'AB'ye rest çekilir NATO'ya çekilemez'

15 Temmuz darbe girişiminin arkasında ABD yönetiminin bulunduğundan şüphelenen AKP hükümetinin Washington ile ilişkileri gergin. Özellikle de Fethullah Gülen’in iadesi üzerinden polemik yürütülüyor. CENTCOM Komutanı Joseph Votel’in, darbenin etkisini askeri açıdan değerlendirirken, İncirlik Üssü’nün komutanı gibi birlikte çalıştıkları muadillerin de tutuklandığına atıf yapan sözleri, siyasi gerilime eklenirken, ABD Genelkurmay Başkanı Joseph Dunford soluğu Türkiye’de aldı.

Darbe girişimiyle kısmi olarak kapatılan İncirlik Üssü ile Ankara'yı ziyaret eden Dunford, Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ve Başbakan Binali Yıldırım ile bombalanan TBMM'ye de ziyarette bulundu. Dunford’a darbe girişimiyle ilgili soru yöneltilmediği öne sürülürken, ABD'li komutan temasların olumlu geçtiğini açıkladı.

ABD-Türkiye ilişkilerini ve TSK’daki tasfiyeler sonrasında girişilen yeniden yapılanmayı Ankara’daki Genelkurmay kulislerini yakından takip eden gazeteci Metehan Demir’le konuştuk.

'BAŞKA HEYETLERİN GELMESİ DE GÜNDEMDE'

Metehan Demir, ABD Genelkurmay Başkanı'nın konumu itibarıyla bu kadar kritik bir olayın ardından Türkiye’ye gelmesinin önemine dikkat çekerken, darbe girişimi sonrası ziyarette bulunan ilk yabancı yetkili olduğunu da anımsatıtı.

Demir, "Bu bir başlangıçtır. Bundan sonra bazı sivil ve askeri heyetlerin de gelmesi gündemde. Çok üst düzey isimler gelmeden önce bu şekilde heyetler altyapı oluşturur. Dunford'un ziyareti de bu çerçevede” dedi. "Önceden ton düşürücü mesajların verilmesi, işbirliği yapmaktan başka çarenin olmaması, rahatsızlıkların dile getirilmesi anlamında bir ön görüşme yapılmış” bilgisini aktaran Demir, "Normalde ABD Genelkurmay Başkanı, ben gideyim de bir bakayım, durum neymiş göreyim demez. Bunun hem kamuyouna Meclis başkanıyla poz vermek, sonrasında da verdiği mesajlarla ABD imajını biraz derleyip toplamak amacında olduğunu görüyorum" değerlendirmesinde bulundu.

'BATILILAR AÇIKLAMALARLA KENDİNİ AFİŞE ETMEZ'

Demir'e Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Sen kimsin? Bir defa haddini bileceksin, kendini bileceksin. Devlete demokrasi adına teşekkür edeceğine tam aksine darbecilerin yanında yer alıyorsun" tepkisini gösterdiği ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Joseph Votel'in açıklamalarını sorduk.

Votel, "Türk ordusundaki işbirliği içinde bulunduğumuz birçok askeri yetkili tutuklandı. İşbirliğini etkilemesinden endişeliyiz" demiş, Erdoğan'ın açıklamalarının ardından "Sözlerinin yanlış anlaşıldığını" söylemişti.

Demir şu değerlendirmeyi yaptı: "Cümle aralarından Türkiye'de büyük rahatsızlık çıkartacak ifadeler bulmak mümkün. Batılılar yüzde 100 suçlu olduğunda dahi kendini kamufle etmesini bilirler. Açıklamalarla kendilerini afişe etmezler. Şeytanlıkta pabucu kimseye bırakmazlar doğrusu. Votel'in açıklamalarını baştan okuduğunda başka, sondan okuduğunda başka. Burada üç dört farklı anlam görülebilir. Ne tarafından bakılırsa bakılsın, her tarafından yontan da haklı. ABD'liler cümleleri çok seçer normalde. Zamanla göreceğiz."

'ÖNEMLİ OLAN DÜĞMEYE BASTIRMAMAK'

Türkiye'nin uzun süredir dış politikadaki yanlışlarının mevcut konjonktüre etkisi olduğunu ifade eden Metehan Demir, birçok aktörün Türkiye karşıtı hareketlerin hepsine destek vermiş olabileceği görüşünde: "Türkiye'nin uzun süreden beri dış politikada çok ciddi hatalar yaptığını, heyecanlı, duygusal, saplantılı, aceleci bir dış politikanın ileride çok ağır faturaların olabileceğini ve başta Suriye olmak üzere bunların sorunlar yaratacağını söylemiştik. Bunu söyleyince de kötü olmuştuk. Davutoğlu döneminde yapılan yanlışların faturası yavaş yavaş çıkıyor. Burada sadece ABD'ye saplanmamak lazım. ABD ile birlikte her aktör Türkiye karşıtı hareketlerin hepsine çok net olarak destek vermiş olabilir. Buna hiç şaşırmam. Türkiye'nin bunlara bakması lazım. Kim neyi yaptı değil, sen bunu nasıl yaptırttın diye sormak lazım. Düğmemize bastılar deseler de her ülkenin düğmesi vardır. Önemli olan bastırmamak."

