'Yunanlılar için kimlik meselesi olan ‘Kuzey Makedonya’ya tepkiler kolay dinmez, Çipras olası seçimlerde ikinci çıkabilir’

Yunanistan'da Syriza hükümetinin Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya ile çeyrek asırlık isim anlaşmazlığına ‘Kuzey Makedonya' ifadesiyle orta yol getiren Prespa anlaşması siyaseti sarsıyor. Sağcı Savunma Bakanı ve hükümetin küçük ortağı Bağımsız Yunanlar (ANEL) lideri Panos Kammenos, anlaşmayı protesto etmek için istifa ederken, Başbakan Aleksis Çipras parlamentodaki güven oylamasını kıl payı farkla kazandı. Çipras, savunma bakanlığına da 1974'te çözülen Albaylar Cuntası'ndan bu yana ilk kez eski genelkurmay başkanını atarken, Yunan siyasetinde asker etkisi tartışmaları da eksik olmuyor. Kammenos, Makedonya dışında Türkiye'ye karşı da sertlik yanlısı tutumuyla tanınırken, gelişmelerin Yunan dış politikasına etkileri merak konusu. Makedonya'yı Büyük İskender'den bu yana Yunan mirasının, bugünkü Makedonya'yı ise Slav kültürü parçası görünen Yunanlıların ise protesto gösterileri ise dinecek gibi görünmüyor.

Gelişmeleri Atina'da yaşayan siyaset bilimci ve çatışma çözümleri uzmanı Dr. Dimo Yağcıoğlu ile konuştuk.

‘MAKEDONYA İSMİ MESELESİ YUNANİSTAN İÇİN ÇOK ÖNEMLİ'

Dimo Yağcıoğlu, Makedonya ile ilgili isim meselesinin Yunanistan için bir ‘kimlik meselesi' olduğunu vurguladı. Aynı zamanda Yunanistan'ın kuzeyindeki bölgeye de atıf yapan Yağcıoğlu, kimlik ve kültürel meselesinin haklılığı kadar Yunan milliyetçileri tarafından kullanıma açık olmasına da dikkat çekti. Yağcıoğlu, Eski Yugoslavya Cumhuriyet Makedonya'ya 6'ıncı yüzyılda gelmiş Slavların da ‘Makerdon' kimliğini sahiplendiğini anımsatan Yağcıoğlu, Prespa anlaşmasına rağmen tartışmaların devam edeceği öngörüsünde bulundu:

"Makedonya ismi meselesi Yunanistan için çok önemli. Özellikle Kuzey Yunanistan'da, Yunanistan'ın Makedonya'sında yaşayanlar için bir kimlik meselesi. Öyle algılanıyor ve son yaklaşık 30 senedir bu şekilde sürekli bir propaganda yapılıyor. Çocukluktan itibaren böyle büyüyor insanlar, böyle anlıyor. Yani Makedonya'nın Yunanistan'a ait bir isim olduğu. Makedonya Cumhuriyeti'nde yaşayan Slav Makedonlar ataları 6. Yüzyıl'da oraya gelip yerleşmiş. Ama sonuçta Makedonya bölgesi Yunanistan'ın kuzeyine de yayılmış bir bölge, Makedonya Cumhuriyeti'ni de içeriyor. Orada yaşayan Slavlar da kendilerine Makedon diyorlar. Fakat Yunanistan'da özellikle milliyetçi kesimler için Makedon ismi sadece Yunanistan'a ait bir isim olarak görülüyor. Bu bir kimlik meselesi haline getirildi, böyle de devam ediyor. Bu anlaşma geçse de bu devam edecek. Son yapılan hesaplara göre bu anlaşmanın meclisten geçmesi çok muhtemel. 300 üyeli mecliste SYRIZA'nın 145 milletvekili var. Bu anlaşmanın meclisten geçmesi için 151 oy lazım. 145 oya ANEL Partisi'nden istifa etmiş ve şu anda hükümette bulunan bir bakan olumlu oy verecek. Yine ANEL Partisi'nden istifa etmemiş hala parti grubunda olan bir milletvekili olumlu oy verecek. Hükümette bakan olarak yer alan bağımsız bir milletvekili oy verecek. 148'e varıyoruz. Sosyal demokrat PASOK Partisi'nin kurduğu bir ittifak var, Değişim İttifakı. O gruptan bir ya da iki milletvekili de olumlu oy verecek. Buna ek olarak yine mecliste liberal demokrat ve sosyal demokrat karışımı bir parti var, Potami. Potami Partisi'nden de 3 milletvekilinin en azından olumlu oy vermesi bekleniyor. Dolayısıyla 150'yi geçiyor."

