Yerlikaya: Teknolojiyle süreçler karmaşıklaşırken, ürünler basitleşiyor

İnsanlar değişiyor, teknoloji değişiyor ve bu her iki değişimin birbiri üstünde derin etkiler doğuruyor. Taksisi olmayan taksi şirketi, evi olmayan kiralama şirketi ve kitabı olmayan kitap satış şirketi dünyasında yepyeni açılımlar arıyoruz. Boğaziçi Üniversitesi Endüstri 4.0 Platformu Başkan Yardımcısı Sertaç Kanlı Yerlikaya, bu değişimlerin toplum ve şirketler üstünde yarattığı etkileri Yeni Şeyler Rehberi programında değerlendirdi:

'OTONOM ARAÇLARI DEĞİL İÇİNDEKİ ŞOFÖRÜ EĞLENDİRMEYİ KONUŞUYORUZ'

"Teknolojinin çıkması için belirli bir yaratıcılık olgunluğu gerekiyor. Yıkıcı bir dönüşüm var. Fırsatlara doğru dönmemizle birlikte fırsatlara doğru güzel bir gelecek sağlayan bir kavram bu. Teorilere göre 60 yıl sonra, 2077'de Fortune 500'deki tüm liste değişmiş olacak. 1955'ten beri gördüğümüz tüm şirketler değişmiş olacak. Fortune 500 ciroların büyüklüklerine göre oluşmuş bir liste. Bu listede önce otomotiv ve enerji vardı. Trendlerin kaymasıyla batıdan doğuya doğru kayış oldu ve Asya bilişim şirketlerinin de bu listeye girdiğini görüyoruz.

İlk 500'e 90'larda giren şirketlere bakacak olursak Amazon, Apple gibi şirketler giderek daha yukarı doğru çıkıyorlar. Bundan yıllar önce Amazon gibi bir şirket gelecek kitap yazma biçimini değiştirecek deseler gülerdik. Teknoloji değişiyor ve değişimi zorluyor. O teknolojiyi kullanan sistemler değişiyor. O sistem de iş yapış biçimleri, eğitim modelleri veya kamunun bize sağladığı sosyal güvenlik modelleri teknolojinin gelişimiyle birlikte zorlanıp kendini uyumlandırmaya çalışıyor. Bugün çocukların eğitime adaptasyonu güç, bizim iş yerinde sabahtan akşama çalışmamız bile çok güç. Buradaki şirketlerin ofislerine baktığımızda yeni uygulamaları görüyoruz.

O kadar çok hizmet alıyoruz ki başka alanlarda da aynı hız ve eğlencede servis almak istiyoruz. Mesela otonom araçları konuşuyoruz ve ilk akla gelen şoför araba kullanmayacağı için aracın içinde onu eğlendirecek video, oyun ve müzik gibi şeylerin olması gerektiğini konuşmaya başlıyoruz. Söylediğimiz şey müşteri ihtiyacını anlamak. Bu kadar büyük telefon ekranına ihtiyacımız var mı? Bugün Nokia yok, oysa onun ekranı küçük olmasına rağmen kırılmazdı, şarjı da neredeyse bir hafta giderdi. Ama insanlar şarjı çabuk giden büyük ve kırılabilir ekranlı telefonları tercih ettiler. Müşteri ihtiyacını anlamak ve bunun için iş modellerini geliştirmek gerekiyor. İnsanlar mobiliteyi tercih ettiler. Hareket ederken dosya ve resimlerine ulaşmayı seçtiler.

İnsanların ihtiyacı müzik dinlemekti ama bunu kasette dinlemesi şart değilmiş, sadece seçtiği değil önerilen şeyleri de dinleyebiliyormuş. Artık stüdyolarda müzik üretilmiyor herkes kendi ortamında müzik üretip Spotify ve iTunes gibi ortamlara atabiliyor. Örneğin 'Napster' korsan müzik platformuydu ancak müşteri ihtiyacını anlayıp kendini dönüştürdü. Bir korsan uygulama, birkaç genç çocuğun fikri sistemi değiştirdi ve yıkıcı bir etkisi oldu.

Uber araba kiralıyor kendine ait bir arabası yok, AirBnb ev kiralıyor kendine ait bir evi yok, Amazon kitap satıyor ama kendine ait bir kitabı yok. Aracıların ortadan kalkması kompleks yapıların basitleşmesiyle mümkün oluyor. İnsanlar artık taksi durağına ihtiyaçları olmadığını görüyorlar. Aracılar ortadan kalktı. B2B dediğimiz işler müşteriden müşteriye sistemlere dönüştü. Aracılar ortadan kalkınca sistem basitleşiyor. Tüketicinin maliyeti azalıyor. Aracılarda oluşmuş birtakım birikimler var onların sadeleşmesi kamunun regülasyonlarıyla adım adım gerçekleştirilebilecek bir şey. İlk anda bunlara tepki gösterilmesi, yasaklanması, mekanizmalar kuruluncaya kadar durdurulması normal karşılanıyor."