TSK Personel Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Tasarıyla, İl Özel İdaresi Kanunu'nun ‘Valilerin hukuki durumları, görev ve yetkileri' başlıklı bölümünde yer alan 11. maddesinde de değişikliğe gidiliyor. Söz konusu maddeye terörle mücadelede yetkilerin düzenlenmesiyle ilgili yeni fıkralar ekleniyor.
BAKANLAR KURULU KARARIYLA TSK'YA GÖREV
Tasarıya göre; genel kolluk kuvvetlerinin imkân ve kabiliyetlerini aşan durumlarda ‘terörle mücadele' için gerekli olması ve ‘terör eylemleri'nin kamu düzenini ciddi şekilde bozması halinde, İçişleri Bakanlığı'nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla TSK görevlendirilebilecek.
KARARDA KAPSAM, SÜRE VE DİĞER HUSUSLAR BELİRTİLECEK
Bakanlar Kurulu kararında, görevin kapsamı ve süresi, görev alanı, istihbarat yetkisinin kapsamı, destek silahlarını kullanmaya yönelik tahditler, görevlendirilen birliklerin mülki amirler ve genel kolluk kuvvetleri ile ilişkileri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından alınması gereken tedbirler, icra edilecek görevlerin planlanması ve izlenmesi ile gerek görülen diğer hususlar gösterilecek.
GÖREVLENDİRİLECEK TSK BİRLİKLERİNİ GENELKURMAY BELİRLEYECEK
Görevlendirilecek TSK birliklerinin çapı, teşkilatı, konuşlandırılacağı yerler, emir komuta ilişkileri, kuvvet kaydırılması ve bu kapsamda gerekli görülen diğer hususlar ise Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenecek.
İŞBİRLİĞİ, KOORDİNASYON VE GÖZETİM VALİLERDE
Görevlendirilen TSK birlikleri ve personeli, kendi komutanının sorumluluğu altında ve onun emir ve talimatlarına göre TSK İç Hizmet Kanunu'nda belirtilen yetkiler ile kolluk kuvvetlerinin genel güvenliği sağlamada sahip olduğu yetkileri kullanarak verilen görevleri yerine getirecek. Bu düzenleme uyarınca illerde icra edilecek görevler kapsamında askeri birlikler ile genel kolluk kuvvetleri ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları arasında işbirliği, koordinasyon ve gözetim valiler tarafından yerine getirilecek. Askeri birliklerin belirli görevleri genel kolluk kuvvetleriyle birlikte yapması halinde komuta, sevk ve idare askeri birliklerin en kıdemli komutanı tarafından üstlenilecek.
İSTİHBARAT BİLGİLERİ ÖNCELİKLE TOPLANIP PAYLAŞILACAK
Yetkili birlik komutanının bu düzenleme kapsamında verilen görevleri yerine getirirken ihtiyaç duyduğu istihbarat bilgileri, istihbarat birimleri tarafından yetkileri kapsamında öncelikle toplanacak ve gecikmeksizin paylaşılacak.
GECİKMESİNDE SAKINCASI VARSA YAZILI EMİRLE ARAMA YAPILABİLECEK
Bu düzenleme kapsamında icra edilen operasyonlarda gecikmesinde sakınca bulunan hallerde güvenlik kuvvetlerinin elinden kaçmakta olan kişilerin izlenirken girdikleri konuta, işyerine veya kamuya açık olmayan kapalı alanlar ile bunların eklentilerine can veya mal güvenliğinin sağlanması ya da kişinin yakalanması amacına münhasır olmak üzere, yetkili birlik komutanının yazılı emriyle girilebilecek. Birlik komutanının kararı 24 saat içinde hakim onayına sunulacak.
SUÇ İŞLEDİĞİ İDDİA EDİLEN PERSONELE GÖZALTI VE TUTUKLAMA İZNE BAĞLI OLACAK
TSK personelinin bu düzenleme kapsamındaki faaliyetleri askerlik hizmet ve görevlerinden, bu faaliyetler sebebiyle işlendiği iddia edilen suçlar ise askeri suç sayılacak. TSK personeli dışındaki memur ve diğer kamu görevlilerinin bu düzenleme kapsamında görev ve faaliyetleri sebebiyle işledikleri iddia edilen suçlarla ilgili olarak Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun hükümleri uygulanacak. Bu suçlar sebebiyle soruşturma izni verilene kadar yakalama, gözaltı ve tutuklama tedbirlerine başvurulamayacak.
GÖREV SIRASINDA VERİLEN ZARARLARI DEVLET TAZMİN EDECEK
Bu düzenlemedeki görevler yerine getirilirken, görevin niteliği gereği veya ifası sebebiyle verilen zararlar devlet tarafından tazmin edilecek. Görevlerin yetine getirilmesi sırasında TSK personeli ile mülki idare amirleri, kolluk kuvvetleri ve diğer memurlar ve kamu görevlilerinin kararları, işlemleri ve faaliyetleri sebebiyle (kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk halleri de dahil) tazminat davaları ancak devlet aleyhine açılabilecek.
