Dünyanın 2015'teki 'anahtar kelimeleri'

2015'te AB başta olmak üzere Batılı ülkeler sığınmacı kriziyle yüzleşmek zorunda kaldı. Suriye’deki çatışmalar ve ABD işgalinin ardından güvenliğin bir türlü sağlanamadığı Irak’la Afganistan’dan kaçan yüzbinlerce insan Avrupa sınırına dayandı. Ancak çoğu Avrupa ülkesi kimi ölümü göze alarak Ege ve Akdeniz’de tehlikeli yolculuklara çıkan, kimi de yüzlerce kilometrelik yolu beraberlerindeki yaşlı ve çocuklarla yürüyerek kateden insanlara sınırlarını kapattı.

Avrupa 2015'te Ortadoğu ve Afrika ülkelerinin her gün yaşadığı terör tehdidi ile de tanıştı. Fransa’nın kalbi, 10 ay arayla 2 büyük saldırıya tanıklık etti. Charlie Hebdo’ya ocakta düzenlenen saldırının yaralarını sarmaya çalışan Paris’te, 13 Kasım'daki saldırılarda da 130 kişi hayatını kaybetti.

Öte yandan 2015, Suriye’de yaklaşık 5 yıldır devam eden çatışmalarda en önemli dönemeçlerden birine sahne oldu. Rusya, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın daveti üzerine hava operasyonlarına başlama kararı aldı. Savaştaki dengeleri değiştiren bu hamle, siyasi çözüm için düzenlenen uluslararası görüşmeleri de hızlandırdı. ABD ve Rusya'nın girişimiyle 14 Kasım’da Avusturya'nın başkenti Viyana'da düzenlenen görüşmelerde muhaliflerle Suriye hükümetinin masaya oturması, 6 ay içinde geçici hükümet kurulması ve 18 ay içinde seçimlere gidilmesi kararı alındı. Bu karardan 1 ay sonra da BM Güvenlik Konseyi (BMGK) Suriye'de barış süreci için yol haritası konusunda anlaşmaya vardı.

OCAK

'JE SUIS CHARLIE'

Fransa'da son 50 yılın en kanlı terör saldırısı olarak kayıtlara geçen, özellikle Avrupa'nın, deyim yerindeyse bütün yıl diken üstünde oturmasına sebep olan ve İslam karşıtlığının artmasına yol açan Charlie Hebdo saldırısı 2015'in ilk şoke edici olayıydı. Hz. Muhammed'in karikatürlerini yayınladığı için büyük tepki çeken haftalık mizah dergisi Charlie Hebdo'nun başkent Paris'teki binasına 7 Ocak'ta silahlı saldırı düzenlendi. Saldırıda 12 kişi hayatını kaybetti. Zanlılar 9 Ocak'ta bir matbaada kıstırıldı. Bu sırada Paris'teki bir Yahudi marketinde rehine krizi patlak verdi. Düzenlenen eş zamanlı operasyonda Charlie Hebdo saldırganları, marketteki saldırgan ve 4 rehine öldü. Charlie Hebdo saldırısını Yemen El Kaidesi üstlendi.

Diğer taraftan dünya 'Je suis Charlie' (Ben Charlie'yim) sloganıyla saldırıyı lanetledi, 11 Ocak'ta da Paris'te aralarında dünya liderlerinin de bulunduğu 1.5 milyon kişi yürüdü.

​YUNANİSTAN'DA SYRIZA DÖNEMİ

Mali zorluklarla boğuşan Yunanistan'da 25 Ocak'ta kritik bir erken genel seçim yapıldı. Sandıktan zaferle çıkan parti, Aleksis Çipras liderliğindeki Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) oldu. AB'nin kemer sıkma politikalarına yaptığı sert eleştiriler ve rahat tavırlarıyla dikkat çeken Çipras'ın, Bağımsız Helenler'le (ANEL) kurduğu koalisyon hükümetindeki bakanlar da bir hayli renkliydi.

