Trump, Rusya ile iyi ilişkiler için danışmanlarına karşı verdiği savaşı nasıl kaybetti?

Washington Post (WP), İngiliz istihbaratına bilgi satarken yakalanıp casus takasıyla İngiltere'ye yollanmış eski Rus askeri ajan Sergey Skripal ile kızı Yuliya'nın zehirlenmesiyle ilgili suçu Rusya'ya yıkan İngiliz hükümetiyle dayanışma için Rus diplomatların sınırdışı edilmesi furyasından bir örnek verdi.

'SKRİPALLERİ RUSYA'NIN ZEHİRLENDİĞİNE İNANMADI'

'Gönülsüz şahin Trump, Rusya konusunda danışmanlarına karşı verdiği savaşı kaybetti' başlıklı habere göre Trump, başta Skripallere saldırının gerisinde Rusya'nın olduğuna inanmaya yanaşmadı. Danışmanları ikna edebilmek için Trump'a Avrupalı müttefiklerle aynı hizada durmazsa medya tarafından yerden yere vurulacağı uyarısı yaptı.

'MAY'E SORDU: BENDEN BUNU YAPMAMI NEDEN İSTİYORSUNUZ?'

Danışmanların bir sonraki görevi Trump'ı Avrupalılarla birlikte Putin'i cezalandırmaya ikna etmekti. Beyaz Saray'dan üst düzey bir yetkiliye göre İngiltere Başbakanı Theresa May ile telefonda konuşan Trump ''Benden bunu yapmamı neden istiyorsunuz? Almanya ne yapacak? Ya Fransa'' diye sordu.

İngiliz kenti Salisbury'de Skripallerin zehirlenmesinin Avrupa'nın sorunu olduğu ve Rusya'ya karşı harekete geçilecekse başı Avrupalıların çekmesi gerektiği kanatindeki Trump, danışmanlarının anlattıklarından kafasının karışması sonucu kendini 60 gibi rekor sayıda Rus diplomatı sınırdışı ederken buldu.

23 Mart'ta Beyaz Saray'daki toplantıda Rus riplomatları sınırdışı etme konusunda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un sözüne güvendiğini, Almanya Başbakanı Angela Merkel'den ise şüphesinin olduğunu söyleyen Trump, ertesi günü Mar-a-Lago malikanesinde danışmanlarından konuyla ilgili son brifingi aldı.

'AVRUPALI MÜTTEFİKLERİMİZLE AYNI SAYIDA' DEDİLER

Trump'a casus oldukları şüphesiyle 60 Rus diplomatın sınırdışı edilmesi planını anlatan danışmanları ''Avrupalı müttefiklerimizle hemen hemen aynı sayıda Rus diplomatı sınırdışı edeceğiz'' dedi. 

Bunun üzerine danışmanlarına ''Onların rakamıyla uyumlu olacağız. Biz başı çekmeyeceğiz, onların rakamını tutturacağız'' talimatını veren Trump, uçakla Washington'a dönerken kararı imzaladı.

WP'ye konuşan yetkililere göre ertesi gün her ülke kaç Rus diplomatı sınırdışı ettiğini açıkladığında, Trump bir öfke patlaması yaşadı.

Danışmanlarının brifinginden her bir Avrupa ülkesinin 60'ar Rus yollayacağını sonucunu çıkaran Trump, kendisi 60 Rus'u sınırdışı ederken Fransa ve Almanya'nın sadece 4'er Rus'u gönderdiğini öğrendiğinde şok ve dehşet içinde kaldı.

'FRANSA VE ALMANYA'NIN 4'ER RUS GÖNDERDİĞİNİ BANA NEDEN SÖYLEMEDİNİZ'

ABD tarihindeki en büyük diplomatik sınırdışını gerçekleştiren ve Rusya'ya karşı en sert tutumu alan lider konumuna düşen Trump, ''Bana Fransa ve Almanya'nın sadece 4'er Rus sınırdışı ettiğini söyleseydiniz biz de o kadar gönderirdik'' diyerek küplere bindi.

Danışmanları Başkan'ı Avrupa ülkelerinin sınırdışı ettiği Rusların toplam sayısının 60'a yaklaştığını söyleyerek yatıştırmaya çalıştı.

Bunun üzerine ''Toplam sayı umurumda değil'' diye bağıran Trump, giderek daha çok öfkelenip danışmanlarını kendisini yanlış yönlendirmekle suçladı.

'SAYDI SÖVDÜ'

WP'ye konuşan yetkililer, Trump'ın bol bol küfrettiğini, sayıp sövdüğünü aktardı. Vakayı bazı yetkililer 'basit bir yanlış anlaşılma' diye nitelerken diğer yetkililer Trump'ın ulusal güvenlik danışmanlığından gönderdiği H.R. McMaster gibi danışmanlarıyla gerilimli ilişkilerine bağladı.

