Petrol fiyatları yaklaşık 12 yılın en düşük seviyesinde

Brent türü ham petrolün varil fiyatı, Suudi Arabistan ile İran arasında ortaya çıkan diplomatik krizin ardından pazartesi günü yaklaşık yüzde 2 artarak 38,95 dolara kadar yükselmişti.

Ancak aynı gün Çin'de açıklanan imalat verisinin beklentilerin altında kalmasının ardından piyasalarda yaşanan negatif hava küresel ekonomiye ilişkin tedirginlikleri beraberinde getirirken, bu durum Brent petrolün varil fiyatının tekrar düşüşe geçmesine neden oldu.

Söz konusu gelişmelerin ardından bugüne 36,61 dolardan başlayan Brent petrolün varil fiyatı, uluslararası piyasalarda yükselen doların etkisiyle satış baskısı altında kaldı ve 35,49 dolarla 1 Temmuz 2004'ten bu yana en düşük seviyeyi gördü.

Brent petrolün varil fiyatı, dünkü kapanış seviyesine kıyasla yüzde 2,1 değer kaybederek 35,75 dolar seviyelerinden alıcı buluyor.

YÜKSELEN DOLARIN PETROL FİYATLARINA ETKİSİ HİSSEDİLİYOR

Analistler, Ortadoğu'nun önemli iki ülkesi Suudi Arabistan ve İran arasında yaşanan gelişmelerin, petrol fiyatları üzerinde yukarı yönlü bir etki yaratsa da bu durumun uzun sürmediğine işaret ediyor.

Yükselen dolar ve küresel ekonomiye ilişkin tedirginliklerin petrol fiyatları üzerindeki etkisinin daha fazla hissedildiğini aktaran analistler, aşağı yönlü hareketin devamında 33,65 doların destek konumunda olduğunu dile getiriyor.

Batı Teksas türü ham petrolün varil fiyatı ise dün ABD'de açıklanan ham petrol stoklarının artış beklentilerine karşın 5,6 milyon varil azalmasının ardından şu dakikalarda yüzde 1,4 gerilemeyle 35,46 dolardan işlem görüyor.

Analistler, bugün ABD'deki yoğun veri takviminin ve ABD Merkez Bankası (Fed) toplantı tutanaklarının fiyatların yönü üzerinde belirleyici olacağını ifade ediyor.

İRANLI YETKİLİ: PETROL İHRAÇ POLİTİKASINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLABİLİR

İranlı üst düzey bir yetkili, ülkesinin rakip petrol üreticileriyle fiyat savaşına girmek istemediğini ve yaptırımların kaldırılmasının ardından petrol üretimindeki artışın kademeli şekilde yapılacağını söyledi.

Açıklama dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyesi ülkelerinden İran'ın yaptırımların kaldırılmasının ardından bir an önce azami miktarda petrol ihraç etme politikasında önemli bir değişiklik olabileceği sinyalini verdi.

Nükleer programı nedeniyle enerji sektörüne uygulanan yaptırımlarının kaldırılmasını bekleyen İran, yaptırımların kaldırılmasının ardından Tahran'ın petrol üretimini artırmasına imkan vermeleri için OPEC üyesi ülkelere daha önce defalarca uyarıda bulunmuş ve petrol ihracatını bir an önce artıracağını belirtmişti.

ENERJİ ŞİRKETLERİ SIKINTIDA

OPEC ve OPEC dışındaki üretici ülkelerin dünya genelinde devam petrol arz fazlasına rağmen birbirleriyle rekabete girerken, ham petrol fiyatları bu nedenle 2014'ten bu yana üçte iki oranında azaldı. Enerji şirketleri ve petrol üreticisi ülkeleri mali açıdan sıkıntıya girdi.

Böyle bir ortamda İran'ın petrol ihracat artışını sınırlaması, ülkenin politikalarında önemli bir değişiklik anlamına gelecek.