ŞUBAT

NORMANDİYA DÖRTLÜSÜ, UKRAYNA İÇİN TOPLANDI

Rusya, Fransa, Almanya ve Ukrayna liderlerinden oluşan Normandiya Dörtlüsü, Ukrayna krizini ele almak için 12 Şubat'ta Belarus'un başkenti Minsk'te bir araya geldi. Yaklaşık 14 saat süren görüşmede 13 maddelik Minsk Anlaşması imzalandı. Anlaşma Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk ve Lugansk bölgelerinde ateşkes sağlanmasını, ağır silahların cephe hatlarının gerisine çekilmesini ve tutsakların değiş tokuş edilmesini öngörüyordu. Bu arada BM Ukrayna'da 5 bin 665 kişinin öldürüldüğünü açıkladı.

SIĞINMACI MEZARI AKDENİZ

Akdeniz'de İtalya'nın Lampedusa Adası açıklarında 4 sığınmacı teknesinin batması sonucu en az 300 kişi hayatını kaybetti.

ABD'DE 3 MÜSLÜMAN ÖĞRENCİ ÖLDÜRÜLDÜ

​ABD'nin Kuzey Carolina eyaletindeki Chapel Hill'de 3 Müslüman öğrenci silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Erdoğan, "Başkan Barack Obama'nın, Sayın Kerry'nin, Biden'ın şu ana kadar hiçbir açıklama yapmamış olması çok manidardır. Ben, Sayın Obama'ya sesleniyorum, 'Neredesin Başkan' diyorum" eleştirisi yaptı.

MART

YEMEN'DE 'KARARLILIK FIRTINASI'

Yemen'i terk eden Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi, ülkesindeki Husilere karşı operasyon talep etti. Suudi Arabistan öncülüğündeki 10 ülke de 26 Mart'ta Yemen'deki Husi hedeflerini vurmaya başladı. ABD ise 'Kararlılık Fırtınası' adı verilen operasyona lojistik destek verdi. Başta İran'ın karşı çıktığı operasyonda, aralarında çocukların da bulunduğu yüzlerce sivil ve çocuk hayatını kaybetti.

IŞİD TUNUS'TA: 23 ÖLÜ

Tunuslular 18 Mart'ta ülke tarihinin en büyük terör olayına tanık oldu. Parlamento binasının yanındaki Bardo müzesinde onlarca kişi rehin alındı. Olayda 20'si turist, 2'si saldırgan, 1'i güvenlik görevlisi 23 kişi hayatını kaybetti. Saldırıyı IŞİD üstlendi.

YARDIMCI PİLOT, UÇAĞI KASTEN DÜŞÜRDÜ: 150 ÖLÜ

Alman havayolu firması Lufthansa'ya ait Germanwings'in Barcelona'dan Düsseldorf'a giden Airbus A320 tipi uçağı 24 Mart'ta Fransa'nın güneyinde düştü. Uçaktaki 144 yolcu ve 6 mürettebat hayatını kaybetti. Kendini kabine kilitleyen yardımcı pilot Andreas Lubitz'in uzun süredir psikolojik tedavi gördüğü ve uçağı kasten yere çaktığı anlaşıldı.

İSRAİL NETANYAHU'DAN VAZGEÇMEDİ

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, 17 Mart'ta düzenlenen seçimde, sandıktan yine zaferle çıktı. Netanyahu'nun Likud partisi, başa baş geçen seçim yarışını yüzde 23.27 ile kazandı. En yakın rakipleri İzak Herzog’u geçerek 4. kez başbakanlık koltuğuna oturan Netanyahu, en uzun süre iktidarda kalan lider oldu.

'İSTENMEYEN ADAM' NETANYAHU, ABD KONGRESİ'NDE

Netanyahu, 4 Mart'ta da ABD Kongresi'ne hitap etti. Ancak Netanyahu'nun ABD Temsilciler Başkanı Cumhuriyetçi John Boehner'in Beyaz Saray'a haber vermeden davet edilmesi, tartışmalara yol açtı.

500 KADIN VE ÇOCUK BOKO HARAM'IN ELİNDE

Nijerya merkezli Boko Haram örgütü, Nijer sınırında yer Damasak kasabasına saldırıp 500 kadın ve çocuğu kaçırdı. Nijerya ordusu, Boko Haram kamplarına yaptığı baskınlarda toplam 338 rehineyi kurtardı.