WP, ''Bu olay, Trump yönetiminin Rusya'ya karşı tutumunun giderek sertleşmesinin özünde yatan gerilimi yansıtıyor. Başkan, Rusya Devlet Başkanı ile yakın ilişki kurma kabiliyetini felç etmeye yönelik kabinesinin cezalandırıcı önlemlerine içgüdüsel olarak karşı çıkıyor'' değerlendirmesini yaptı.

Yönetiminden yetkililere göre, Trump, Beyaz Saray'a geldiğinde diğer liderlerle kişisel ilişkilerinin dünyanın en zorlu dış politika meselelerini çözmekte merkezi rol oynayacağına inanıyordu ve kendi bakış açısından en önemli ve en güçlü lider de Putin'di. Putin'le işbirliği, Trump'ın Ukrayna, Suriye ve Kuzey Kore gibi selefinin (Barack Obama) başına bela olmuş meselelere çözüm bulmasına yardımcı olabilirdi.

AMA RUSYA SORUŞTURMASI ENGELLEDİ

Ancak Trump'ın 'cadı avı' diye nitelediği Rusya'nın ABD seçimlerine müdahale ettiği ve Trump'ın ekibinin Rusya ile gizli anlaşma yaptığı iddiaları üzerinden başlatılan soruşturmalar bunu engelledi. Aylar ilerledikçe Rusya ile ilişkileri düzeltme seçenekleri birer birer ortadan kalktı. Temmuzda ABD Kongresi Trump'ın Putin'e elini uzatmasını engellemek için Rusya'ya karşı yeni yaptırımlar çıkarırken danışmanlarının Trump'ı bu kararı imzalamaya ikna etmesi 4 gün aldı. 

UKRAYNA'YA SİLAH SATIŞINA İKNA ETTİLER

ABD'nin Ukrayna'ya 47 milyar dolarlık öldürücü silah yardımı yapması için de CIA Direktörü Mike Pompeo, ABD'nin BM Temsilcisi Nikki Haley, Savunma Bakanı Jim Mattis, Trump'ı aylarca yakın markaja aldı. ''Ukrayna'dan bize ne, Avrupalılar uğraşsın. Ben barış istiyorum'' diye direnen Trump, 2017'nin sonunda gizli kalması, resmi açıklama yapılmaması kaydıyla Ukrayna'ya silah tranferine onay verdi. Ama böyle bir kararın gizli kalmasına imkan yoktu ve duyulduğunda John McCain gibi Kongre'deki Rusya karşıtları Trump'a övgüler düzdü. Ama Trump övgüleri duymak yerine Rusya ile ilgili uygulanan baskıya öfkelenmeye devam etti.

Ancak WP, geçen aydan beri Trump yönetiminin Rusya'ya karşı tavrında büyük dönüm noktası yaşandığına dikkat çekti.

Rus diplomatların toplu sınırdışı edilmesi, nisan başında Rusya'nın önemli yetkilileri ve 'oligarklarına' yaptırım getirilmesinin ardından Trump ilk kez adını vererek Putin'i Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı desteklediği için eleştiren bir tweet attı.

Ve 13 Nisan'ı 14 Nisan'a bağlayan gece ABD, İngiltere, Fransa Suriye hükümetinin üslerine yönelik saldırı düzenledi. ABD'nin BM Temsilcisi Nikki Haley de 15 Nisan'da Rusya'ya yeni yaptırımların yolda olduğunu duyurdu. Beyaz Saray sözcülerinden Raj Shah, 'Trump'ın Rusya politikasının başından beri sert ve tutarlı olduğunu, uluslararası sahnede birlikte çalışmak istedikleri Rusya'nın habis faaliyetleriyle karşılaştıklarında Başkan'ın hesap soracağını' söyledi.

Trump'a yakın kaynaklar ise Rusya'ya karşı son önlemlerin Başkan'ı Putin'e daha şüpheci bakmaya zorlayan baskı kampanyasının sonucu olduğunu belirtti. Trump'ın gayriresmi danışmanlarından olan eski Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich, ''Her gün CIA Direktörü'nün bu konulardaki brifinglerine maruz kalırsanız Donald J. Trump bile olsanız 'Hımm, Putin de gerçekten kötü herifmiş' diye düşünmeye başlarsınız'' dedi. 

DİRENİŞE DEVAM: PUTİN'E TEBRİK TELEFONU

Diğer yandan kendi yönetiminin Rusya karşıtılığına direnişi tamamen kırılmayan Trump, Putin'e jest yapmaya devam etti. Skripal vakası sırasında kendi ulusal güvenlik ekibini rahatsız etse de Putin'e seçim zaferi için tebrik telefonu açıp Beyaz Saray'a davetini ileten Trump, rekor sayıda Rus diplomatı sınırdışı ettikten sonra da şunları söyledi:

BEYAZ SARAY PUTİN'İN ZİYARETİNE KARŞI

Ancak Trump'ın tebrik telefonunun üzerinden bir ay geçmemişken Putin'in Beyaz Saray'ı ziyaret etme ihtimali her zamankinden düşük. WP'ye konuşan Beyaz Saray yetkilileri ''Tarih belirlenmedi. Acele etmiyoruz. Ekibimiz bu fikirden heyecan duymuyor'' dedi.