21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Başkanı Doç. Dr. Serhat Erkmen, Türkiye’nin hem Fırat Kalkanı operasyonu için ABD’den beklediği desteği alamadığını, hem de uzun süredir ABD’nin PYD’ye verdiği destekten dolayı rahatsızlığını dile getirdiğini ifade etti. Erkmen, “Türkiye’nin serzenişi var, ısrarlı bir şekilde ABD’yi uyarıyor, fakat netice alamıyor. Bunun üzerine bundan sonra ilişkilerin daha stratejik boyutları ön plana çıkartılıyor denilebilir” dedi.
Türkiye’nin İncirlik mesajının, tüm Amerikan yönetimine mesaj olduğunu kaydeden Erkmen, “Herhalde (ABD’nin 45. Başkanı Donald) Trump’ın koltuğa oturmasıyla birlikte bir işbirliği kapısı açılabilir ama beklemek lazım. Öyle ‘Trump 20 Ocak’ta işbaşına geldi, 21 Ocak’ta işbirliği olacak’ gibi bir durum görünmüyor. Gerginlik biraz daha sürebilir gibi geliyor bana” diye konuştu.
KALIN: İNCİRLİK’İN KULLANIMININ DEĞERLENDİRİLMESİ ACİLİYET TEŞKİL ETMİYOR
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün yaptığı açıklamada Türkiye ile ABD’nin güven bunalımı yaşadığını ifade ederken halkın “ABD’yi İncirlik Üssü’nde niye tutuyorsunuz?” diye sorduğunu söyledi. Milli Savunma Bakanı Fikri Işık da “Koalisyonun El Bab operasyonunda TSK’ya destek vermemesi düşündürücü. Koalisyonun destek vermemesi, İncirlik Üssü’nü de sorgulatıyor” dedi. İncirlik Üssü konusunda bugün konuşan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Ka<lın ise “İncirlik’in kullanımının değerlendirilmesi aciliyet teşkil etmiyor, burada egemenlik hakkımız zaten var. İncirlik’i kapatıyoruz deme hakkımız her zaman var” açıklamasını yaptı.
ABD: İNCİRLİK PAHA BİÇİLEMEZ
Türkiye’den gelen İncirlik açıklamaları üzerine ABD’den de bu konuda açıklama geldi. ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Dorrian, İncirlik Üssü’nün koalisyona sağladığı imkanlar bakımından paha biçilemez konumda olduğunu belirtti. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yaptıklarının çok değerli olduğunu da ifade eden ABD’li sözcü John Dorrian, koalisyonun El Bab’da Türkiye’ye destek vermesi için diplomatik görüşmelerin sürdüğünü de sözlerine ekledi.
‘İNCİRLİK KONUSU BUNDAN SONRA DA YOĞUN BİR ŞEKİLDE KARŞIMIZA ÇIKACAK’
Hükümetten gelen İncirlik açıklamalarını değerlendiren Doç. Dr. Serhat Erkmen, İncirlik Üssü tartışmalarının yeni olmadığını, Türkiye ile ABD arasında yaşanan gerginliklerde bu konunun her zaman gündeme geldiğini ifade ederek “Özellikle Türk-Amerikan ilişkilerinin daha sorunlu olduğu, krizlerin daha fazla olduğu dönemlerde ABD için stratejik bir konuma sahip olan İncirlik meselesi ilk akla gelen meselelerden bir tanesi oluyor. O anlamda bakıldığında bu, karşımıza ilk kez çıkan bir mesele değil, bundan önce çok çıktı ve bundan sonra da yoğun bir şekilde karşımıza çıkacak” dedi.
Türkiye’de ABD’ye yönelik rahatsızlığın yüksek sesle dillendirilmesinin nedenlerini de anlatan Erkmen, “Bu rahatsızlığın artmasında birtakım maddi gerekçeler var. Bunların başında Türkiye’nin PYD konusunda ABD’den beklediği desteği bir türlü alamaması geliyor. Son dönemde buna El Bab meselesi de eklendi. Türkiye, ABD’nin sadece PYD’ye yapmış olduğu destekten dolayı değil aynı zamanda El Bab’da beklediği ve alamadığı yardımdan ötürü de tepkisini arttırdı” ifadelerini kullandı.
