Başbuğ’un açıkladığı sürenin üç yılında, 2005 yılında emekli olana dek, görev yapan isimlerden biri, eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş’ti. Öneş, 2002 yılından itibaren neden cemaat mensubu subaylar hakkında Genelkurmay’a bilgi verilmediğine ilişkin soruya verdiği yanıtta, hükümeti işaret etti.
Öneş, siyasi iktidarın 2002 yılından itibaren Fethullah Gülen cemaatiyle koalisyon oluşturduğunu, bu nedenle cemaat üzerindeki kontrolün zayıfladığını belirtti ve Başbuğ’un sözlerinin objektif olduğunu söyledi:
“Sayın Başbuğ’un ifadeleri, ikazları önemlidir. Ben şahsen görevde bulunduğum sürede, Fethullah Gülen çevresiyle ilgili istihbaratın siyasi mekanizmaya, ilgili kurumlara verilip verilmemesi hususunda somut bir şey söyleyemeyeceğim. Yalnız şu var ki; Fethullah Gülen siyasal İslam’ın renkleri içerisinde Türkiye siyasal hayatında, sosyal hayatında yer almış ve sempatik desteklerle güçlenerek örgütsel yapısını oluşturabilmiştir. 80’li yıllardan sonra 90’lı ve 2000’li yıllarda Fethullah Gülen hareketinin siyasal İslamcı yapısının, özellikle 2002’den itibaren, siyasi iktidarla koalisyon oluşturması döneminde bürokrasideki etkin yapısı, siyasetin etkisi sebebiyle, bu meselelere bakış tarzı itibariyle, Gülen hareketiyle ilgili kontörlün, denetlemenin zayıfladığını söylemek gerekir. Sayın Orgeneral Başbuğ’un ikazları gerçekten objektiftir.”
İstihbarattan Sorumlu Müsteşar Yardımcılığı pozisyonundan emekli olan Cevat Öneş, görevde bulunduğu sırada, Gülen cemaatine ilişkin önlemler alıp almadığı sorusuna ise ‘her zaman’ yanıtını verdi ve “1970’li yıllardan itibaren bu hareket, Türk güvenlik sistemi, istihbarat yapısı içinde tehdit olarak ele alınmıştır, takip edilmeye çalışılmıştır” dedi.
TEHDİT OLARAK GÖRÜLEN CEMAAT NASIL BÜYÜDÜ?
40 yılı aşkın bir süredir tehdit olarak görülmesine ve takip edilmesine rağmen, Gülen cemaati nasıl büyüdü?
Fethullah Gülen cemaatinin 1970’li yıllardan 1980’e gelene dek gelişim gösterdiğini, 1980 – 1990 döneminde yükselişe geçtiğini belirten Öneş, cemaatin 2000’den sonra, özellikle 2007’den 2010 yılına kadar devletin tüm bürokratik kademelerinde ciddi boyutta kadrolaştığını belirtti.
I. Körfez Savaşı’yla başlayan süreçte, ılımlı İslam modelinden yararlanılması konusunun gündeme geldiğini, 2000’li yıllarda Irak’ın işgaliyle başlayan süreçte yine hem Türkiye hem bölge ülkelerinde ılımlı İslam’ın desteklendiğini belirten Öneş “Gülen hareketi de ılımlı İslam ekseni içerisinde mütalaa edilen ve küresel olarak da desteklenen bir durumu ortaya çıkarmıştır” dedi.
‘İSTİHBARAT ZAFİYETİ VAR AMA SİYASETİN NİTELİĞİYLE BAĞLANTILI’
Öneş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da dile getirdiği, istihbarat zafiyeti tartışmalarına da değindi. 15 Temmuz’da yaşanan ağır girişimin yalnızca istihbarat zafiyetiyle açıklanamayacağının altını çizen Cevat Öneş “Tabii ki böyle bir sonuçta istihbarat zafiyeti vardır, güvenlik zafiyeti vardır. Ama istihbarat ve güvenlik zafiyetinin yanı sıra, devlet kurumsal yapısının ve bu yapıyı yöneten siyasetin eksikliklerini tarihi sürecin gelişmeleri içerisinde değerlendirerek ancak doğru sonuçlara varabiliriz. İstihbarat zafiyeti zaten dayandığı siyasetlerin niteliğiyle, devlet yönetiminin niteliğiyle bağlantılı bir olaydır. Ülkenin genel yapısıyla; ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel yapısındaki zafiyetlerle birlikte değerlendirilmesi gereken bir husustur.”
‘BU ZAFİYETLER TÜM DEVLET MEKANİZMASINI ETKİLER’
“Devletin yönetim tarzı ve niteliği ile devlet kurumsal yapısının niteliği ve bu yapı içerisinde toplumsal, siyasi, ekonomik ve politik zafiyetlerin özellikle MİT, Emniyet teşkilatı, yargı sistemi, bürokrasideki ortaya çıkardığı kırılganlıkları görmek gerekiyor. Eğer tam Türkiye’de demokrasiye sahip değilsek; hukukun üstünlüğünün şekillendirdiği nitelikli işleyen bir devlet mekanizması yoksa; devlet çarkı şeffaf, devlet siyasetinin niteliği şeffaf değilse; denetlenebilir, hesap verebilir sistem ortada yoksa bu zafiyetler sadece istihbaratı değil, tüm devlet mekanizmalarını etkiler” değerlendirmesinde bulundu.
HAKAN FİDAN’A İLİŞKİN TARTIŞMALAR
MİT Müsteşarı Hakan Fidan da, darbe girişiminin yaşandığı gece, zamanında harekete geçmediği, istihbaratı yetkililere bildirmediği gerekçesiyle eleştirilerin hedefinde. Başbakan Binali Yıldırım, dün yaptığı açıklamada “Darbe girişimini neden haber vermediğini sordum, izah edemedi” dedi.
Tartışmaları değerlendiren Cevat Öneş ise şahıs isimleri üzerinde durulmasını doğru bulmadığını, bu durumun ortaya çıkmasında hem bürokrasideki hem siyaset mekanizmasındaki sorumluların payı olduğuna dikkat çekti. Öneş, demokratik, laik, evrensel değerler çerçevesinde hareket eden, şeffaf, liyakati esas alan, siyasi parti çıkarlarını geri plana atan yeni bir yapılanma üzerine düşünülmesi gerektiğini belirtti.