NİSAN

'BLACK LIVES MATTER'

ABD'nin Baltimore kentinde üzerinde çakı bulundurmaktan gözaltına alınan ve bu sırada yaralanan siyah Freddie Gray, kaldırıldığı hastanede verdiği hayatını kaybetti. Gray’in gözaltına alınma esnasında değil nakil için bindirildiği polis aracında yaralandığı tespit edildi. Cenaze töreni sonrası başlayan protestolar ‘Black Lives Matter’ (Siyahların da canı var) sloganı altında yayıldı, bölgede olağanüstü hal ilan edildi.

NEPAL'DE DEPREM: EN AZ 9 BİN ÖLÜ

Nepal, son 80 yılda gördüğü en şiddetli depremle sallandı. Katmandu yakınlarında 25 Nisan'da meydana gelen depremde 9 bine yakın kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 23 bin kişi de yaralandı. Deprem Nepal'in kültür mirasını da yerle bir etti.

ABD VE KÜBA LİDERLERİNDEN TARİHİ GÖRÜŞME

ABD ile Küba arasındaki normalleşme sürecine, ABD Başkanı Barack Obama ve Küba lideri Raul Castro'nun ilk kez Panama'daki Amerika Zirvesi'nde bir araya gelmesi damga vurdu. Böylece yarım yüzyıl sonra ilk kez ABD ve Küba liderleri görüşmüş oldu. ABD görüşmeden 2 gün sonra Küba'yı 'teröre destek veren ülkeler' listesinden çıkarma kararı aldı.

OBAMA YİNE 'BÜYÜK FELAKET' DEDİ

1915 olaylarının 100. yıldönümü nedeniyle 24 Nisan’da anma törenleri düzenlendi. Obama merakla beklenen 24 Nisan açıklamasında, 1915 olayları için yine 'Büyük Felaket' anlamına gelen 'Meds Yeghern' ifadesini kullandı.

KKTC, CUMHURBAŞKANINI SEÇTİ

Eski Lefkoşa Belediye Başkanı Mustafa Akıncı, KKTC'nin yeni cumhurbaşkanı oldu. Akıncı'nın "Türkiye ile ana vatan- yavru vatan ilişkisi bitmeli" sözleri tepki topladı.

AVRUPA'DA YENİ BİR DEVLET: LİBERLAND

Çek Cumhuriyeti vatandaşı Vit Yedliçka, Hırvatistan ile Sırbistan arasındaki 7 kilometrekarelik bölgede 'Liberland' adında bir devlet kurduğunu ilan etti.

BATILI SERMAYE KURULUŞLARINA ALTERNATİF: ASYA ALTYAPI YATIRIM BANKASI

Çin'in öncülüğünde kurulma çalışmaları devam eden Asya Altyapı Yatırım Bankası'nın (AAYB) nihai kurucu üye sayısı 57 oldu. Türkiye ve Rusya'nın da aralarında bulunduğu üyelerden 20'si Asya dışındaki ülkelerden oluştu.

MAYIS

ASYA'NIN İSTENMEYEN GÖÇMENLERİ

Ortadoğu ve Afrika ülkelerinden Avrupa’ya sığınmacı akını 2015 yılına damga vursa da benzer bir trajedi mayıs ayında Güneydoğu Asya’da yaşandı. Uluslararası Göç Örgütü, yaklaşık 8 bin Arakanlı Müslüman ile Bangladeşli göçmenin insan kaçakçılarının terk etmesi ve bölge ülkelerinin sınırlarını açmaması nedeniyle açık denizde mahsur kaldığını açıkladı.

İNGİLTERE'DE ZAFER CAMERON'IN

İngiltere mayıs ayında parlamento seçimleri için sandık başına gitti. Anketler başa baş bir yarış geçeceğini gösterse de 7 Mayıs seçimleri, Muhafazakar Parti’nin zaferi ile sonuçlandı.

Parlamentoda 330 sandalye kazanan Muhafazakar Parti, tek başına iktidara gelmeyi başardı. Seçimin bir diğer kazananı da İskoç Ulusal Partisi oldu.  Liberal Demokrat ve İşçi Partisi ise sandıkta umduğunu bulamadı; her iki partinin lideri de görevinden istifa etti.

KIBRIS'TA TARAFLAR YENİDEN MÜZAKERE MASASINDA

KKTC’de gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından Kıbrıs’ı etkisi altına alan süreç de ilk meyvelerini mayıs ayında verdi. Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler, yeniden müzakerelere masasına oturdu.