‘FİYAT SAVAŞI BAŞLATMAK İSTEMİYORUZ’

Reuters'a konuşan İran Ulusal Petrol Şirketi (NIOC) uluslararası ilişkiler genel Direktörü Mohsen Qamsari, "Fiyat savaşı gibi bir şey başlatmak istemiyoruz" dedi.

Qamsari, "Yaklaşımımızda daha makul olup, üretimi kademeli olarak artırabiliriz.  Şunu söylemem gerekir ki fiyatların olduğu seviyelere bakarsanız daha fazla düşürecek yer yok" dedi.

İran'ın petrol sevkiyatındaki artışı hafifletecek ne gibi hazırlık yapacağına dair ayrıntı vermeyen Qamsari, müşteri çekmek için daha fazla indirim yapılamayacağını da sözlerine ekledi. İran an itibariyle Hindistan'daki müşterilerine 90 gün vade, ücretsiz sevkiyat ve ham petrol fiyatlarında kısmi indirim uyguluyor.

İran'ın petrol sektörü konusundaki bu ihtiyatlı açıklamaları, Şii dini lideri idam eden Suudi Arabistan ile ilişkilerin bozulmasının bir hafta sonrasına denk geliyor.

İran'ın piyasalara daha ılımlı bir giriş yapması, şimdiden pazar payı için agresif bir mücadeleye girmiş olan Suudi Arabistan ve diğer Ortadoğulu OPEC üyelerine de makul gelebilir. Suudi Arabistan dün yaptığı açıklamalarda İran ile yaşanan anlaşmazlığın Suriye'deki iç savaşın sonlandırılmasına dair görüşmeleri etkilemeyeceğini belirtmişti.

İran'ın petrol konusunda en üst düzey yetkilisi Petrol Bakanı Bijan Zanganeh, geçen hafta yaptığı açıklamada İran'ın piyasanın dengesini bozmayacağını, ancak pazar payını yeniden kazanacağından emin olacağını söyledi.

İhracatın kademeli olarak artırılmasının yanında Qamsari, İran'ın ham petrolünü rafine etme kapasitesine yatırım yapmayı planladığını söyledi fakat detay vermedi.

ARZ FAZLASINDA ARTIŞ

Batı'nın Tahran'a yönelik yaptırımlarının ardından İran'ın petrol ihracatı 2011 yılında ulaştığı günde 3 milyon varillik zirve seviyesinden, günde 1 milyon varile düştü.
İran daha önce yaptığı açıklamalarda yaptırımların kalkmasının hemen ardından petrol üretimini günde 500 bin varil seviyesinde ve bundan kısa bir süre sonra yine günde 500,000 varil artıracağını duyurmuştu.

İran'ın ihracatta kademeli bile olsa artışa gitmesi, dünya genelindeki arz fazlasına rağmen üreticilerin talebin yüz binlerce varil üzerinde üretime devam ettiği bir döneme denk geliyor.
Petrol fiyatları varil başına 37 dolarla 11 yılın en düşük seviyelerinde seyrederken, Goldman Sachs gibi bazı analistler arz fazlasındaki artışla fiyatların 20 dolara kadar düşebileceği tahminini yapıyor.

Qamsari, arz fazlasını artırmadan ilave petrol satabilmek için NIOC'un başka ülkelerdeki petrol rafinerilerinden pay almayı değerlendirdiğini belirtti ancak ülke veya şirket hakkında bilgi vermedi.
İran'ın Çin'den sonra en büyük ikinci petrol müşterisi olan Hindistan'daki rafinerilerin İran'a yaklaşık 6 milyar dolar borcu bulunuyor.

Qamsari, yaptırımlar yüzünden İran'dan petrol alımını durduran Hindistan'daki rafinerilerin NIOC'tan daha yüksek hacimde petrol almaya sıcak baktığını söyledi. İran ekonomisini darboğaza sokan ekonomik yaptırımlar, Tahran'ın akaryakıt ithal etmek zorunda bırakmıştı. Qamsari yaptırımlar kalktıktan bir yıl sonra Tahran'ın akaryakıt ithalatını sonlandırmayı umduğunu belirtti.