiz sene malum sorunlu bir yıl yaşadık. Bunun nedeni herhalde iki konudan kaynaklanıyor. Biri ABD'deki FETÖ varlığı diğeri de ABD'nin PYD/YPG'ye verdiği destek. Bunlar ilişkilerimizi gölgeleyen temel unsurlar oldu. Aynı zamanda Brunson davası da ve bu dava boyunca yönetimin takındığı tutum da ilişkilerimizi zorlu bir sürece soktu, biz ama her zaman tehdit diliyle bir yere varılamayacağını dile getirdik" dedi.

Aksoy, Ankara'ya gelen ABD'li senatör Lindsey Graham'ın da Suriye konusunda bugün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve MİT Başkanı Hakan Fidan ile görüşmeler yapmasının beklendiğini kaydetti.

'RUSYA İLE VERİMLİ BİR YIL GEÇİRDİK'

Aksoy, 2018 yılında Rusya ile ilişkilerin ise gerçekten çok verimli olduğunu ifade etti. Aksoy, "Özellikle çok sayıda ziyaret oldu, gerek devlet başkanları gerek dışişleri bakanları düzeyinde. İkili ekonomik ilişkilerimiz, ticari ilişkilerimiz büyük ivme kazandı. Geçtiğimiz yılın ilk 11 ayında 22 milyar dolarlık bir hacme ulaştı ticaretimiz. Turizmde rekor kırdık. Geçen sene 6 milyon Rus turist ülkemizi ziyaret etti. Yine Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin temeli atıldı, Türk Akım Doğalgaz Boru Hattı da büyük ölçüde tamamlanmış oldu. Bu yıl da Türkiye ve Rusya Kültür ve Turizm Yılı olarak kutlanacak ve bu kapsamda çok çeşitli faaliyetlerin yapılacağını da belirtmek isterim" diye konuştu.

GÜVENLİ BÖLGE: ASKERİ VE SİVİL MAKAMLAR ARASINDAKİ GÖRÜŞMELER DEVAM EDİYOR

Açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Aksoy, Suriye'nin kuzeyinde gündeme gelen güvenli bölge konusunda, bunun yeni bir konu olmadığını belirterek, "Bu öneri özellikle mülteci akımının önlenmesi bağlamında tarafımızdan dile getiriliyordu ama maalesef o zaman kabul görmedi. ABD'nin teklif ettiği 20 millik güvenli bölge konusuna biz olumlu yaklaşıyoruz ama bu konuda uygulamanın nasıl olacağı, alanın nasıl şekilleneceği bu gibi konulardaki temaslar devam ediyor" dedi.

Askeri ve sivil makamlar arasındaki görüşmelerin devam ettiğini vurgulayan Aksoy, "Güvenli bölge sadece bizim sınırımızı güvence altına almayacak aynı zamanda burada yaşayan halkın da huzur ve güven içinde olması sağlanacak. Olası bir göçün önlenmesi ve istikrarın sağlanması bakımından da önem taşıyor. Ayrıca Türkiye'de yaşayan Suriyelilerin de ülkeye geri dönmelerini teşvik edici bir unsur olacaktır" diye konuştu.

'RUS ORTAKLARIMIZLA DA GÖRÜŞMELERİMİZ DEVAM EDECEK'

Aksoy, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un güvenli bölge konusunda, "Bu bölgelerin Suriye hükümeti kontrolüne geçmesinin tek ve en iyi çözüm olduğunu düşünüyoruz" açıklamasının anımsatılması üzerine ise şunları kaydetti:
— Bizim ABD'nin güvenli bölge teklifine önerimiz olumludur. Bunun Suriye bağlamında önemli bir gelişme olacağına inanıyoruz ve destekliyoruz. Bu konuda Rus ortaklarımızla da görüşmelerimiz devam edecek. Sayın Cumhurbaşkanımız 23 Ocak tarihinde Rusya'ya bir ziyaret gerçekleştirecek ve Sayın Putin ile bu konuların da görüşülmesi ele alınıyor. Teknik görüşmeler de devam ediyor. Tabii bu bir süreç. Bu alanın nasıl oluşturulacağı modelleri ele alınmaya devam edecek.

