Doç. Dr. Küntay: Trump, ‘korku belirsizlik ve şüphe’ stratejisini uyguluyor

Rahip Andrew Brunson'ın gözaltında tutulması yüzünden giderek kötüleşen Türkiye-ABD ilişkilerinde sular durulmuyor. Gerek ABD yönetiminin açıklamaları gerek Türkiye'nin aldığı kararlardan geri adım atmaması gerilimi tırmandırıyor. Brunson vakasını tüm yönleriyle Seyr-i Sabah programında yorumlayan Bahçeşehir Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Burak Küntay, Trump'ın şirket yönetiminde uyguladığı korku, belirsizlik ve şüpheden beslenen stratejileri ülke yönetimine de aktardığını, alınan kararların bu yönde incelenmesi gerektiğini dile getirdi:

‘TÜRKİYE'NİN LOBİSİ HEP YANLIŞ ELLERDE OLMUŞ'

"Bir akşam bir haber patlıyor, ABD ile Türkiye arasında vize krizi deniyor. Bütün radyo ve TV'ler bu konuyu birkaç gün ele alıp sonra kriz çözüldü diyor. Sonra konuyu kadük oldu diye bırakıyor. Bugün başlayan kriz meselesi aslında yeni değil. Biz Türk-ABD ilişkilerinde bu krizi yıllardır yaşıyoruz. Çözemediğimiz için tekrar paketlenip karşımıza çıkıyor. Bu mevzu bir ay sonra gündemden düşünce tekrar göreceğiz. Eğer Donald Trump değil de başka bir başkan olsaydı bu sorunun cevabı tarih boyunca başka bir hadise yaşamadık, yaşanması da muhtemel değil derdim. Ama Trump ile ilgili şöyle bir mevzu var: ABD karar alma sistemi ciddi filtrelerden geçer. Trump'ta böyle bir filtreleme yok. Tak diye Tweet atıyor. Dışişleri de buradan öğreniyor. Konvansiyonel uluslararası sistemden farklı bir bakışla karşı karşıyayız.

Bu krizde bambaşka bir nokta var, o da Başkan Yardımcısı Pence. Onun bağlı bulunduğu evanjelist dini grupla bu rahibin bağlı bulunduğu mezhep aynı. Rahibin tutuklanma meselesi dış politikadan ziyade Pence'in kişiselleştirmesinden kaynaklanıyor. ABD'nin Kasım ayında ara seçim dönemi geliyor. Bu döneme giderken ABD'de demokrat cumhuriyetçi, Trump'ı seven sevmeyen kimse Türkiye lehine karar alamaz. Ulusal olarak menfaatlerine inansa Türkiye'ye yanlış yapıyoruz dese bile bunu yapamaz. Bu tweetler ne anlama geliyor? Bu rahibi bırakacaksınız diyorlar. Türkiye Fethullah Gülen'i ABD'den istedi. ABD, biz bir hukuk devletiyiz bu süreçleri tam olarak hayata geçirmeden bunu yapamayız dedi. Hakan Atilla için de siyasi olarak müdahale edemeyiz hukuka bırakmak lazım dediler. Burada ABD başkanı resmen bu adam masum biz bunu biliyoruz, yargıya müdahale edin diyor. Bizi hukuk devleti görmüyor bizim hukukumuzu saymıyor.

