Kadınların erkeklerden daha uzun yaşamasının sırrı ortaya çıktı

Dünya Sağlık Örgütü istatistiklerine göre, şu an insanların ortalama yaşam süresi 71 yıl. Afrika'nın en yoksul ülkelerinden Avrupa'nın en zengin ülkelerine dek, dünyanın tüm ülkelerinde kadınların yaşam süresi erkeklerinkinden daha uzun. Bunun sebebi geleneksel olarak erkeklerin risk almaya, obeziteye, alkol, sigara ve uyuşturucu kullanımına daha eğimli olduğu şeklinde açıklanıyor.

San Francisco’daki Kaliforniya Üniversitesi’nden Dena Dubal, “Birçok insan, cinsler arasındaki bu farkın evrimsel kökleri olduğuna inanıyor. Uzun bir yaşam, özellikle kadınlara çocukları ve torunlarına  daha fazla bakma imkanı sağlıyor” diyor.

CİNSİYET KROMOZOMLARININ ÖNEMİ

Ancak Dubal ve meslektaşları, cinsler arasındaki bu farkın sadece sosyal değil, aynı zamanda genetik etkenlerden de kaynaklandığını ortaya koydu. Dubal’a göre, bilim insanları, kadın ve erkek organizmalarının çalışmalarındaki farklılıkların çoğunun cinsiyet kromozomlarından kaynaklı olabileceğinden şüpheleniyor.

Erkek Y kromozomu neredeyse yaşamsal önemdeki hiçbir geni içermiyor. Embriyo geliştirme programının işlemesi için gerekli olan DNA’nın bazı kritik bölümlerini naklederek genomdan çıkarılabilir. Kadın X kromozomu hem dişi hemde erkeklerin yaşamı için kritik öneme sahiptir. Genlerinindeki çalışmanın bozulması genellikle ölümcül olur.

KEMİRGENLER ÜZERİNDE DENEY

Bilim insanları erkek ve dişilerden oluşan dört grup kemirgen yetiştirdi. Bunlardan yarısı ‘yanlış’ kromozom grubuna sahipti. Bilim insanları, Y kromozomunun eksik parçalarını DNA’larına yerleştirerek XX kromozomlardan erkek yetiştirebildikleri gibi, XY grubuyla da ‘transgender’ dişiler yaratmayı başardı.

Biyologlar sonraki üç yıl boyunca bu kemirgenlerin ne kadar yaşadığını gözlemledi. Deney sonucu, yaşam süresinin hayvanın cinsiyetine değil, daha çok bir dizi kromozoma bağlı olduğunu ortaya koydu. ‘Yanlış’ XX dişiler ve normal XX erkekler, XY dişi ve erkeklere göre daha uzun yaşadılar.  ‘İlave’ X kromozomunun, ölüme karşı dişileri erkeklere oranla daha zayıf koruduğu belirtildi. Bunun, kadınların yumurtalıklarında bazı hormonların ve diğer sinyalleyici moleküllerin olduğunu ve bunun da yaşam süresini uzatabileceği ve yaşlanmayı yavaşlatabileceği kaydedildi.