IŞİD TARİHİ PALMİRA'YI ELE GEÇİRDİ

Ele geçirdiği bölgelerdeki tarihi eserleri yerle bir eden IŞİD, mayıs ayında Suriye'deki Palmira antik kentine girdi. Palmira’da toplu infazlar gerçekleştiren örgüt, antik kentteki türbelerin yanı sıra Baalşamin ve Bel tapınaklarını ile kule mezarlarını havaya uçurdu.

HAZİRAN

MURSİ'YE İDAM CEZASI

Mısır’daki 3 Temmuz darbesinin ardından görevinden azledilerek tutuklanan eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, yargılandığı 'Hapishaneler Baskını' davasında idam cezasına çarptırıldı. Karar Mısır Müftüsü tarafından da onandı.

Mursi, kararın ardından 'Katar adına casusluk' yaptığı gerekçesiyle yargılandığı davanın duruşmasına ilk kez 'kırmızı idam mahkumu kıyafetiyle' getirildi.

ABD'DE KİLİSEYE SALDIRI: 9 ÖLÜ

ABD haziran ayında, bir kez daha silahlı saldırı haberiyle sarsıldı. Güney Carolina eyaletinde siyahların ibadet ettiği Emanuel Afrika Metodist Episkopal kilisesine silahlı saldırı düzenleyen Dylann Roof, 9 kişiyi öldürdü, çok sayıda kişiyi de yaraladı. Büyük jüri, 21 yaşındaki Roof’un 9 kez cinayet ve 3 kez de cinayete teşebbüs suçundan yargılanmasına karar verdi.

IŞİD BİR KEZ DAHA TUNUS'U HEDEF ALDI

Tunus, Bardo Müzesi’ne düzenlenen saldırının ardından haziran ayında da IŞİD’in hedefi oldu. Örgüt militanları bu kez turistlerin yoğun olarak bulunduğu Susa kentindeki turistik bir oteli hedef aldı. Saldırıda 39 kişi öldü, 38 kişi de yaralandı.

TEL ABYAD'DA KONTROL YPG'DE

IŞİD, 2015’teki en ciddi kayıplarından biri haziran ayında yaşadı. Havadan ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin karadan ise ÖSO’nun desteğini alan YPG, Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinin hemen karşısındaki Tel Abyad’ın kontrolünü ele geçirdi. Kentin IŞİD’in kontrolüne geçmesinin ardından Tel Abyad’dan kaçarak Türkiye’ye sığınan çok sayıda Suriyeli de YPG’nin zaferinin ardından bölgeye geri döndü.

TEMMUZ

NÜKLEER MÜZAKERELERDEN ANLAŞMA ÇIKTI

İran ile P5+1 ülkeleri arasında, Viyana’da gerçekleştirilen müzakerelerde 14 Temmuz günü anlaşma sağlandı. Tahran’a uygulanan yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasını öngören anlaşmanın ardından kameralar karşısına çıkan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “Bu anlaşmayla kazanan da kaybeden de yok” dedi.

KEMER SIKMAYA YUNANLAR 'HAYIR', HÜKÜMET 'EVET' DEDİ

Yunanistan ile kreditörleri arasındaki görüşmeler temmuz ayında öne çıkan ikinci önemli gelişme oldu. Yunanistan, kreditörlerin nakit akışının yeniden sağlanması karşılığında öne sürdüğü koşulların hükümet tarafından kabul edilip edilmemesi konusunda düzenlenen referandum için 5 Temmuz’da sandık başına gitti.

Referandumda halkın yüzde 61,31'i ‘Hayır’ dese de bu sonuç, Atina hükümeti ile Eurogroup arasındaki görüşmelerin seyrini değiştirmedi. Brüksel’de 13 Temmuz’da gerçekleştirilen Euro Bölgesi liderler zirvesinden Yunanistan'la 3. Kurtarma Paketi için anlaşmaya varıldı. Anlaşma, 16 Temmuz’da Yunanistan Parlamentosu’nda kabul edildi.

