Prof. Dr. Han: Türkiye’nin nasıl davranacağı ABD tarafından not edilecek

ABD'nin Suriye'den çıkma kararı aldığını söylemesi tüm ülkeler arasında sürpriz bir karar olarak nitelendi. Başta bölgedeki yerel güçler olmak üzere Fransa'ya kadar birçok ülke ABD'nin oradan ayrılmaması yönünde görüş bildirdi. Dün gece Trump ve Erdoğan attıkları karşılıklı mesajlarla birbirlerini överek destek verdiler. Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, Seyr-i Sabah programında ABD'nin çekilme kararını ve sonrasında oluşabilecekleri değerlendirdi. Han, Trump'ın ABD'nin çekilme kararını almış olmasının farklı sonuçlar doğurabileceğini söylerken her halükarda Türkiye'nin atacağı adımların ABD bölgede olmasa da yakından izleneceğini vurguladı:

‘ABD'NİN KARARINDAN MUTLU OLALIM AMA TEDBİRİ ELDEN BIRAKMAYALIM'

"ABD çekiliyor diye mutlu olalım ama tedbirli de olalım. Çünkü ABD'nin karar merkezi Washington'da işler karışık. İstifa zamanlamaları üstünde bile anlaşamıyorlar. Savunma Bakanı James Mattis, Şubat ayında ayrılacağını söyledi. Trump hemen 1 Ocak'ta ayrılsın diyor. Trump geldiğinden beri bir yetişkinler grubu olduğunu ve Trump'ı dengelediğini söylüyordu gazeteler. ABD basını diyor ki Trump bir şeyler yapmak istiyor, bunlar oturmuş siyasetin ve bürokrasinin dışında ve bunların hilafına uğruyor. Bunları bürokratik vesayet olarak adlandırabiliriz ama derin devlet değil. Siyasi olarak tecrübesi kısıtlı, genel olarak kendinden önceki devlet tecrübesinin ABD devletine yaptırdığı tercihlerle barışık olmayanlara koyduğu tavırla alakalı. Trump onların İsrail ve Kudüs kararlarını dinlemedi. Trump'ın yürütme yetkisi çok yüksek. Bu sayede dinlemek istemiyorsa, özellikle dış politikada, dinlemeyebiliyor. Trump ısrarcı oldu ve Kudüs kararı çıktı. Suriye konusunda da aynı ısrarcılıkta olabilir Trump. Bu yüzden yönetimin büyük abilerinin tek tek gidiyor olması yüzünden dengeleme unsurları ortadan kalkıyor ve Trump daha rahat hareket edebilir. Bu yüzden de ABD askerlerinin çekilmesine şahit olabiliriz.

Bundan sonra Washington iç muhalefetini kırarsa Trump, ki attığı mesajlardan bu gözüküyor, yönetim içindeki tartışmanın söylediğimiz şekilde ilerlediği görünüyor. Buradaki öncelikli çıkarları, IŞİD ile mücadele konusunda bir şekilde Erdoğan ile çözülebildiğini söylüyor. Bu mesaja ihtiyacı var ki bunu yaymak için çaba gösteriyor.

Türkiye bir etki yaratmaya çalışıyor Trump üstünde. Bunu yapabilmek için bir baskı yaptı bir gece ansızın gelebiliriz diye. ABD oradan çıkıp riskler sıfıra inince daha doğru bir zamanlamayı bekleyebilir hale geldi. Bu durumda bu fırsatı kullanmak gerekir. Bütün koşulları kendi seçtiğimiz zamana göre kullanma rahatlığımız var. Bütün bu telefon konuşmaları ve karşılıklı taahhütlerden sonra Trump'ın belli beklentileri ortaya çıktı. Bunlar bakımından yaklaştığımızda IŞİD meselesi bunlardan en önemlisi. Türkiye'nin nasıl davrandığı Washington'da çok ciddi not edilecektir. Trump'ın nihayetinde iki seneden az zamanı kaldı ve yokuş aşağı hareket ediyor. Yapılan pazarlıkların amaçlarına uygun hareket etmesi daha az önemli. Ama kimin onun yerine geleceği de önemli. Bundan sonra Türk Amerikan ilişkilerinde diğer konularda olacak gözümüz. Bunların arasında en önemlisi S400 meselesi.

Burada meselelerin illa birbiriyle bağlı olması gerekmiyor. Bölgede söz sahibi olmaya çalışan güçlerin tavırları da çok önemli. Bütün ABD askerleri çekilecek mi? ABD harekatı IŞİD karşıtı idi. Türkiye, Kürt devleti kurulacağına yönelik operasyon yapıldığına dair şüphelere sahipti. İran ile ilgili bir tarafı olduğu, İran'ın Basra körfezinden Akdeniz'e kadar etkisi olacağı ona baskı yapacağı konuşuluyordu ABD'nin. Türkiye'de ABD için yapılan kimi tartışmalar havada kalıyor. Ama ABD'nin bir Kürt devletini desteklediğine yönelik bir tartışmanın olduğuna şeyler konuşuluyordu. Ancak Barzani'nin yalnız bırakılması konuşuldu. Şimdi Suriye'nin kuzeyinden çekildiklerini görüyoruz. ABD'nin büyük bir bürokrasiye ve ilginç bir başkana sahip olduğunu biliyoruz. Zikzakları göreceğiz. ABD'nin potansiyel zikzakları üstünden okumak lazım yapılanları. ABD iyi niyetli olmayabilir ama her zaman kötü niyetlerini sürdürmeyebilirler."