AGİT ve AKPM gözlemcileri: Türkiye'de seçmenlerin özgür iradesi vardı ancak Cumhurbaşkanı ve iktidar partisi aşırı avantajlardan faydalandı

AGİT Kısa Dönemli Gözlemci Heyeti Başkanı ve Özel Koordinatörü Ignacio Sanchez Amor, AKPM heyet başkanı Olena Sotnyk, AGİT PM heyeti başkanı Peter Osusky ve AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi (ODIHR) seçim gözlem heyeti başkanı Audrey Glover, Ankara'da düzenledikleri basın toplantısında seçim gözlemlerine ilişkin ilk bulgularını paylaştı.

AGİT Kısa Dönemli Gözlemci Heyeti Başkanı ve Özel Koordinatörü Ignacio Sanchez Amor, seçimlerde adayların eşit koşullarda yarışması için koşullar sağlanmasa da seçmenlerin siyasi tercih hakkı bulunduğunu ifade ederken "Görüldüğü kadarıyla seçim kampanyası esnasında cumhurbaşkanı ve partisi medya kanallarından çok geniş ölçüde faydalanmışlardır. OHAL ile verilen bazı güç ve yetkilerden dolayı toplanma ve ifade özgürlüğü gibi özgürlükler kısıtlı kalmıştır. Ancak yine de görüyoruz ki vatandaşlar gerek kampanyalara gerekse seçimlere yoğun katılımlarıyla demokrasiye bağlılıklarını göstermişlerdir" dedi.

'CUMHURBAŞKANI KENDİSİNE OY VERMEYEN YÜZDE 50'YE DE HİZMET VERMELİ'

AGİT PM heyeti başkanı Peter Osusky de seçimleri canlı ancak kutuplaşmış bir siyasi atmosferde gerçekleştiğini, Ankara dışında İzmir, Diyarbakır, Samsun gibi şehirlerde de seçim gözleminde bulunduklarını kaydederken "Bu seçim Türkiye'de bizim önem verdiğimiz seçimlerden biriydi. Ancak YSK'nın bizim iki gözlemcimizi reddetmesi üzücüdür. Onlar standartları takip ederek yer almak üzere heyetimizde yer verdiğimiz kişilerdir. Şöyle düşünün, düğününüze eğer sevdiklerinizi ve tanıdıklarınızı davet ediyorsanız kapıda durup ‘bu girebilir, şu giremez' gibi durmanız doğru olmayacaktır. Bunu hatırlatmak gerekiyor. Türkiye'nin demokrasisini iyileştirme taahhüdünü tam geliştirmesini bekliyoruz. Türkiye nüfusunun oy verenlerinin yüzde 50'si cumhurbaşkanına vermiş olsalar da cumhurbaşkanının diğer yüzde 50'ye de hizmet veriyor olması gerekir" diye konuştu.

Osusky, "Raporunuzda bu konuda hükümete bir tavsiyeniz olacak mı?" sorusu üzerine "Milyonlarca vatandaşın terör destekçisi olmadıklarının kabul edilmesi gerekiyor. Onlar burada bir cumhurbaşkanı tercihi yapmışlar, cumhurbaşkanının da bunu kabul etmesi gerekiyor. Ben Anıtkabir'i ziyaret ettim. Mustafa Kemal Atatürk'ün yapmış olduğu işler müthişti. Cumhurbaşkanı, Türkiye'yi Atatürk'ün aksine Batı'dan uzaklaştırmamalı. Biz Türk vatandaşlarının iyiliği için böyle bir yol benimsemesini tavsiye edebiliriz sadece"

'ADAYLARA EŞİT KOŞULLAR SUNULMADI'

ODIHR seçim gözlem heyeti başkanı Audrey Glover, Türk Dışişleri Bakanlığı'nın davetiyle seçim gözlemi yaptıklarını ifade ederek "Güneydoğu ve doğuda oy merkezlerinin birleştirilmesi ve değiştirilmesi seçime katılımı azaltma yönünde olduğu algısı oluşmuştur. Bazı seçmenler seçime gidip oy kullanamamışlardır. Görevdeki cumhurbaşkanı defaatle diğer adaylara terör destekçisi demiştir. Bir Cumhurbaşkanı adayı özgürce kampanyasını yürütememiştir. Eşit koşullar diğer adaylara sunulmamıştır. HDP, Saadet Partisi ve İyi Parti kampanyası yürütenler gözaltına alınmıştır. Adaylara özellikle televizyonda yeterli yer verilmemiş, kanallar daha çok görevdeki cumhurbaşkanını ve partisini yayımlamışlardır. Sadece oy verme esnasında değil aynı zamanda oyların sayılması ve kaydının yapılması sırasında prosedürden kaynaklanan eksiklikler yaşandığı görülmüştür. Gerek STK gerek uluslararası gözlemcilerin varlığı ile çok daha şeffaf bir seçim gününün yaşanması amaçlanmıştır" diye konuştu.