TÜRKİYE VE ABD, İNCİRLİK İÇİN ANLAŞTI

Ankara ile Washington, ABD öncülüğündeki IŞİD karşıtı koalisyon operasyonlarına katılan koalisyon uçaklarının İncirlik Hava Üssü’nü kullanması için anlaşmaya vardı. Türkiye de anlaşmayla birlikte IŞİD'e karşı oluşturulan uluslararası koalisyonla işbirliğini artırma taahhüdünde bulundu.

'KAYIP MALEZYA UÇAĞI' ARTIK KAYIP DEĞİL

Kuala Lumpur-Pekin seferini yaptığı 8 Mart 2014'te, 227 yolcu ve 12 mürettebatı ile kaybolan MH370 sefer sayılı Malezya Havayolları’na ait uçağın kanat parçası, kazadan iki yıl sonra Hint Okyanusu'ndaki Fransa'ya ait Reunion Adası'nda bulundu.

BRICS BANKASI FAALİYETE GEÇTİ

BRICS Kalkınma Bankası, 21 Temmuz’da Çin’in Şangay kentinde faaliyetlerine başladı. Banka, 50 milyar dolarlık başlangıç sermayesini, BRICS ülkelerindeki (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) altyapı ve sürdürülebilir kalkınma projelerine aktaracak.

AĞUSTOS

LİBYA AÇIKLARINDA BİR GÖÇMEN FACİASI DAHA

Yaklaşık 600 göçmeni taşıyan tekne Libya açıklarında battı. Görgü tanıkları, kendilerine yardıma gelen İrlanda donanmasına ait gemiyi gören göçmenlerin aynı noktaya koşması nedeniyle teknenin alabora olduğunu anlattı.

Kazada 25 göçmen hayatını kaybetti, 373 göçmen kurtarıldı. Kurtulan göçmenler, insan kaçakçıları tarafından teknenin alt bölümüne kilitlenen en az 200 kişinin boğulmuş olabileceğini söyledi.

54 YIL SONRA BİR İLK: ABD'NİN HAVANA BÜYÜKELÇİLİĞİ AÇILDI

ABD ile Küba arasındaki yakınlaşmanın en somut adımları ağustos ayında atıldı. Küba’yı ‘terörü destekleyen ülkeler listesi’nden çıkaran ABD’nin Havana Büyükelçiliği, 14 Ağustos’ta Dışişleri Bakanı John Kerry’nin de katıldığı bir törenle açıldı. Törende bir konuşma yapan Kerry, 70 yıl sonra Küba’yı ziyaret eden ilk ABD dışişleri bakanı oldu.

YUNANİSTAN'DA İKİNCİ KEZ ERKEN SEÇİM KARARI

Yunanistan ağustos ayında da alınan erken seçim kararıyla gündeme oturdu. Eurogroup ile Atina arasında imzalanan 3. Kurtarma Paketi’nin ardından SYRIZA’da yaşanan bölünme Başbakan Çipras’ı erken seçim kararı almaya itti.

Çipras'ın istifası sonrası Yunanistan Cumhurbaşkanı Prokopis Pavlopulos'un hükümet kurma görevi verdiği Yeni Demokrasi ve Halk Birliği’nin başarılı olamaması nedeniyle, 20 Eylül'de bir kez daha erken seçime gidilmesi kararlaştırıldı.

TÜRK DENİLEN BANGKOK BOMBACISI UYGUR ÇIKTI

Tayland’ın başkenti Bangkok’taki bir tapınağa 17 Ağustos’ta düzenlenen bombalı saldırıda 28 kişi öldü. Yetkililer ilk olarak saldırganın Türk vatandaşı olabileceğini açıklasa da daha sonra zanlının Türkiye'de ikamet eden bir Uygur olduğu açıklandı.

BİNLERCE BEYRUTLU HAYKIRDI: KOKTUNUZ

Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki tek çöp toplama şirketinin çalışmalarını durdurması ve ana çöp depolama merkezlerinden birinin kapatılması nedeniyle Temmuz ayında kentin ana caddeleri ile ara sokaklarında büyük çöp yığınları oluştu. Binlerce Beyrutlu, sosyal medya üzerinden ‘Koktunuz’ sloganıyla örgütlenerek, hem çöp krizini ve yolsuzluk iddialarını protesto etti.

RUS DIŞİŞLERİ'NDE BİR İLK

Mariya Zaharova, Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın ilk kadın sözcüsü oldu.

