Rusya hükümeti, Rusya Başbakanı Dmitriy Medvedev'in imzaladığı kararla Türkiye'den alınması yasak olan tarım ürünlerine yönelik yasakları kaldırdı. Böylece salatalık, elma, armut, üzüm, çilek ile tavuk ve hindi ürünlerinin alımına yönelik yasak resmen kalkmış oldu. Domates alımına yönelik yasak ise devam ediyor.
'ÇOK OLUMLU BİR ADIM'
Rusya'nın kısıtlamaları kaldırma kararını değerlendiren Akdeniz Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak, Rusya'nın Türkiye'den salatalık, elma, armut, üzüm ve çilek alımına yönelik kısıtlamaları kaldırdığını ifade ederek "Bunların Rusya Federasyonu'na toplam ihraç miktarı 15 milyon dolar tutarındaydı. Ürün bazında söyleyecek olursak bunların 98 milyon dolar üzüm, 27 milyon doları hıyar, 17 milyon doları çilek, 13 milyon doları elma, 3 milyon doları da armut. Bu çok olumlu bir adım. Tabii ki çok güzel bir gelişme. Bizim sektörel ihracatımızda 157 milyon, hatta belki bu önümüzdeki sezon 180-190 milyon dolara varan bir ek ihracat hacmi sağlayacak. Bu, sektörümüz açısından son derece önemli bir karar. Biz bunu memnuniyetle karşılıyoruz" diye konuştu.
Bu arada Rusya Başbakan Yardımcısı Arkadiy Dvorkoviç, bugün yaptığı açıklamada domates suyu, sos gibi işlenmiş ürünler için Kasım 2017- Nisan 2018 arasında Türkiye'den domates sevkiyatının yapılmasına izin verilebileceğini söyledi.
Kavak, Rusya'nın dönemsel olarak domates ithalatına serbestlik verebileceğini duyduklarını kaydederek "Bu, Rusya'nın üretiminin azaldığı dönemlerde olacaktır. Bu, kendi üreticilerini koruma amaçlı bir karar. Zaman zaman kendi üretimlerinde düşüş söz konusu olduğunda bunun telafisini Türkiye ve başka ülkeden yapacaklar. Böyle dönemlerde bizim Türkiye'den domates ithalatına izin vereceklerdir" dedi.
'YASAĞA RAĞMEN TÜRK DOMATESİ RUS PAZARINA GİRDİ'
Rusya Uzmanı ve Moskova Devlet Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Kerim Has'a göre ise yasağa rağmen Türk domatesi Rus pazarına girmiş durumda. Rusya'nın Türkiye'den domates alımını Kasım 2015'teki jet krizinin ardından yasakladığını ancak seracılıkla ilgili çalışmalarının son dört yılı kapsadığını ifade eden Has "Sera üretiminden sebze ve meyve üretimi 1.5 kat arttı. Rusya sera üretimiyle 2016 yılında 800 bin ton sebze ve meyve üreterek, üretimini bir önceki yıla göre toplam yüzde 30 arttırdı. Hatta 2016'da Rusya 2 milyon dolarlık domates bile ithal edebildi" dedi.
Türkiye'nin 2014-2015'te Rusya'nın domates ithalat payının yüzde 45'leri bulduğunu aktaran Has "Türkiye o dönem 430 milyon dolarlık ihracat yaptı. 2016'da Rusya'nın diğer ülkelerden ithal ettikleri domates Türkiye'den aldığı domatesten daha pahalıydı. Üstelik Türkiye yaptırım süresince domatesleri Belarus üzerinden Rus pazarına girmeye devam etti. Bu yüzden yaptırımların çok bir anlamı yok" ifadesini kullandı ve ekledi:
"Türkiye 2017'nin ilk çeyreğinde en fazla domatesi Belarus'a satmış. Bu önemli bir artış. Ve Belarusluların domates sevgisi bir yıl içinde bu denli artmış olamaz. Rus yetkililerin de doğruladığı üzere bu artışın sebebi Türk domateslerinin Rus pazarına girişi. Ancak bunlara rağmen Rusya üretimini arttırma hedefine ulaşıyor."
‘YASAK KALKARSA RUSYA'NIN DOMATES İHRACATI ARTAR'
Türkiye'ye yönelik domates ihracatı yasağının üç yıl sonra kaldırılacak olmasının gündeme gelmesine yönelik olarak Has "Rusya birkaç yıl sonra sadece domates değil bir çok üründe kendine yetebilir, hatta ihraç bile edebilir. Üç yıl sonra yaptırımlar kalkarsa, Rusya Türk domatesiyle daha ucuz domates tüketecek. Kendi ürettiği domatesle de ihracatını artırmaya çalışacaktır" diye konuştu.
Ulaşım konusundaki sorunların da çözüldüğüne işaret eden Has "Kriz öncesi Türkiye'nin yıllık TIR geçiş hakkı ila 9 bin idi. Türkiye bunu 40 bine çıkarmak isterken, kriz sonrasında 2 bine düşmüştü. Bu konudaki sıkıntılar da kalkıyor. Yani vize ve domates hariç Rusya ve Türkiye arasında halledilmesi gereken husus kalmadı diyebiliriz" diye konuştu.
