Önümüzdeki görüşmelerde taraflar hangi konuları ele almayı planlıyor? Astana’da, sahada varlığını devam ettiren özellikle hangi konuların çözülmesi bekleniyor? Astana’daki görüşmeler, Cenevre sürecini nasıl etkileyecek?
Konuyla ilgili Sputnik’in sorularını yanıtlayan güvenlik uzmanı ve eski asker Abdullah Ağar, şu öngörü ve değerlendirmelerde bulundu.
Astana görüşmelerinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Öncelikle Cenevre görüşmelerini çıkmaza sokan, detaya boğan konuların daha önce Astana’da netleştirilmiş olması önem taşıyor. Bununla birlikte Astana görüşmelerinde siyasi konuların öncellenmesi, risk taşıyor. Bu sefer diğer konular aydınlığa kavuşmadan asli konu üzerinde yoğunlaşmak ve yorulmak sorunu ortaya çıkıyor. Bu noktada Astana için tarafların ortaya sürdüğü siyasi meselelerin dozajı çok önem kazanıyor. Muhalefet, görüşmelerin askeri ve insani çerçevede kalmasında ısrar ediyor. Şu anda ateşkes nispeten uygulanmış olsa da tarafların bunu ihlal etmeye ve demografik yapıyı değiştirmeye devam ettiği, sahaya dair önemli bir gerçek. Özellikle Şam Vadi Barda ve Humus El-War’ta ortaya çıkan durum, bu konudaki hassasiyeti ortaya koyuyor. Bir de ateşkesin denetlenmesi hususunda kesin bir mekanizmada halen mutabık kalınmış değil.
Şu anda bütün aktörlerin katılacağı genel bir toplantının gerçekleşmesi için tarafların hepsi henüz Astana’ya gelmiş değil. Sahadaki kırılganlık bir şekilde varlığını devam ettiriyor.
Bu sahadaki kırılganlığın ortadan kalkmasını sağlamak için üç temel meselenin çözülmesi gerekir. Bunlardan bir tanesi tehcir. Yani zorunlu tehcirin olması, kırılganlığın en büyük sebeplerden bir tanesi.
Suriye’de bazı bölgelerin demografik yapılarının değiştirilme eylemleri de çok önemli bir kırılma noktası.
Üçüncü sebep de ateşkesin tam istenildiği gibi sağlanamaması.
İşte bu konular, kırılganlığın temel sebepleridir. Eğer bunlar Astana görüşmelerinde halledilebilirse Cenevre görüşmeleri için çok ciddi anlamda bir altyapının oluşturulabileceğini düşünüyorum. Çünkü detaylar, ayrıntılar çözülünce Cenevre’deki siyasi görüşmelere geçilebilir.