EYLÜL

RUS ASKERİ SURİYE'DE

Rusya’nın Suriye’de düzenlediği operasyonlar, ülkede 2011’den bu yana devam eden savaşta dengeleri değiştiren bir gelişme olarak dünya gündemine oturdu.

Rusya Parlamentosu’nun askerlerin yurt dışında görevlendirilmesine onay vermesinin ardından Rus savaş uçakları, 30 Eylül’de Suriye'de hava operasyonları düzenlemeye başladı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın daveti üzerine Suriye’de operasyonlara başlayan Rus Hava Kuvvetleri, yaklaşık 3 aylık bir sürede Suriye’de IŞİD ve diğer terör örgütlerine ait 4 bini aşkın hedefi vurdu.

Rusya Savunma Bakanlığı, IŞİD’in petrol sevkiyatının da hedef alındığı operasyonlar sonucu örgütün petrol gelirinin yarı yarıya azaldığını duyurdu. Esad da, Rusya’nın operasyonları sayesinde ülkede durumun normale dönmeye başladığını söyledi.

PUTİN, 10 YIL SONRA BM'DE KONUŞTU

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 28 Eylül’de 10 yıl sonra ilk kez Birleşmiş Milletler'in 70. Genel Kurulu Toplantısı'nda dünya liderlerine hitap etti.

Suriye krizinin sorumlusunun Suriyeli muhalifleri destekleyenler olduğunu belirten Putin, “Rusya, her zaman net bir şekilde terörizmin karşısında durdu.

Şu anda Irak ve Suriye gibi terörle mücadele eden ülkelere yardım ediyoruz. Suriye ordusu ile işbirliği yapmayı reddetmek hatadır. Suriye'de Esad hükümeti ve Kürt milisler dışında hiç kimse IŞİD'le gerçek anlamda mücadele etmiyor” diye konuştu.

SURİYE SINIRINDA GERİLİM

Suriye sınırındaki Kilis'te ise, 1 Eylül’de IŞİD'in etkili olduğu bölgeden Türkiye sınırına ateş açılması sonucu 1 asker hayatını kaybetti, 1 asker de kaçırıldı. Kaçırılan 21 yaşındaki Serter Taş’ın IŞİD tarafından Rakka’da esir alındığı belirtildi.

HAC KANA BULANDI

Suudi Arabistan’daki Hac ziyareti, bu yıl iki büyük felakete sahne oldu. Kabe'de 11 Eylül’de bir vincin devrilmesi sonucu 110 hacı adayı hayatını kaybetti, 200'den fazla kişi yaralandı.

Kurban Bayramı'nın ilk günü olan 24 Eylül’de ise, Mina'da şeytan taşlama sırasında yaşanan izdihamda, resmi rakamlara göre 769 kişi hayatını kaybetti, 934 kişi de yaralandı. İran ise, izdihamda ölenlerin sayısının 4 binden fazla olduğunu öne sürdü.

FİLİSTİN BAYRAĞI BM'DE

Filistin bayrağı, BM Genel Kurulu’nda alınan karar sonrasında 30 Eylül’de düzenlenen törenle ilk kez Birleşmiş Milletler'de göndere çekildi.

YUNANİSTAN'DA 2. SYRIZA DÖNEMİ

Yunanistan'da 20 Eylül’de düzenlenen erken seçimin galibi, oyların yüzde 35,47’sini alarak yeniden seçilen  Başbakan Aleksis Çipras liderliğindeki SYRIZA partisi oldu.

EKİM

RUS UÇAĞI MISIR'DA DÜŞTÜ

Mısır’ın Sina Yarımadası'nda 31 Ekim’de, Rusya'ya ait yolcu uçağının düşmesi sonucu, uçaktaki 224 kişi hayatını kaybetti. IŞİD, Şarm El Şeyh-St. Petersburg seferini gerçekleştiren Airbus-320 tipi uçağın örgüte bağlı bir grup tarafından düşürüldüğünü ileri sürdü. Rusya ise olayın bir terör saldırısı olabileceği şüphesiyle soruşturma başlatarak güvenlik nedeniyle Mısır’la uçuşları durdurdu.

