'PYD'nin Şam'a vefa borcu var'

IŞİD'e karşı Irak ve Suriye cephelerinden yoğun kıskaç harekatı sürüyor. Rusya desteğindeki Suriye ordusu bir koldan, ABD destekli ve Kürtlerin başını çektiği Demokratik Suriye Güçleri diğer koldan Suriye'de Rakka ve Menbiç'te ilerlemeler kaydederken, Irak kanadında da Irak ordusu ve Haşdi Şabi güçleri Felluce’yi kuşatmış durumda. ABD’nin ‘ılımlılar var’ gerekçesiyle Nusra Cephesi’nin etkin olduğu Halep’in belli mahallelerinin vurulmaması talebini hayata geçiren Rusya’nın sabrı taşmış görünüyor.

Suriye ve Irak'taki üç cephedeki durumu ve Suriye hükümetinin ülke sınırlarını bir daha kontrol altına alıp alamayacağını Cerablus kökenli gazeteci ve yazar Hüsnü Mahalli, RS FM'de Ceyda Karan'ın hazırlayıp sunduğu 'Eksen' programında değerlendirdi.

'ASIL BAĞDAT’TAKİ KOORDİNASYON MERKEZİ VAR’

Mahalli, sahaya yönelik olarak ABD ile Rusya arasında bir nevi koordinasyon bulunduğunu söylese de asıl Bağdat’ta kurulmuş olan siyasi koordinasyon merkezine dikkat çekti: "Hep unutulan, göz ardı edilen bir olay var, birkaç ay önce merkezi Bağdat’ta olan siyasi bir koordinasyon merkezi kuruldu, Rusya, Irak, Suriye ve İran. Fakat kimse bunu ciddiye almadı. Irak’taki ve Suriye’deki operasyonlar aslında o merkez bağlantılı.”

ÜÇ BAŞLIKTA ABD-RUSYA KOORDİNASYONU

Suriye bağlamında Rusya ile ABD arasında üç başlıkla ciddi koordinasyon olduğunu belirten Mahalli’nin, Rakka, Menbiç operasyonlarının gelişimine dair görüşü şöyle:

"PYD ve Demokratik Suriye Güçleri kuzeyden Rakka’ya yönelik bir operasyon başlattı. Fakat birden bire Rakka operasyonu durdu, batıya Menbiç’e doğru geldiler. Yanıltma değildi, çünkü onlar Rakka’ya doğru yönelirken Suriye devleti, ‘oradan buraya yanaşamazsınız’ dedi. PYD ‘Rakka’yı ele geçireceğiz, gibi laflar etmeye başladı. Bu da devleti rahatsız etti. Rusya üzerinden Amerikalılara çekilin buradan Rakka bizim meselemiz dediler.”

‘EN GERİCİ EL BAB SONA BIRAKILIYOR’

Mahalli’ye göre, bu koodine harekette Demokratik Suriye Güçleri Menbiç’e ve Cerablus’a girecek ve hedef oradan batıda Mare bölgesi ile IŞİD’in ikmal yolları. Mahalli, “IŞİD’in Menbiç’ten sonraki en en önemli merkezlerinden biri El Bab” diyor. El Bab’ın ‘çok gerici’ bir kasaba olduğunu aktarırken, bir Cerabluslu olarak görüşünü şöyle özetledi Mahalli: “Çocukken giderdik. 50 yıl önceden bahsediyorum, o zaman bile çarşaflı vardı. O yüzden Bab’ı sona bırakıyorlar. Menbiç kolaydır, orada destekleyecek IŞİD’ci yoktur, sosyal doku anlamında söylüyorum. Aşiretler var o aşiretlerin, devletle bağlantı kurulduğu andan itibaren ayaklanırlar, orada bir sorun olacağını düşünmüyorum.”

Hüsnü Mahalli, Cerablus'tan ise zaten nüfusun yüzde 90’ının IŞİD olduğu için kaçmış olduğunu söylerken, “Türkiye’yi niye rahatsız ediyor ki eğer IŞİD’e karşı operasyon yapılıyorsa… IŞİD de Türkiye’nin düşmanıysa, sevinmesi gerekir” diye ekledi.

'FEDERASYON KAVRAMI TEKNİK OLARAK DOĞRU DEĞİL'

Peki uluslararası kamuoyunda giderek daha çok anılan Kuzey Suriye Federasyonu mümkün mü? Mahalli’ye göre ‘federasyon’ kavramı teknik olarak doğru değil: “Rojava dediğimiz yere baktığımızda Kürtlerin nüfusa oranı yüzde 40’tır. Örneğin Kamışlı başkent olabilecek merkez. Orada Kürtlerin oranı yüzde 30 bile değil. Haseke’de yüzde 90 Arap. Süryaniler, Arap aşiretleri, Türkmenler, bunlar Suriye devletine karşı ayaklanmaz. Sosyal anlamda konuşuyorum, siyasi anlamda konuşmuyorum.”

