'Kürtler çelişkilerden yararlanmak istiyor'

Körfez Krizi ile Ortadoğu'da dengeler yerinden oynarken, ABD'nin ve Rusya'nın konumunın yanı sıra bölgedeki diğer aktörler de tartışılıyor. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nden gelen bağımsızlık referandumunu gündeme taşırken, Suriyeli Kürtler de ABD desteğiyle Rakka Operasyonu'nu yürütüken, şaşırtıcı biçimde Körfez krizinde Suudi bloğundan yana tavır aldı. Gelişmeleri Ortadoğu araştırmacısı, yazar, gazeteci Faik Bulut ile değerlendirdik.

‘YENİ BİR JEOPOLİTİK DİZAYN YAPILMAK İSTENİYOR'

Faik Bulut'a göre, bölgede büyük güçler ve bölge güçleri arasında devam eden çatışmalı mücadeleler daha küçük ve devlet olmayan örgütler arasında kılıf ve biçim değişilyeni yol açıyor. Suudi-Katar Krizi ile birlikte ortaya çıkan görüntü için "Şii-Sünni meselesi işin Batı uydurması tarafıdır, esas olarak bölgede kendini savunan ve yayılmacı-müdahaleci güçler arasında çeşitli ve çok boyutlu mücadeleler görüyoruz" diyen Bulut, Rusya ve İran cephesinin aksine ABD cephesinde yarılmalar görüldüğüne vurgu yaptı. Bulut şu değerlendirmede bulundu:

"Çatışmalı süreçte bazen birisi öne çıkıyor bazen de diğer. Bu işin içinde hala örgütler, devletler, bölge devletleri söz konusu. Fakat bazı cephelerde bozulmalar ve yarılmalar oluyor. Katar Krizi ile Suriye'de Türkiye, Katar ve Suudi Arabistan ABD ile birlikte esas olarak bir cepheydi ve bu cephede büyük delikler açıldı. İran sadece Suriye'de bir taraf iken Trump'ın gelişi ile birlikte İran da bir kuşatma altına alınmaya çalışılıyor. Bu planın da başını Suudi Arabistan ve Körfez Ülkeleri çekiyor. Bu iki devlet arasında Yemen'de de bir rekabet var ama Trump'ın bölgeyi ziyaret etmesi ile birlikte cephe adı konulmasa da bir Şii-Sünni cephesine dönüştü. Burada dikkat edilmesi gereken; Suriye'yi savunan Rusya, İran Hizbullah ve Irak'ın bir kısmı gibi güçler arasında bir yarılma görülmüyor ama karşı cephede epey büyük bir yarılma mevcut hatta birbirlerine düşmeye başladılar. Bu durum artık sadece Suriye Savaşı'nda kimin hâkim olacağı ile ilgili değil. Bu bölgesel bir stratejinin bir parçası ve yeni bir jeopolitik dizayn edilmeye çalışılıyor."

ABD'nin Trump olsun ya da olmasın asıl derdi bir şekilde Ortadoğu'dan yakasını kurtarıp, arka cephesinde mıntıka temizliği yaparak Asya'ya doğru ilerlemek isterken, Rusya, Çin gibi yükselen güçlerle karşı karşıya kaldığına da dikkat çeken Bulut, "ABD yeniden Suriye'de Rakka'dan başlayarak hâkimiyet alalarını belli bir bölgeye yığmaya başladı. Suriye'nin doğusu ve Musul arasındaki bölgeyi müttefikleri ile birlikte ele geçirdikten sonra tahkim etmek istiyor. Esad yönetimi ve Rusya da daha çok Akdeniz'e yakın bölgeleri tahkim etmek istiyor. Bu hem Suriye'de hem de Basra Körfezi'nde İran'a yönelik bir hâkimiyet mücadelesi. Rusya şu an için arabulucu gibi davranıyor ama İran'ın düşmesi Rusya'nı hayrına olmaz, kendisini kuşatılmış hisseder ve izin vermez" diye ekledi.

‘ABD DERİN DEVLETİ İLE TRUMP ARASINDA DERİN ÇELİŞKİLER VAR'

ABD'nin bölgedeki başarılarının kısa vadeli olacağını çünkü nükleer silahlarına rağmen gerileyen bir güç olduğuna dikkat çeken Bulut, Trump'ın seçilmesi ile birlikte kurulu düzene kendisini kabul ettirememesi ve Amerikan kurumları arasında birlik yoksunluğuna şu sözlerle dikkat çekti:

"İşin aslı ABD' de zaten bir bütünlük de yok. Şu anda Pentagon'un da dâhil olduğu askeri bürokrasi ya da derin Amerika kurumlarının zihniyeti ve hamleleri ile Trump'ın hamleleri arasında büyük bir çelişki var. Bugün Savunma Bakanlığı'na baktığınızda, Trump tweetler attı, Katar'ı suçladı ama Suudilerin ağzını ve onların söylemlerini gerekçe gösterdiler. Savunma Bakanı Mattis ise Katar ne kadar terörü finanse ettiyse, bu konuda ne kadar kirli ise Suudiler de o kadar kirli anlamı çıkabilecek bir açıklama yaptı. Terörü destekleyen ülkelerin paralarına el koyma veya dondurma konusunda ABD'de bir yasa çıktı ve bu yasanın baş sebebi Katar değil Suudi Arabistan'dır. Savunma Bakanı Mattis hala Katar'ın işlerine yaradığını ifade ediyor. Kurulu düzenin kurulu bürokrasisi Trump'ı henüz desteklemiyor ve burada bir çelişki var ve bu yapılan açıklamalara da yansıyor. İşin içinde Amerikan derin devleti de var ve ABD derin devleti ile Trump'ın kendini bilmez, pervasız ve tüccar kafası arasında su yüzüne çıkan çelişkiler var. Gerilemenin hırsı ile ne yapabilirim diye etrafa saldırırken, kendisinin başından sonuna kadar oluşmuş bir projesinden bahsedemiyoruz. ABD Başkanları içinde bir tek Obama ‘Asya'da mücadele kopacak, oraya hazırlanmalıyız' dedi ve ondan öteye giden yok. ABD henüz önünü göremiyor."

‘ABD KÜRTLERDEN ELİNİ AYAĞINI ÇEKİP TÜRKİYE'YE YANAŞACAK'

Bulut, ABD yönetiminin Türkiye ve Kürt politikaları için ise "ABD Körfez krizi ile birlikte bölgede kısa vadeli başarılar elde edebilir ama mesela Rakka alındığında ABD Kürtlerle ne kadar işbirliğine devam edecek ayrı bir konu çünkü söylentilere göre oradaki sorun bitince Kürtlerden elini ayağını çekip, Türkiye'ye yanaşacak" derken, "ABD kısa dönem bir başarı sağlayabilir çünkü gerileyen bir güç" tespitinde bulundu.

Türkiye'nin bölgedeki hengâme içerisinde başından sonuna kadar hesap edilmiş bir stratejisi olmadığını ve Çavuşoğlu aracılığı ile tarafların ikisini birden ziyaret ederek, çalımlar atarak çelişkilerden ne kadar yararlanabilirim diye düşündüğünü belirten Bulut, Kürtlerin ise bu çelişkilerden yararlanmak istediğini ve bu nedenle Suudilere bile ‘yeşil ışık yaktığını' şu sözlerle dile getirdi:

‘SUUDİLER KÜRT BÖLGESİNE YATIRIM YAPIYOR'

"Geçen yıl Mesud Barzani'ni Iraktaki Şiileri küstürme pahasına yaptığı bir Suudi Arabistan ziyareti vardı. Şiileri küstürme pahasına dedim çünkü ziyaret Kerbela'nın 40. gününe denk geliyordu. Suudi Arabistan şu anda Irak'taki Kürt Bölgesi'ne kendince yatırım yapıyor hatta oradaki konsolosluk bir ara Irak'ta bağımsızlık ilan ederlerse destekleyebileceklerini belirtti. Buradaki Körfez Krizi'nde ise bir görüşme olmadı ve İlham Ehmed adlı YPG sorumlularından birisi kısa bir demeç verdi. Bu da Kürtleri o bölgede kedilerine göre çelişkilerden yararlanma hesabı içinde. Dikkat edilirse zaman zaman Rusya ile zaman zaman ABD ile yakınlaşıyorlar Suriye ve Türkiye arasında zaman zaman Rusya aracılığı ile temaslar oldu. Türkiye'nin Suriye'ye yanaşmasının amacı Kürtlerin hak almasını engellemektir. Rusya da bir anlamda teşne değilse bile arabuluculuk yapıyor. Böyle bir ilişki geliştirme, birbirine yanaşma olunca henüz ittifaka dönüşmese bile, Kürtler de farklı bir cepheden Türkiye'ye cephe açmış Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile daha fazla temasta bulunuyor."

‘KÜRTLERİN HAMLELERİ TAKTİKSEL'

Kürtlerin ABD ile yakın temasının taktiksel olduğunu savunan Bulut, "Meseleyi bölgedeki bu hareketlilik içinde herkesin kendine göre bir yer kapma ve bir mevzi kazanma anlamında değerlendirmek daha doğru olur" diye konuştu. Buluş şu tespitleri yaptı:

"Yaklaşık üç ya da dört sene önce YPG Afrin tarafında bir dönem IŞİD ile bir dönem de El-Nusra ile çatıştılar. O arada esirlerin değiş tokuşu ve köylerin diğer tarafa verilmesi için bir anlaşma imzaladılar. Bu anlaşma Türkiye'de çok ses getirdi ve PYD'nin El Kaide ile anlaşma yaptığına yönelik manşetler atıldı. Devletler ne kadar taktiksel davranıyorsa, Kürtler de taktiksel yöntemlerle çıkış noktası arıyorlar. Umarım bütün yumurtayı ay kefeye koymazlar çünkü Kürtlerin tarihine baktığınızda bir kefeye koymak hep yapılan bir hataydı. Molla Mustafa Barzani zamanında bütün ağırlığını ABD, İsrail ve İran Şahı'ndan yana koydu ve bir gecede Kissinger onlara verdiği sözü terk etti ardından1971 yenilgisi ile süreç sonlandı. Umarım Kürtler kendi tarihlerinden dersler almıştır."