ESAD’DAN MOSKOVA’YA ZİYARET

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, 21 Ekim’de ülkesinde savaşın başladığı 2011’den sonra ilk yurt dışı ziyaretini Moskova'ya yaptı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. Görüşmede Rusya'nın Suriye'de düzenlediği hava operasyonları ile iki ülkenin terörle mücadele alanındaki işbirliği ele alındı.

ABD HASTANEYE SALDIRDI

ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerine ait savaş uçaklarının, 3 Ekim’de Afganistan'ın kuzeyindeki Kunduz kentinde Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü'nün (MSF) faaliyet gösterdiği bir hastaneye düzenlediği hava saldırısında 22 kişi hayatını kaybetti. ABD’nin Taliban’a ait bir üs olduğu gerekçesiyle hastaneyi kasıtlı olarak hedef aldığı iddia edildi. MSF saldırının savaş suçu olduğunu belirterek bağımsız soruşturma başlatılmasını isterken, ABD olayın bir kaza olduğunu savundu.

GUATEMALA’DA HEYELAN: 280 ÖLÜ

Guatemala'da 1 Ekim günü etkili olan yağışların başkent Guatemala'nın doğusundaki Cambray'da neden olduğu heyelanda 280 kişi hayatını kaybetti. Yaklaşık 125 evin göçük altında kaldığı felakette kaybolan 70 kişi bulunamadı. Arama kurtarma çalışmalarına 13 Ekim'de son verildi.

BAŞBAKANI İSTİFA ETTİREN YANGIN

Romanya'nın başkenti Bükreş'te bir gece kulübünde 31 Ekim’de meydana gelen yangında  61 kişi hayatını kaybetti. Olayın ardından Romanya Başbakanı Victor Ponta, yangınla ilgili protestolar sonucu istifa etti.

KASIM

PARİS TERÖRLE SARSILDI

Fransa, 13 Kasım akşamı 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ülkede yaşanan en kanlı saldırılarla sarsıldı. Başkent Paris'te Bataclan konser salonu ve Stade de France stadyumu dahil 6 noktada düzenlenen saldırılarda 130 kişi hayatını kaybetti, 350'den fazla kişi yaralandı. Ülke genelinde olağanüstü hal ve 3 gün yas ilan edildi. Saldırının sorumluluğunu IŞİD üstlendi. Olayın ardından Avrupa çapında IŞİD’e yönelik operasyonlar artarken; Suriye, Irak ve Afganistan’daki savaş nedeniyle yaşanan sığınmacı akınına karşı sınırlarda güvenlik önlemleri artırıldı. Fransa da, Suriye’de IŞİD’e yönelik hava saldırılarını artırma kararı aldı.

IŞİD BEYRUT’U VURDU

Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta 12 Kasım’da IŞİD, Hizbullah’ın etkili olduğu Dahiye bölgesindeki Burc el-Baracne'de iki intihar saldırısı düzenledi. Saldırılarda 43 kişi hayatını kaybetti, 200'den fazla kişi yaralandı.

MALİ’DE REHİNE KRİZİ

Mali'nin başkenti Bomako'dakiRadisson Otel'de, 20 Kasım’da aralarında çoğu yabancı 170 kişi, silahlı kişiler tarafından rehin alındı. Aralarında 7 THY çalışanının da bulunduğu rehinelerden 130'u Fransız ve ABD destekli Mali güvenlik güçleri tarafından düzenlenen operasyonla, onlarcası da kendi çabalarıyla kurtuldu. 22 kişinin öldüğü, 20 kişinin yaralandığı rehine krizini önce El Kaide ile bağlantılı El Murabitun Grubu, sonra da Macina Kurtuluş Cephesi üstlendi.

SURİYE İÇİN DİPLOMASİ HAMLESİ

ABD ve Rusya'nın ortak girişimiyle Avusturya'nın başkenti Viyana'da Suriye'deki savaşa siyasi çözüm bulmak amacıyla 17 ülke ve Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Arap Birliği temsilcilerinin katıldığı görüşmelerin 3. turu, 14 Kasım’da gerçekleştirildi. Görüşmelerde, muhaliflerin ve Suriye hükümetinin görüşmelere başlaması, 6 ay içinde geçici hükümet kurulması, yeni anayasa taslağı hazırlanma sürecinin başlatılması ve 18 ay içinde özgür ve adil seçimlerin yapılması kabul edildi.

