Seval Şahin, son kitabı ‘Cinai Meseleler'de polisiye edebiyatın inceliklerini ve kurallarını yazdı. Polisiyenin biçim bilim olduğunu savunan Şahin'e göre, polisiye edebiyat, ‘suç-suçlu-araştıran üçgeni'nden oluşuyor.
Eskiden beri polisiye okumayı sevdiğini söyleyen Şahin, Cinai Meseleler'de Osmanlı-Türk romanında polisiyenin ilk yazıldığı 1884'ten Arap harfli dönemin sonu olan 1928'e kadar geçen telif polisiyelerde şematiğin nasıl ve ne şekilde ortaya çıktığını ve Türk edebiyatında polisiyenin tarihsel gelişimini inceledi.
Şahin'in Cinai Meseleler adlı kitabı, Tübitak destekli ‘Türk edebiyatında polisiyenin tarihsel gelişimi' isimli akademik çalışmadan ortaya çıkmış.
Şahin'e göre polisiye, suç-suçlu-araştıran üçgenini her seferinde yeniden üreterek şematik bir yapı sergiliyor. Bu şematikliğin her seferinde nasıl üretildiği konusu ise polisiye eserlere tam da onun üretildiği yerden, bu şema içinden bakmanın önemini gösterir. Bu şematiklik kendini yeniden ve yeniden üretirken içinde bulunduğu tarihsel ve siyasal atmosferden uzak kalmaz. Her yenilik ve farklılık da yapıya yansır.
Şahin, ilk polisiye roman olan Edgar Allan Poe'nun ‘Morg Sokağı Cinayeti'nden günümüze polisiye edebiyatın geçirdiği evrime de değindi. Şahin'e göre, polisiye roman yazmanın birtakım kuralları var. Şahin, daha önce başka yazarlarca maddeler halinde belirtilen bu kuralları da sistematize ediyor.
MERAK VE GERİLİM
Şahin, okuyucunun ilgisini diri tutabilmek için iki öğenin olduğunu vurguladı. Bu öğeler: Merak ve gerilim. Cinai Meseleler'in birinci bölümünde polisiyenin biçimbilimini anlatan Şahin, ikinci bölümde, Osmanlı — Türk Polisiyesinin özelliklerini anlattı.
Cinai Meseleler için 232 eser inceleyen Şahin,bu eserlerde yaptığı inceleme sonunda Osmanlı — Türk polisiyesinin temel özelliklerini 25 madde halinde belirledi.
Yayında, Peyami Safa'nın 1928 tarihli 15 kitaplık ‘Sherlock Holmes'a Karşı Cingöz Recai' eserlerine de değinen Şahin, her olayı çözen Sherlock Holmes'ün Cingöz Recai karşısında neden çaresiz kaldığını da irdeledi.
Polisiyelerde, sokak sokak İstanbul'u görmenin mümkün olduğunu söyleyen Şahin, karakterler nasıl kurgulanıyor, suçlular hangi aletleri kullanıyorlar, kendilerini yakalamaya çalışan polislerden, dedektiflerden, hafiyelerden nasıl kaçıyorlar, katil kim gibi temel sorular üzerinden Osmanlı — Türk polisiyelerinin kendilerini var ettikleri birtakım ortak özellikleri eserlerinde anlatıyor.
SEVAL ŞAHİN KİMDİR?
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde öğretim üyesidir. Edebi biçimlerin sosyolojisi, edebiyatta gündelik hayat ve polisiye romanla ilgilenmektedir. 2011-2014 yılları arasında, ‘1884-1928'de Türkiye'de yayımlanmış telif polisiye eserlerin tarihi' üzerine TÜBİTAK destekli bir araştırma projesi yürütmüştür. Kültürel Sermaye, Kibar Hırsız ve Şehir (2011) ve Modernizmin Oyunu-Oyunun Modernizmi, Tanpınar'da Oyun (2013) adlı kitapları bulunmaktadır.
Hazırladığı kitaplar:
Berna Moran, Edebiyat Üzerine Makaleler/Röportajlar (2004), Tevfik Fikret — Düşünce Dergisi — Nüsha-i Mahsusa 1918 (2006), Muallim Naci, Mehmed Muzaffer Mecmuası (2006), Mehmed Asım Us, Karikatür-II. Meşrutiyet'in Ünlü Simaları (2008), ‘Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!' Sevgi Soysal İçin Yazılar (2013); Ahmed Midhat Efendi — Hayatı — Romancılığı — Bir Eseri: ‘Şeytankaya Tılsımı' (2013), Süleyman Sûdî, E. Âli, Gece Kuşları, (2013), Edebiyatın İzinde: Polisiye Edebiyat, Didem Ardalı Büyükarman ve Banu Öztürk ile (2013), Yervant Odyan, Abdülhamid ve Sherlock Holmes, Didem Ardalı Büyükarman, Banu Öztürk, Ayşe Şahin ve E. Şule Ayva ile (2014), Edebiyatın İzinde: Fantastik ve Bilimkurgu, Didem Ardalı Büyükarman ve Banu Öztürk ile (2015).