'BİZE BİLGİ VEREBİLECEK HERKESLE GÖRÜŞTÜK'

Glover, bir gazetecinin "Oy ve Ötesi'yle çalışıyorsunuz. Bu oluşum muhalefetle birlikte hareket ediyor olarak görülen bir oluşum. Bununla çalışmak sizin güvenilirliğinize gölge düşürmüyor mu?" sorusuna "Biz, bize bilgi verebilecek olan herkesle görüşüyoruz. Buna sivil toplum da dahil ama biz sadece tek bir kaynakla konuşmuyoruz. Biz bütün kaynaklardan görüşüp bilgi alıyoruz. Biz olan bitenle ilgili bilgi alabileceğimiz herkesle görüştük" dedi.

'TESPİT EDİLEN USULSÜZLÜKLERİN SONUÇ ÜZERİNDE CİDDİ ETKİSİ OLACAĞINI DÜŞÜNMÜYORUZ'

Glover, "Bahsettiğiniz usulsüzlüklerin sonuç üzerinde etkisi olmuş mudur?" sorusuna ise "Oy sayımı ve kayda geçirmesiyle ilgili usulsüzlüklerle ilgili bilgi ulaştı. Bazı itirazlar oldu ama bu rakamlar çok ciddi rakamlar değildi. Kesin sonuçlar gelmediği için bununla ilgili bir yorum yapmak istemiyorum. Usulsüzlükler nedeniyle sonuç üzerinde ciddi bir fark olacağını zannetmiyoruz" yanıtını verdi.

'YÜKSEK KATILIM, TÜRKİYE'DEKİ SİYASİ OLGUNLUĞU GÖSTERMİŞ OLDU'

AKPM heyet başkanı Olena Sotnyk, Türkiye'de seçimlere yüksek katılım oranını olumlu bulduklarını ifade ederek "Vatandaşların bu ilgisi bize ilk olarak ülkedeki siyasi olgunluğu göstermiş oldu" dedi. Seçim sürecinin oy kullanılan günden ibaret olmadığını söyleyen Sotnyk, "Seçimler ilan edildikten seçim sonrasına kadar tüm süreç önem taşımaktadır. Akpm, Türkiye'deki bütün süreci, Türkiye'nin son dönemde yaşamış olduğu zorlukları takip etmektedir. Ne yazık ki seçim kampanyası döneminde adaylara eşit şartlar tanınmamıştır. Toplanma ve ifade özgürlüklerindeki kısıtlamalar ise sürmekte olan OHAL'in etkileri olarak devam etmiştir. Farklı adayların medyada yer alma miktarları eşit olmamıştır" dedi.

'İLK DEFA GÜVENDE DEĞİLMİŞ GİBİ HİSSETTİK'

Sotnyk, dün bazı seçim gözlemcilerinin oy verme yerlerine girerken sorunlar yaşadıklarını ifade ederek "Gözlemci parlamenterler bize, ilk defa güvende değilmiş gibi hissettiklerini aktardı. Oy merkezlerine girerken gerginlikler yaşadığını anlattılar. Biz Türkiye'deki yetkilier tarafından davet edildik, dolayısıyla bir sorun yaşamadan görev yapmamız gerekiyor. İstanbul, Ankara ve Diyarbakır'da bazı problemler yaşandı ama her zaman yaşanan sorunlar değildi" diye konuştu.

'BİR GÖZLEMCİ SİYASİ GÖRÜŞLERİNDEN DOLAYI ENGELLENMEMELİ'

Uluslararası gözlemciler, Türkiye'ye girişlerine izin verilmeyen gözlemcilerle ilgili soruları da yanıtladı. "Girişine izin verilmeyen bir gözlemci parlamenter daha önce PKK bayrağıyla poz vermişti, bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?" sorusu üzerine AGİT PM heyeti başkanı Peter Osusky "Her birimizin bir düşüncesi, tuttuğu bir taraf olabilir. Ama maçta hakemlik yapmaya başladığınız anda tarafsız olmanız beklenir ve gerekir. Bizim gözlemcilerimiz bu davranış kurallarını ihlal ederlerse kendileri üzerinde bir sonucu olacaktır. Fakat herhangi bir gözlemcinin siyasi görüşlerinden dolayı engellenmesinin kabul edilmesi mümkün değil. Ben benim ülkeme bir gözlemci gelirken bunlardan hiçbirinin solcu mu sağcı mı komünist mi olduğunu düşünmem. Ben gözlemciyi, işini yaparken kendi görüş ve tercihlerini yaptığı işe yansımayan bir birey olarak görürüm" diye konuştu.