‘TÜRKİYE, ABD-PYD İLİŞKİLERİ NEDENİYLE TEHDİT ALGILIYOR’
Türkiye’nin Fırat Kalkanı operasyonunu başlattığı gün ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın Türkiye’de olduğunu anımsatan Erkmen, şöyle devam etti: “Biden Türkiye’ye geldiğinde ABD tarafından Türkiye’ye verilen birtakım ‘Türkiye müttefikimizdir, yardım edeceğiz’ mesajları verildi. Operasyonun ilk safhalarında kısmi bir işbirliği sözkonusu olsa da daha sonraki evrelerinde herhangi bir işbirliği olduğuna dair bir gösterge yok. Dolayısıyla artan bir gerginlik var. Çünkü Türkiye, Suriye’de Fırat Kalkanı operasyonu çerçevesinde ABD’den beklediği desteği görebilmiş değil, desteği görememenin ötesinde de uzun vadeli düşündüğünde ABD ile PYD arasındaki ilişkiler nedeniyle tehdit de algılıyor. O yüzden bu mesele tekrar gündeme geldi.”
‘GERGİNLİK BİRAZ DAHA SÜREBİLİR’
ABD’den gelen “Fırat Kalkanı operasyonu için Türkiye’ye destek konusunda görüşmeler sürüyor” açıklamalarını da değerlendiren Erkmen, “Yakın zamanda bir işbirliğinden söz ediliyor. Herhalde Trump’ın koltuğa oturmasıyla birlikte bir işbirliği kapısı açılabilir ama beklemek lazım. Öyle ‘Trump 20 Ocak’ta işbaşına geldi, 21 Ocak’ta işbirliği olacak’ gibi bir durum görünmüyor. Gerginlik biraz daha sürebilir gibi geliyor bana” diye konuştu.
‘MESAJ SADECE TRUMP’A DEĞİL TÜM AMERİKAN YÖNETİMİNE’
Erkmen, hükümetten gelen İncirlik açıklamalarının sadece seçilmiş Başkan Trump’a değil genel olarak Amerikan yönetimine yönelik olduğunu ifade ederek “Bunun sadece Trump’a yönelik bir çıkış olduğunu düşünmüyorum, genel olarak Amerikan yönetimine yönelik bir mesaj var. ‘Burada çok rahatsızız, İncirlik de sizin Ortadoğu operasyonlarınız için önemli bir üs. İkimizin arasındaki ilişkilerin en önemli parçalarından biri. İlişkilerimizin bu seviyede olumsuz gitmesi buna zarar verecek, daha fazla yapmayın’ mesajı veriliyor. Belki de Türkiye’nin hem PKK hem PYD konusunda ABD’li yetkilileri uzun süre uyardıktan sonra sonuç alınamayınca bu şekilde gündeme getirdiği söylenebilir. Türkiye’nin serzenişi var, ısrarlı bir şekilde ABD’yi uyarıyor, fakat netice alamıyor. Bunun üzerine bundan sonra ilişkilerin daha stratejik boyutları ön plana çıkartılıyor denilebilir” dedi.
Rus uçakları geçtiğimiz hafta El Bab’ın güneyinde IŞİD hedeflerini vurarak ilk kez Fırat Kalkanı operasyonuna destek vermişti. Rusya’nın Fırat Kalkanı operasyonuna hava desteğini de yorumlayan Erkmen, şunları söyledi:
“Artık şurası açık ki Rusya ile Türkiye, Suriye konusunda sanılandan daha fazla işbirliği yapmaya odaklanmışlar. Dolayısıyla bu işbirliği gittikçe genişleyecek gibi duruyor. Şunu da yanlış anlamamak gerekiyor. El Bab konusunda Rusya’nın hava desteği önemli ama bitirici mi, değil. Suriye’nin diğer bölgelerinde Rusya’nın ne kadar etkili ve yoğun bir operasyon kabiliyeti olduğunu herkes gözlemleyebiliyor. El Bab’da yürütmüş olduklarıyla onları karşılaştırdığınızda arada büyük bir fark var. Tabii bu bir günde olacak bir şey değil, eğer devamı gelen bir süreç olursa hakikaten sadece El Bab merkezli değil sonrasında Suriye’nin kuzeyinde denklemin değiştirilmesi anlamında da önemli olur. Ama sadece yarı diplomatik yarı askeri bir hamleyse o zaman sembolik önemi daha büyük bir hamle diyebiliriz.”
'ABD’DEN DESTEK GELMEZKEN RUSYA’NIN TÜRKİYE’YE BU DESTEĞİ ÇOK ANLAMLI'
ABD’nin Türkiye’ye hiçbir destek vermediği bir operasyonda Rusya’nın Türkiye’ye hava desteği vermesinin anlamlı olduğunu belirten Erkmen, “ABD’den hiçbir destek gelmezken Rusya’dan böyle bir destek gelmesi çok manalı, buna hiç şüphe yok. Ama öbür taraftan El Bab’daki operasyonun kaderini değiştirecek bir hamle mi; en azından şu an için öyle olmadığını kabul etmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