TAZMİNATIN RÜCU ETTİRİLMESİ İLGİLİ BAKANA BAĞLI OLACAK
Devlet, ödediği tazminattan dolayı görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullananlardan, TSK personeline Milli Savunma Bakanı'nın, mülki idare amirleri ve kolluk kuvvetlerine İçişleri Bakanı'nın, diğer memurlar ve kamu görevlilerine ilgili bakanın uygun bulması şartıyla bir yıl içinde rücu edecek.
SORUŞTURMALAR BAŞBAKAN VE BAKANLARIN İZNİNE BAĞLI
Bu düzenleme kapsamındaki görevler yerine getirilirken görevin niteliğinden doğan veya görevle ilgili olmak şartıyla görevin ifası sırasında işlendiği iddia olunan suçlardan dolayı, adli yargının görevine girdiğinden bahisle askeri kişiler hakkında soruşturma yapılması, Genelkurmay Başkanı ve Kuvvet Komutanları için Başbakanın, diğer personel için Milli Savunma Bakanının, Jandarma Genel Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı ile bu Komutanlıklardaki diğer personel için İçişleri Bakanının iznine tabi olacak. Kanunlardaki özel hükümlerin yetki verdiği konularda ise Cumhuriyet savcılarınca memurlar ve diğer kamu görevliler hakkında doğrudan soruşturma yapılması, İçişleri Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının merkez teşkilatlarında görevli olanlar ile valiler için İçişleri Bakanı'nın, bölge veya ilde görevli olanlar ile kaymakamlar için valinin, ilçede görevli olanlar için kaymakamın iznine tabi olacak.
ESKİDEN GÖREVLENDİRİLEN PERSONEL DE YARARLANACAK
İl Özel İdaresi Kanunu'nun 11. maddesi ile Emniyet Teşkilatı Kanunun 1. maddesi uyarınca görevlendirilmiş olanlar da tasarıyla getirilecek bu yeni düzenlemenin kapsamında olacak. Verilen görevlerin yerine getirilmesi sırasında doğan acil ve zaruri ihtiyaçları karşılamak amacıyla yapılan harcamalar, ilgisine göre Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı bütçesine konulan ödenekten karşılanacak.
AMAÇ TERÖRE KARŞI TSK'NIN BİR BÜTÜN OLARAK GÖREVLENDİRİLMESİ
Tasarıda bu düzenlemenin gerekçesi de anlatıldı. Gerekçede, "İl Özel İdaresi Kanunu'nun mevcut 11. maddesi kapsamında yürütülen faaliyetlerde; valiler, ilde çıkabilecek veya çıkan olayların, emrindeki kuvvetlerle önlenmesini mümkün görmedikleri veya bir tür olayları önleyemedikleri, aldıkları tedbirlerin bu kuvvetlerle uygulanmasını mümkün görmedikleri veya bu tedbirleri uygulayamadıkları takdirde, mümkün olan en hızlı vasıtalarla müracaat ederek sınır birlikleri dahil olmak üzere en yakın kara, deniz ve hava birlik komutanlığından yardım isteyebilmektedirler. Ancak terör olaylarının birden çok ili etkilediği hallerde, meydana gelen ve birbirleriyle bağlantılı terör eylemlerinin önlenmesine ve teröristlerin yakalanarak adli makamların önüne çıkartılmasına yönelik TSK birliklerinin kolluk kuvvetlerine destek faaliyeti, askerlik hizmetinin niteliği itibariyle merkezi planlama ile sevke ve idareyi gerekmektedir" dendi. Gerekçede, tasarı ile Bakanlar Kurulu tarafından terörle mücadelede faaliyetlerinde genel kolluk kuvvetlerine destek sağlanması maksadıyla TSK'nın bir bütün olarak görevlendirilmesine imkân tanındığı vurgulandı.
KORUMA KALKANININ GEREKÇESİ: HAKSIZ İDDİALARLA YIPRATILMAMASI
‘Terörle mücadele'de görev alanların, büyük cesaret ve fedakarlık göstererek görevlerini yerine getirdiği, hayatlarını ortaya koyduğu vurgulanan gerekçede, "Üstün bir anlayışla terörle mücadele görevini yürüten tüm kamu görevlilerinin tereddüt içinde kalmaksızın etkin bir şekilde bu görevlerini yerine getirebilmelerinin sağlanması gerekmektedir. Bu kapsamda terörle mücadele eden kamu görevlilerinin haksız iddialarla yıpranmasını önlemek amacıyla hukuk devleti ilkesi çerçevesinde bazı düzenlemeler yapılmaktadır" görüşüne de yer verildi.
