Aşık: Robot teknolojisi ucuzladı, bu yüzden de yaygınlaşıyor

Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Okan Aşık ile bölüm öğrencileri Gökçe Uludoğan, Hatice Kübra Eryılmaz'dan oluşan RoboAKUT Takımı, Kanada Montreal'de düzenlenen RoboCup 2018 Arama Kurtarma Simülasyon yarışmasında dünya üçüncüsü oldu. Gerçek haritalar üstünde yaptıkları simülasyonlarla arama kurtarma ekiplerinin en az can kaybı oranıyla olaylara müdahale etmesini sağlayacak yapay zeka karar destek sistemlerini geliştiren takım, bunu sadece bir yarışma değil, öğrencilerin robotik ve yapay zeka alanlarında kendilerini geliştirmelerini sağlayacak bir ders unsuru olarak görüyor. Okan Aşık, robot bilimi üstünde çalışmak isteyen öğrencilerin kendilerini geliştirmesi gereken alanları Yeni Şeyler Rehberi programında anlattı:

‘ÖĞRENCİLERİN UFKUNU GELİŞTİRMEYE ÇALIŞIYORUZ'

"Dönüşmenin en önemli noktası son on yıllık iletişim kanallarının artması. Eskiden robot insan etkileşim anketlerinde şöyle bir soru olurdu: Şu an herkesin aklında robot deyince yapay zeka deyince bir şeyler canlanıyor. Geçen yıl kurulan Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı var. Biz de buradan destek alıyoruz. Girişimcilik yönünde destekler vardı Türkiye'de bu yönün bilimsel ve teknolojik yönünü tamamlayan bu vakıf harika oldu. Teknoloji üretebilen genç nesillere destek veriliyor lise ve üniversiteden başlayarak.

Bence robot konusundaki en önemli zıplama maliyetlerin düşmesi yüzünden oldu. Kişisel bilgisayarlar çıkana kadar bilgisayarlar çok pahalıydı. Zamanla bilgisayarlar ucuzlayınca herkese ulaştı. Benzer bir gelişme robot alanında da var. Artık lise öğrencilerinin bile çok kolay yapabildiğin robot takımları doğdu. Robotları ucuza yapabildiğiniz gibi kaynaklar da erişilebilir hale geldi. Hem komut alan cihazların ucuzlaması önemli hem sensör ve motorların. İlgilenen herkes sınırsız sayıda uygulama yapıp geliştirmeleri hayata geçiriyor.

Aslında robot için kesin bir eğitim formülü yok. Robotik bilgisayar elektronik ve makine mühendisliğinin birlikte çalıştığı bir alan. Mekanik sistem için makine mühendisine ihtiyacımız var, elektronik ve yazılıma ihtiyacımız var. Asıl önemli olan kendi beceri ve ilgi alanına yönelik eğitim seçimleri yapmalı gençler.

Ödül kazandığımız Robocup 1997 yılındaki yapay zeka konferansındaki yapay zeka arayışları fikirlerinden yola çıkarak başlatılmış. O zamanlar robot futbolundan başlamış. O zamanki robotlar çok komik. Kutu şeklinde robotlar topu ittiriyor. O seviyeden şimdiki seviyeye kadar, 22 yıl içinde devam eden bir yarışma. Her yıl bir ülkede yapılıyor. Sadece robot futbolu şeklinde yapılmıyor artık. Herkes hangi alanda araştırma yapmak istiyorsa o alanlar ekleniyor. 2002 yılında arama kurtarma konusu ortaya çıkıyor. Değişik ligler var en baştan belirli. Siz ilgi alanınıza göre seçiyorsunuz. Kurallar her sene yenileniyor ve sürekli zorlaştırılıyor. Eskiden sadece maç yaparken şimdi ışık şartlarına göre maç yapıyorsunuz. Bizim arama kurtarma yarışmasında bir afet koordinasyon merkezi var. Kontrol edilen itfaiye ambülans gibi değişkenler var. Bu haritalar gerçek haritalar kullanılarak hazırlanıyor. Deprem sonrası afet senaryosu bu. Deprem olunca yollar kapanıyor. Yangınlar çıkarılıyor olumsuzluklar tasarlanıyor. Geliştirdiğimiz yapay zeka otonom polis ve ambulansları kontrol ediyor. Diyelim ki 50 sene sonra itfaiye ambulans robotumuz olacak. Deprem olduğunda bunları nasıl kontrol etmeliyiz ki en az can ve mal kaybı olsun konusunda çalışmalar yürütüyoruz. 2002 yılından bu yana bu çalışmaları yürütüyoruz.

Bizim Robocup özelinde öğrencilerin katılımını açarsak… Bu gerçekten karmaşık bir problem. Elimizde yetenekli öğrencileri zor problemlerle uğraşma yeteneğini ne kadar erken geliştirir onların ufkunu geliştirebilirsek o kadar iyi gözüyle bakıyoruz. Her sene üstüne ekleyerek gidiyoruz. Bu bizim için bir öğrenim süreci aslında yüksek lisans öğrencileri de dahil olmak üzere… Böylesi bir öğrenme ortamı sağlayacak herhangi bir araştırma ortamı bizim için tamamdır. RoboAKUT için kullandığımız şeyler gerçek hayatta da uygulanabilir. Bu bir karar destek sistemi aslında. Birkaç kez Afet Koordinasyon merkezlerine ulaşmaya çalıştık ama karşılıklı iş yapma fırsatı yakalayamadık."