TÜRAM Eş Başkanı Sezer: Türkiye-Rusya ilişkilerinde normalleşme süreci henüz tamamlanmadı

Türkiye-Rusya Araştırmalar Merkezi (TÜRAM) Eş Başkanı ekonomist Aydın Sezer, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rusya gezisinde alınan kararları Sputnik'e değerlendirdi. Uçak krizi sonrasında Rusya'nın uygulamaya koyduğu yaptırımların Moskova'da gerçekleşen Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) toplantısı sırasında tamamen kaldırılmasını beklediğini kaydeden Sezer, "Ancak maalesef böyle bir gelişme olmadı" dedi. Sezer, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Rusya'da yaşayan Türk işadamlarının oturma ve çalışma izinlerinden Türk müteahhitlerinin yeni işler alabilmesine, gümrük ve nakliye problemlerinden özellikle tarım ürünlerindeki ithal yasaklarının devamına kadar bir dizi konuda öteden beri gündeme getirdiğimiz sorunlarda bir çözüm olmadı. Bu da bize normalleşme sürecinin henüz tamamlanmadığını gösteriyor. Rusya özellikle tarım ürünlerinde bazı ürünlerin yasak kapsamına çıkartılmasını sağladı, bu bir jestti bunu kabul ediyorum. Ama başta domates olmak üzere diğer bazı tarım ürünlerinde yasaklar devam ediyor."

Erdoğan ile Putin'in ortak basın toplantısında Türkiye'den bir gazetecinin bu konuda Putin'e net bir soru yönelttiğini ifade eden Sezer, "Putin önümüzdeki dönemde, kısa süre içerisinde bunlar kaldırılacak dedi. Dolayısıyla hala normalleşme sürecinin tamamlanmasını beklemek durumundayız" dedi.

‘TÜRK-RUS ORTAK YATIRIM FONU'NU ÇOK ÖNEMSİYORUM'

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Moskova ziyareti sırasında Türkiye ile Rusya arasında bazı anlaşmalar imzalandığını hatırlatan Aydın Sezer, bunlardan bir tanesi dışındakilerin tamamen teknik düzeydeki anlaşmalar olduğunu, bu anlaşmaların doğrudan ekonomik ya da iktisadi sonuçlar doğurmasının beklenmediğini söyledi. Sezer, şöyle konuştu:

"Ama bir tanesi var iki ülke arasında ortak yatırım fonu kurulması ile ilgili olan. Ben bunu çok önemsiyorum. Yaklaşık 1 milyar dolarlık sermayesi olan bir fon olacak bu. Bunun her iki ülkede ya da üçüncü ülkelerdeki yatırımları finanse etmesi açısından önemli bir anlaşma olduğunu düşünüyorum. Ama bu da yeni bir konu değil. Ağustos 2016'da Sayın Erdoğan'ın St. Petersburg ziyareti sırasında bu konu gündeme gelmişti. Çalışmalar henüz tamamlandı anlamına geliyor."

‘RUSYA, MEGA PROJELERDE 9 AYLIK SÜREÇTE ÖNEMLİ GELİŞMELER KAYDETTİ'

Türkiye ile Rusya'nın enerji projelerindeki işbirliğini de değerlendiren Aydın Sezer, Rusya'nın Türkiye ile olan ikili ilişkilerde tüm mega projelerde son 9 aylık süreçte çok önemli gelişmeler kaydettiğini söyledi. Sezer, Akkuyu Nükleer Santral ile ilgili tüm yasal düzenlemelerin TBMM'den geçtiğini ifade ederek, "Yani burada süreç sürüyor. Bir sıkıntı yok. Ama oldukça geciktik tabi 8-10 yıllık bir gecikme var bu konuda" dedi. Sezer, Türk Akımı projesinde de bir sıkıntının olmadığını kaydetti.

‘S-400'LER DE YENİ BİR KONU DEĞİL'

Aydın Sezer, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rusya ziyareti sırasında gündeme gelen konulardan birinin de hava savunma sistemleri (S-400) satın alınması konusu olduğunu hatırlattı. Sezer, "Bu konuda zaten Türk tarafı daha önce çok açık ve net ifadelerde bulundu, bunun müzakeresi devam ediyor. Bu da yeni bir konu değil. Bu da 2007-2008'den beri devam eden bir konu. Bu ziyarette yine Rusya'nın önerisiyle yeni bir yolcu uçağı satın alınması konusu gündeme geldi. Yeni üretilmekte olan, test uçuşlarına muhtemelen bu yıl içerisinde başlanacak olan bir uçak bu" dedi. Sezer, sözlerini şöyle sürdürdü:

‘RUSYA'NIN GÜNDEME GETİRDİĞİ KONULARDA GELİŞME KAYDEDİLDİ AMA…'

"Dolayısıyla Türkiye-Rusya ilişkilerinde Rusya'nın gündeme getirdiği konuların tamamında gelişme kaydedildi ve kaydediliyor. Ama ne yazık ki bir kez daha tekrar ediyorum teknik düzeyde de olsa bizim sorunlarımız devam ediyor. Burada Türkiye açısından en büyük sorun ya da tehdit Rusya Federasyonu'nda yaşayan sayıları 40 binin üzerinde olan Türk vatandaşlarının açıkça var olma mücadelesi vermeleri konusu. Giriş vizesi alamıyorlar, çalışma izin ve vizesi alamıyorlar. Dolayısıyla Türk diasporasını kaybetme tehlikesi ile karşı karşıyayız. Bizim bir an önce normalleşme sürecini tamamlanmamız gerekiyor. Rusya'yı bu konuda adım atmaya ikna etmemiz gerekiyor. Ama gördüğüm kadarıyla Sayın liderlerimiz arasındaki güven sorunu devam ediyor maalesef."

‘NORMALLEŞME SÜRECİNİN TAMAMLANMASI İÇİN YAPTIRIMLARIN TAMAMEN KALKMASI GEREKİR'

Normalleşme sürecinin tamamlanması için yaptırımların tamamen ortadan kalkması gerektiğini vurgulayan Sezer, Rusya'nın bir sürü konuyu henüz neticelendirmediğini söyledi. Sezer, "Örneğin doğalgaz indirimi konusunda bile bir gelişme kaydedilmedi. Vize rejimi uygulanmaya devam ediyor, ticaretteki sorunlar devam ediyor. İki liderin görüştüğü esnada ‘normalleşme sürecini tamamladık' demeleri kuşkusuz bir anlam ifade ediyordur. Ama uygulamalara bakıldığında maalesef böyle bir şey göremiyoruz. Gündemde olan bütün yaptırımlar uçak krizi nedeniyle gündeme getirilen yaptırımlar, yani sonradan çıkmış konular ya da sorunlar değil" dedi. Karamsar bir değerlendirme yaptığını düşünmediğini vurgulayan Aydın Sezer, sorunlara ve mevcut gelişmelere bakarak konuştuğunu söyledi.