'TÜRKİYE HERKESE MAVİ BONCUK DAĞITTI'

Türkiye’de darbe sonrası ABD ve AB ile ilişkilerin gerilmesinin Rusya ve İran’la işbirliğini artıracağı değerlendirmeleri yapılırken, Metehan Demir bu görüşe katılmıyor. Demir'e göre NATO ile AB’ye verilen tepkilerin sonuçları aynı değil. Türkiye'nin statejik silahlanma yapısının tamamen NATO ve Batı'ya entegre olduğunu anımsatan Demir, “Tamamen her şeyi satıp değiştirmek, eğitimini yeniden vermek kolay değil. Stratejik olarak Batı'nın dışında işbirliğine gidilebilir. Bunlar kağıt üzerinde olsa da temelde böyle bir ittifaka gidilmesi mümkün değil. Yani bundan Varşova Paktı gibi bir şey çıkmaz. Ama Türkiye'de AB ilgili her an köprülerin atılıp atılamayacağına dair bir kafa karışıklığı vardı. Ankara'da bununla ilgili çok kamuoyu yoklaması yapıldı. Halk da 'AB olmasa da olur' demeye başlamıştı. O nedenle AB'ye rest çekmeye hazırlanılıyordu. Ancak NATO'yla ilgili çok olağanüstü bir şeye gidilemez” yorumunu yaptı.

"İran, Suriye, Kuzey Irak, PKK gibi belirsizlikleri yan yana koyduğumuzda, bu belirsizliklerin ana çıkış noktaları hep ABD'ye dayanıyor. Türkiye de bunun farkında" diyen Demir, "Yani Cumhurbaşkanı dedi ya 'Dere geçerken at değiştirilmez' diye. Şu an tam derenin ortasındayız ve çok ciddi su akıyor atın altından. O atı nasıl değiştirirler bilmiyorum” ifadelerini kullandı.

‘RUSYA İLE BAŞKA STRATEJİK DÜZLEMLERDE BİR ARAYA GELİNİR’

Demir, "Rusya ile yapılan hataları telafi etmek için başka stratejik düzelemlerde bir araya gelmek mümkün” vurgusu yaparken, “Türkiye dış politikasında herkese mavi boncuk dağıtıp, bu mavi boncukları dağıttığı kesimlerle sorunu olanlara da 'Bak ben buralarla da görüşüyorum' mesajı vererek taktiksel bir uygulamaya gitti. Ama ne kadar başarılı olduğunu bilemiyorum" diye konuştu.

'KİMSE KIŞLADAN TANKLARIN ÇIKMAYACAĞINI GARANTİ EDEMEZ'

Demir, darbe girişimi sonrası TSK’nın yüzlerce yıllık gelenekleriyle oynanmasını ise ‘yanlış buluyor’. Sivilleşme olurken ve bir sistemi yeniden imar ederken en önemli noktanın şüphelerin giderilmesi olduğunu belirten Demir, yaşanan güven bunalımını şu sözlerle dile getirdi:

"Harp Okulları'nın kaldırılması gündemde. Çok değerli isimler yetiştirmiştir bu okullar. Komuta heyetinde ihtiyaç duyulan personel de buralardan gelir. Ama 15 Temmuz gecesi de canını zor kurtaran bir sivil kadro var. Onların açısından ‘Aman bunlara göz açtırmamak lazım’ bakış açısı var. Bıçağı en sert biçimde vurup sistemi ikiye ayırmak istiyorlar. Ama şimdi biz 'Bakın bu işlerde çok acele ediyorsunuz. Komuta idari sistemi böyle olmalıdır’ desek biri çıkıp bize ‘Bana bu akşam herhangi bir kışladan tankların çıkmayacağının, şu üsten F-16'ların saldırmayacağını sen garanti edebiliyor musun’ diye sorabilir. Kimse de bunu garanti edemez Türkiye'de.”

‘PEKİ DİĞER TARİKATLAR, DİNİ VE SİYASİ OLUŞUMLAR?’

Kışlaların önünde hala otobüsler ve iş makinaları bulunduğunu anımsatan Demir, TSK’ya artık imam hatiplerin de girebilecek hale getirilmesini de şu sözlerle eleştirdi: “Bugün FETÖ ve uzantıları temizlendi. Peki ya diğer diğer tarikatlar, dini ve siyasi oluşumlar? Demek ki devletin işine siyasete ve dini soktuğun zaman işler bu hale geliyormuş. Bundan sonuç çıkarılmıyorsa yapacak hiçbir şey yok. Gelenekler sona eriyor. Ağzını açsan, 'Vay sen bundan mısın' diyecekleri hale geldik."