‘NATO'YA GİRİŞ SÜRECİ ANLAŞMANIN ONAYLANMASINDAN HEMEN SONRA BAŞLAYACAK'

Yağcıoğlu, anlaşmanın onaylanmasının ardından yeni ismiyle Kuzey Makedonya Cumhuriyeti'nin NATO'ya giriş sürecinin başlayacağını vurguladı. Bu süreci destekleyen SYRIZA iktidar olmadan önce NATO'ya karşıt tutum almışken, Yağcıoğlu'na göre şimdi böylesi tavır alınmasının sebebi de ‘Avrupacılık'. Yağcıoğlu, bu çizginin Troyka ile yapılan anlaşma uyarınca IMF politikalarının izlenmesi sürecinde de devam ettirildiğini anımsatırken, aksi halde ‘korkunç bir yıkım yaşanacak olması' görüşünü dile getirdi:

"Yunanistan'ın komşularıyla olan anlaşmaları çözümsüz şekilde on yıllarca devam ediyor. Bu anlaşmanın bir şekilde çözülmesi Yunanistan açısından çok önemli, Makedonya açısından daha da önemli. NATO kapısı hemen açılıyor. NATO'ya giriş süreci bu anlaşmanın onaylanmasından hemen sonra başlayacak. Avrupa Birliği'ne üyelik süreci ise yıllar sürecek. Yani Avrupa Birliği'ne giriş yıllar süren müzakereler sonucunda oluyor. SYRIZA iktidara gelmeden hemen önce de Avrupa yanlısıydı. Merkel'in, Avrupa Birliği'nin ve IMF'nin dayattığı ekonomi politikalarını reddediyordu. Fakat kriz öyle bir aşamaya gelmişti ki 2015 yazında, eğer bu politikaları kabul etmese Yunanistan'ın ekonomisi büsbütün çökecekti, korkunç bir yıkım olacaktı Yunanistan için. Dolayısıyla mecburen memorandum politikalarını kabul etmek zorunda kaldı ve onları uyguladı. Nitekim 2018 Ağustos'unda Yunanistan bu memorandum politikalarından resmen çıktı. Yani memorandumun süresi bitti. Şimdi Yunanistan başka sınırlamaları olsa bile, Avrupa Birliği'nin ekonomi politikası kapsamında memorandumun sınırlamalarından çıkmış durumda."

‘APOSTOLAKİS, ESKİ SAVUNMA BAKANI KAMENOS'UN AKSİNE ŞOV YAPAN BİRİ DEĞİL'

Makedonya anlaşmazlığı yüzünden istifa eden ANEL lideri Kammenos'un yerine Syriza lideri ve Başbakan Çipras'ın tercihinin eski genelkurmay başkanı Apostolakis olmasını önemli bulan Yağcıoğlu, hükümete bu ‘askeri' katkıya karşılık Apostolakis'in ‘ılımlı kişiliğine' atıf yaptı. Yağcıoğlu, Üsküp ile anlaşma peşinde koşan Çipras'ın Türkiye ile de kışkırtıcı politikadan kaçındığı görüşünü dile getirirken, şubat ayında Türkiye'ye yönelik ziyaretin gündemde olduğunu da ekledi:

"Muhalefet bu konuyu (hükümetin askerileşmesi) sürekli dile getiriyor. Muhalefete yakın olan Apostolakis'den önceki Genelkurmay Başkanı bile bunu eleştiriyor. Fakat bütün bu eleştirilerde Apostolakis'in iyi bir subay olduğu dile getiriliyor. Yani Apostolakis'in şahsına yönelik bir eleştiri yok. Sadece onun bu şekilde Savunma Bakanı olması eleştiriliyor. Kamenos Türkiye'nin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu tarafından ‘şımarık çocuk' diye nitelendirildi, Apostolakis tam tersine olgun bir insan. Daha sert değil. Ama şov yapan bir insan değil. Yani Kamenos'un özelliği şov yapmasıydı. Böyle şovlar olmayacak Mayıs'a kadar. Sanırım Başbakan Çipras'ın istediği de bu, yani kışkırtıcı ya da ses getirecek eylemlerden kaçınarak ciddi bir şekilde savunma bakanlığının savunma politikasına odaklanması. Çipras sanırım şubat ayında Türkiye'yi ziyaret edecek, planda var bu ziyaret, ertelenmiş de değil. Ama yeni bir başlangıç yapacak durumda değil Çipras. Mecliste emanet oylarla ayakta duran bir hükümet. Sanırım yeni bir başlangıç için mayıs ya da eylül sonrasını beklemek gerekecek, yeni bir hükümetin kurulması gerekecek. Bu hükümet şu anda yeni bir başlangıç gibi yeni bir adım atacak durumda değil."

‘ÇİPRAS MAYIS AYINDA SEÇİMLERE GİDEBİLİR'

Yağcıoğlu Yunanistan'da mayısta seçimlere gidilme ihtimalini aktarırken, seçimlerin aynı zamanda yerel seçimlerle Avrupa Parlamentosu seçimlerini de kapsayacak şekilde üçlü yapılabileceğini kaydetti. Yağcıoğlu anketlere göre Syriza'nın iktidar şansı zor ve Yeni Demokrasi partisinin birinci çıkması yüksek bir ihtimal. Ancak Yağcıoğlu, Syriza'nın da güçlü bir ikinci parti konumuna gelebileceğini belirtti:

"Tahmin ettiğim kadarıyla Çipras mayıs ayında seçimlere gidecek. Mayıs ayında üç seçim aynı gün gerçekleşecek. Eğer genel seçim de mayısta olursa, genel, yerel ve Avrupa Parlamentosu seçimi olacak. Bu seçimlerde Yeni Demokrasi'nin birinci parti olacağı kesin gibi. Kamuoyu yoklamalarının ki onlara pek güvenemiyoruz ama hepsi istisnasız Yeni Demokrasi'yi birinci parti olarak gösteriyor. Aradaki fark da oldukça büyük iki parti arasında. Ama SYRIZA güçlü bir ikinci parti çıkabilir bu seçimlerden. Ondan sonra nasıl bir hükümet kurulacağı tartışılacak."