'KÜRTLER TÜRKİYE, IRAK, İRAN’DA AYAKLANIR, SURİYE DEVLETİNE AYAKLANMAZ'

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın 2011’de olayların başladığı ilk günlerde PYD’yi de Şam’a çağırıp konuştuğunu, onların ise devlete karşı ayaklanmayacaklarını ilettiklerini anlatan Mahalli, “Kürt tarihinin tümünde Irak’ta, Türkiye’de ve İran’da Kürtler hep devele karşı ayaklanmışlardır, yani hep savaş yapmışlardır bulundukları ülkelerde. Ama Suriye’de hiçbir zaman olmadı bu. Kürtlerin Suriye devletiyle ilişkilerinde böyle bir alerji yoktur. Kürtlerin Halep’teki Şeyh Maksud mahallesi en zengin yerdedir, Şam’ın göbeğindedirler” diye konuştu.

Suriye’de Kürtlerin, özellikle de PYD’nin devlete ‘vefa borcu’ olduğunu söyleyen Mahalli, “Çünkü Suriye devleti olmasaydı PYD, PKK da olmayacaktı. Abdullah Öcalan kaçtığında 1980’de Suriye’ye gitti, 1998’e kadar oradaydı. PKK’yı PKK, PYD’yi PYD yapan aslında (baba) Esad iktidarı” anımsatması da yaptı.

'TÜRKİYE'DEKİ KÜRT HAREKETİ SURİYE'DEKİNİ BELİRLER'

Suriye’deki Kürtlerin de geleceğini Türkiye’deki Kürt hareketinin belirleyeceği öngörüsünde bulunan Mahalli şöyle konuştu: "Batı’da, ABD’de Türkiye ile ilgili tezgah çevriliyorsa, PKK ile ilgili, Kürt ayaklanmasıyla ilgili, o zaman Suriye’deki PYD ve Kürt hareketinin olası geleceği hakkında bir şey söyleyebiliriz. Suriye’de 2 milyon Kürt, teknik olarak orası bir federal bölge olamaz, coğrafi anlamında söylüyorum. PYD’nin ana kökeni PKK’dır. Bunun için PKK, PYD’yi etkileyecektir, Suriye’nin geleceğini etkileyecektir. PKK ve Kürt hareketinin geleceği yarın öbür gün olası gelişmeleri de etkileyecektir. Barzani bitmiştir. Barzani’nin uluslararası politik merkezlerde değeri kalmamıştır. Zaten şu anda başkan bile yok. Hiçbir şey değişmez.”

'TÜRKİYE SINIRI KAPATSA ŞAM ÜLKEYİ KONTROL EDER'

Peki Beşar Esad’ın Suriye sınırlarını yeniden kontrol etme imkanı hakikaten var mı? Hüsnü Mahalli, dünya tarihinde Suriye gibi bir olay yaşanmadığı görüşünde. Suriye Dostlar Grubu’nu kast ederek “100 ülke dört yıl Esad’ı deviremedi. Dünyanın dört yanından 40-50 bin ruh hastası tip getirildi, Türkiye üzerinden Suriye’ye sokuldu, Suriye bu hale getirildi. Esad hala iktidarda ve devletin bütün kurumları çalışıyor” diyen Mahalli, “Türkiye sınırı kapatsın, Suriye’de çatışan terör örgütlerine desteği kessin, üç ay içinde Suriye yönetimi yüzde 90’ı kontrol eder” vurgusu yaptı.

'TÜRK ORDUSU BİLE 5 BİN PKK’LIYLA 30 SENE UĞRAŞTI..'

Mahalli, "Türkiye önemli, 900 kilometre sınır var, Lübnan tarafında bir şey yok. Ürdün vazgeçti, sınırı kapattı. Bağdat’taki koordinasyon merkezi Suriye-Irak sınırını da kontrol eder. Suriye ordusu Rakka’ya saldıracak ama o tarafa döemiyor. (Suriye ordusunda) 300 bin insan var 50-60 bini öldürüldü. Dünyanın hiçbir ordusu bunu yapamaz. Türkiye’de Güneydoğu’da 5 bin PKK’lı vardı, 30 yıl uğraştı Türk devleti. Suriye’nin ordusu öyle bir güç de değil. Hayatında böyle bir olay yaşamamış. Sınırlarını kontrol edemez, ordusu yok, askeri yok garibanın. Rusya geldi de sardı Allahtan yoksa işleri çok zordu" diye konuştu.