Bu öyle bir mevzu ki Trump'ın şu tarzını savunabilmek imkansız. Hangi ülkeden benim ülkeme karşı böyle bir tavır geliyorsa bu hakarettir, seni saymıyorum demektir. Ona verilen cevaplar gayet demokratik: Kimse yargımıza ve devletimize müdahale etmesin deniyor. Türkiye'nin dışarıdaki algısı şöyle böyleden ziyade ABD'nin dünyadaki birçok ülkeye yaklaşırkenki tutumu nasıl diye bakmak lazım. Kuzey Kore'ye de İran'a da Fransa'ya da aynı kovboy üslubuyla davranıyor. Karşınızdaki ülkede hakim, savcı Trump olmuş bunu salın diyor. Devletin en tepesindeki kişi ben olduğum sürece kimse Deniz Yücel'i serbest bırakamaz der, bu müdahale olur. Deniz Yücel bırakıldı mı? Bırakıldı. Demek ki devletin tepesindeki isim ne söylerse söylesin ülkede demokrasi var, yargı istediğini yapıyor diye de okunabilir. Türkiye'nin ne olduğundan ziyade bunun dünyada PR'ı önemli. Türkiye Cumhuriyeti'nin lobiciliği ne yazık ki çok yanlış ellerde. Hep FETÖ'cüler yapmış. Türkiye ile ilgili çok yanlış algı oluşturulmuş. Bu algı ABD'de karar vericileri etkiliyor. Söyledikleri yalan ama bu algı oturmuş mu? Oturmuş. Erdoğan ile Trump'ın konuşup el sıkışmasıyla halledilmez. Önemli olan halklardır. Halklar birbirinden soğumuş durumda.

‘NATO'NUN ALTERNATİFİ ŞANGAY BEŞLİSİ DEĞİLDİR'

NATO'nun alternatifi Türkiye için Şangay beşlisi değildir. Türkiye'nin NATO ile ittifak yapmasının tarihsel sebepleri var. Türkiye arayış içinde olamaz. Dünyada ABD ve Rusya'nın olduğu parametrelerden farklı yerdeyiz. Bugün Rusya ile iyiyiz ama üç gün önce uçak krizi yüzünden büyük sorunlar yaşamıştık. Önce rahip meselesi krizmiş gibi yapalım. Buna Pence ve seçmen kitlesi açısından baktık. ABD Türkiye'ye karşı yaptırımlar uyguluyoruz dedi. Rahip normalde suçsuz olarak salınsa da şu anda şaibe altına girdi. İlki ülkenin tansiyonu yükseltecek ilk açıklamalardan kaçınması lazım. Mesajlar atıldı. Kongrede kararlar ilerliyor. Beyaz Saray'dan herhangi resmi bir açıklama gelmedi. Bu açıklamanın ne olacağını görmemiz lazım. Trump'ın bu tarz attığı tweetlerin yüzde kaçı hayata geçmiş? Kaçında iş ilerlemiş?

Bizim bildiğimiz ABD seçim sistemi yapısı onun seçilmesini imkansız hale getiriyordu. Bir şey oldu seçildi. İlk ABD ziyaretlerimden birinde düşünce kuruluşlarıyla görüşürken nasıl bir dış politika bekliyorsunuz diye sordum. Önemli bir kişi Trump'ın iş dünyasıyla ilgili kitabını okuyup FUD diplomasisi uygulayacak dedi. Korku belirsizlik ve şüphe kelimelerinin kısaltması bu. Adamın iş hayatı tamamen karşısındakinin üstüne şüphe atan bir yapıya sahip. Ben koskoca ABD hükümeti böyle mi yönetilir dedim ama aradan geçen iki seneden sonra bu laf bana çok anlamlı geldi. Bu yöntem hayata tamamen geçti. FUD ortaya bir şey atıyor, korku salıyor bunun arkasında duruyor ya da durmuyor. Suriye'ye yapacağı hava operasyonuna bakın: Bir hafta içinde on ayrı mesaj attı. ABD dışişlerinin açıklamalarını görmemiz lazım. Tansiyonu artıracak bir üslup olursa ekonomik yaptırımlara bakalım. Türkiye açısından söylemek gerekirse biz çok köklü ve farklı bir milletiz. Her ülkenin ulusal onuru vardır. Bazen ne ekonomi ne hayatınızı düşünürsünüz. Bu üslupla konuşulması beni rencide eder. Bunun karşısında Türkiye dik durmak zorundadır. Biz teknolojik yatırımlarımızı yaparsak Rusya ile mi ABD ile mi dost olalım diye konuşmayız, herkes Türkiye ile dost olmaya çalışır."