'PATRİOT'LAR KONUSUNDA BİZİM DE BAZI KRİTERLERİMİZ VAR'

Patriot füze savunma sistemine ilişkin ABD'li heyetin ziyaretinin sorulması üzerine de Aksoy, Türkiye'nin hava ve füze sisteminde ciddi bir açığı bulunduğunu, bu çerçevede acil ihtiyacı karşılamak üzere Rusya'dan S-400'lerin satın alındığını belirterek, "O iş bitti, kapandı" dedi.

Patriot satın alma talebinin de devam ettiğini ve görüşmelerin bu çerçevede yapıldığını belirten Aksoy, "Patriot'lar konusunda bizim de bazı kriterlerimiz var, fiyatı, zamanlaması önemli. Herşeyden önemlisi teknoloji transferi ve ortak üretim. Bu görüşmeler devam edecek, ABD'li heyetler ülkemize gelmeye devam edecek" diye konuştu.

'S-400'LERLE İLGİLİ BİLGİ AKTARIMI KESİNLİKLE SÖZ KONUSU DEĞİL'

Aksoy, "Rusya'nın S-400'lerle ilgili teknik detayların Amerikan tarafıyla paylaşıldığı yönünde kaygısı olduğu" haberlerine ilişkin de "Böyle bir bilgi aktarımı kesinlikle söz konusu değil. Sayın Bakanımız da bunu dile getirdi, böyle bir şey söz konusu değil" dedi.

'PROVOKASYONLARIN İDLİB MUHTIRASINI AŞINDIRMASINA İZİN VERMEYECEĞİZ'

Aksoy, soru üzerine İdlib muhtırasının geçen yıl Suriye bağlamındaki en önemli kazanımlardan biri olduğunu vurgulayarak, İdlib muhtırasıyla sağlanan ateşkesin kalıcı olması için büyük gayret gösterdiklerini ifade etti. Rejimin son dönemde bazı kışkırtıcı eylemlerinin gözlemlendiğini belirten Aksoy, "Amacı bu muhtırayı aşındırmak. Son günlerde HTŞ de ılımlı muhalifleri hedef almaya başladı. Biz provokasyonlara karşı gerekli önlemleri almaya devam ediyoruz. Bu provokasyonların da muhtırayı aşındırmasına izin vermeyeceğiz. Uluslararası toplumdan beklentimiz de bizim bu gayretlerimize destek olunması şeklindedir" diye konuştu.

BAKAN ÇAVUŞOĞLU 6 ŞUBAT'TA ABD'YE GİDİYOR

Aksoy, "Güvenli bölgede Türkiye'nin kırmızısı çizgisi nedir?" sorusuna ise "Bu konuda teknik görüşmeler devam ediyor. Bu aşamada içeriğinin ortaya çıkması için beklememiz gerektiğini düşünüyorum" yanıtını verdi.
Sözcü Aksoy, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun 6 Şubat'ta DEAŞ ile Mücadele Uluslararası Koalisyonu Bakanlar Toplatısı'na katılmak üzere ABD'yi ziyaret edeceğini de sözlerine ekledi.
Aksoy, Türkiye'nin Irak'ta Musul, Basra, Kerkük ve Necef başkonsolosluklarının bu yıl açılmasının planlandığı bilgisini de verdi.

TOPLANTIYA ÇAVUŞOĞLU SÜRPRİZİ

Öte yandan basın toplantısında bir ilk de yaşandı. Sözcü Aksoy'un soruları aldığı sırada Bakan Mevlüt Çavuşoğlu salona gelerek sürpriz yaptı. Çavuşoğlu espirili bir şekilde "Sözcümüz nasıl konuşuyor, merak ettim" diyerek kısa bir süre toplantıyı izledi. Çavuşoğlu'na Bakan Yardımcısı Sedat Önal da eşlik etti. Sözcü Aksoy'un "Sorunuz varsa Sayın Bakanımıza da sorabilirsiniz" demesi üzerine ise Çavuşoğlu, "Bizde sözcünün üstüne konuşulur mu" dedi. Toplantı daha sonra sona erdi.