Kırım’da Rus çocuklar Tatarca öğreniyor

Kamenka, Simferopol kentinin yoğunlukla Kırım Tatarlarının yaşadığı ilçesi. İlk Kırım Tatarca eğitim veren okul da burada açıldı. Sovyet şair ve edebiyat uzmanı Eşref Şemi-zade’nin adını taşıyan okulda Kırım Tatarları dışında diğer etnik gruplardan da öğrenciler eğitim görüyor.

42 sayılı Eşref Şemi-zade Okulu’nda Kırım Tatarları, Ermeniler, Ruslar, Ukraynalılar ve Yahudilerden oluşan binden fazla öğrenci eğitim alıyor. Okulun girişinde, Türkçede 'Hoş geldiniz' anlamına gelen 'Dobro pojalovat!' ve 'Hoş keldinyiz!' yazıyor.

3-E sınıfının ilk dersi Kırım Tatar Dili. Bugün öğrenciler, tümce çözümlemesini geçiyor. 12 yıldır öğretmenlik yapan Elvira Bariyeva, sınıfa girince öğrencileri ona sarılmak için adeta birbirleriyle yarışa giriyor. Biraz mahcup olduğunu söyleyen öğretmen, çocukların samimiyetini şu sözlerle anlatıyor: “Şu anda meslek gelişim kursuna gidiyorum, uzun zamandır çocukları görmemiştim."

Zil çalınca öğretmen ve öğrencilerinin sarılışı sona eriyor ve öğrenciler masalarına oturuyor. Çocukların ailelerinde Kırım Tatarca konuşmadığı için sadece okulda pratik yapma imkanına sahip olduğunu belirten öğretmen şu ifadeleri kullanıyor: “İlkokula gelen Kırım Tatar çocukların bile dil bilgisi yıldan yıla zayıflıyor. Birçoğu temel düzeyde bile ana dillerinde konuşamıyor. Okulumuzda ise dillerini derinlemesine öğrenme imkanına sahipler."

Kırım Tatarca dersine diğer etnik gruplardan çocukların da girdiğini anlatan öğretmen Bariyeva, “Okulumuzda çok sayıda çok uluslu sınıflar var. Kısa bir süre önce mezun olan bir sınıfta 3 Rus çocuk vardı. Öğrencilerin dil algısı yalnızca çocuğa bağlı, bazıları kolayca öğrenirken, sadece 'merhaba' ve 'teşekkür ederim' düzeyinde öğrenenler de oluyor. Ama etnik kimlikleri ne olursa olsun Kırım Tatarcasını öğrenmekten hoşlandıklarını görüyorum” şeklinde konuştu.

Okul öğrencilerinin büyük kısmını Kırım Tatarları oluşturuyor. Kırım Tatarları, toplam öğrenci sayılarının yaklaşık yüzde 85’ine tekabül ediyor. İlkokuldaki 24 sınıfın 12’si Kırım Tatarcası, 12’si de Rusça eğitim veriyor. Elbette Kırım Tatar ailelerinin çoğu, ana dillerinde eğitim veren sınıfları seçiyor.

Çocuklar şöyle bir itirafta bulunuyor: “Okula gitmeden önce ana dilimizi yüzeysel olarak biliyorduk ama şimdi 3. sınıf öğrencileri bile rahatça Kırım Tatarcası konuşabiliyor."

Gelecekte hukukçu olmak isteyen 3-B sınıfı öğrencisi Timur, “Okula geldiğimde, Kırım Tatarcasını tam olarak bilmiyordum. Ama eğitim sırasında çok sayıda kelime öğrendim” dedi.

Bazı öğrenciler Kırım Tatarcası öğrenmenin manevi değeri dışında pratik yönünü de görüyor.

8 yaşındaki Sofiye, “Kırım Tatarcası bilgisiyle çeşitli ülkelere gidebileceğim. Türkiye’ye gitmek istiyorum” ifadelerini kullandı.

9 yaşındaki Muhammed de şunu dedi: “Kırım Tatarcası ana dilim. Evde büyükbabam, büyükannem ve anne-babamla bu dilde konuşuyorum. Okula geldiğimde Kırım Tatarcası konuşabiliyordum. Ama okulda, daha önce bilmediğim çok sayıda kelime öğrendim."

Diğer etnik grupların temsilcileri olan çocuklara da Kırım Tatarcası kolay geliyor. Çocuklar dili büyük memnuniyetle öğreniyor.

Anadili Kırım Tatarcası olmayan öğrenciler, arkadaşlarıyla konuşmak için bu dile ihtiyaçları olduğunu söylüyor.

Halihazırda öğrenciler kış ve Yışbaşı bayramıyla ilgili eserleri okuyor.
Margarita adlı öğrenci, “Çocukların kızakla kaydığını ve kartopu oyununu oynadığını anlatan bir şiir yazdım. Kırım Tatarcasını kolay öğreniyorum. Yaşadığım mahallenin çoğu sakinleri bu dilde konuşuyor ve ben de onları anlamak istiyorum” dedi.

Rusça eğitim veren sınıflarda da haftada 3 saat Kırım Tatarcası dersi veriliyor.

Fedya adlı öğrenci, “Kırım Tatarcası çok güzel ve çok eski bir dil, bu dili beğeniyorum. Arkadaşlarımla bu dilde konuşabilmek için gelecekte de Kırım Tatarca öğrenmeye devam edeceğim” ifadelerini kullandı.

Daha önce Arapça ve Türkçe eğitimi veren Vilen Cemalitdinov, 2015’te 42 sayılı Eşref Şemi-zade Okulu’nun başına atandı. Müdür hemen işe koyulup okulda çeşitli derslerin Kırım Tatarcası olarak öğretilmesine odaklandı.
Cemalitdinov, “Kırım Tatarcasına çevrilen Rusça ders kitaplarımız var. Ancak Kırım Tatarcasındaki terimleri bilen matematik, fizik ve diğer öğretmen sayısı yetersiz. Önemli olan öğrencilerin sadece dili bilmesi değil terimleri de kullanabilmesi. Okul, eğitimin temel kaynağı ve bu tür hususlar çok önemli” diye konuştu.

Okuldaki ortamın de dil eğitimine olumlu etki yaptığını belirten okul müdürü, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kırım Tatarcanın derinlemesine öğretilmesinden bahsettiğimizde öncelikle okuldaki ortama dikkat etmemiz gerekiyor. Okulumuzdaki ortam, dilin ders içinde ve dışında kullanılmasına izin veriyor. Sınıf kapılarındaki levhalar, sınıf içindeki tablolar ve görsel yardımcıların tümü Rusça ve Kırım Tatarcası dilinde hazırlandı. Okulumuzda çok dilli ortam oluşturuyoruz ve okulumuzda dille ilgili herhangi bir ihlal söz konusu olamaz."