DÜNYA LİDERLERİ ANTALYA’DA BULUŞTU

Türkiye, 15 Kasım’da dünyanın en gelişmiş ekonomilerine sahip 20 ülkenin yanı sıra davetli ülkeler ve uluslararası kuruluşların liderlerinin katıldığı G20 Liderler Zirvesi'ne Antalya'da ev sahipliği yaptı. Zirveye Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yanı sıra birçok ülkenin lideri katıldı.

AB İLE TÜRKİYE ARASINDA SIĞINMACI ANLAŞMASI

29 Kasım’da düzenlenen AB-Türkiye Zirvesi'nde, geri kabul anlaşmasının uygulanması ve öngörülen şartların karşılanması durumunda Türk vatandaşlarının Ekim 2016 itibariyle vize serbestisinden yararlanmasına karar verildi. AB ayrıca, sığınmacı akınını kontrol altına alınması amacıyla Türkiye'ye 3 milyar Euro’luk maddi destek vereceğini açıkladı.

ARALIK

ANKARA BAĞDAT HATTINDA BAŞİKA KRİZİ

Türkiye’nin 4 Aralık’ta Irak’ın Musul kentindeki Başika kampına asker ve tank sevkiyatı yapması, Ankara-Bağdat hattında krize yol açtı. Irak hükümeti, askeri sevkiyatın Savunma Bakanlığı’ndan izinsiz olarak gerçekleştirildiğini belirterek askerlerin derhal çekilmesini istedi. Türkiye ise askerlerin Irak hükümetinin talebi üzerine eğitim amacıyla bölgeye gönderildiğini savundu. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Türkiye’den gelen açıklamalara destek verirken, Rusya dahil birçok ülke Türkiye’nin askeri sevkiyatına tepki gösterdi. ABD Başkanı Barack Obama'nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la yaptığı telefon görüşmede Türkiye'nin Irak'taki birliklerini çekmesini istediği bildirildi.Irak hükümeti de Türkiye’yi BMGK’yaşikayet etti. Daha sonra Türkiye askerlerin bir bölümünün Musul’dan geri çekildiğini açıkladı, Iraklı yetkililer ise askerlerin kısmen çekildiği açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını belirtti.

TÜRKİYE VE İSRAİL’DEN NORMALLEŞME İÇİN ÖN ANLAŞMA

İsrail ve Türkiye, 17 Aralık’ta ilişkilerin normalleşmesi için ön anlaşmaya vardı. Anlaşmaya göre, ilk olarak büyükelçiler başkentlere geri dönecek. Ön anlaşmadaki diğer şartlar şöyle: İsrail Mavi Marmara saldırısında ölenlerin ailelerine 20 milyon dolar tazminat ödeyecek, İsrail askerlerine karşı açılan davalar kapatılacak, İsrail Mavi Marmara baskınında ölenlerin aileleri için fon oluşturacak, Hamas üyesi Salah Aruri Türkiye'den sınır dışı edilecek, Türkiye topraklarından bir doğalgaz boru hattının geçişine izin verecek, İsrail'in Türkiye'ye doğalgaz satması için derhal görüşmelere başlanacak. Öte yandan Hamas, liderlerinden Aruri’nin daha önce ABD’nin isteğiyle Türkiye’den ayrıldığını açıkladı.

SURİYE’DE CİHATÇI LİDER ÖLDÜRÜLDÜ

Suriye'de hükümete karşı savaşan en büyük silahlı örgütlerden İslam Ordusu'nun lideri ZehranAlluş, Şam'da düzenlenen hava saldırısı sonucu öldürüldü. Alluş'un öldürüldüğü hava saldırısının Rus jetleri tarafından gerçekleştirildiği iddia edildi. Saldırı sırasında Alluş'un örgütün üst düzey komutanlarıyla yemek yediği ve ölenler arasında örgütün önemli isimlerinin de yer aldığı belirtildi.

İSRAİL HİZBULLAH KOMUTANINI SURİYE’DE VURDU

İsrail’in 19 Aralık’ta Suriye’de düzenlediği hava saldırısında Hizbullah’ın önde gelen isimlerinden Samir Kantar hayatını kaybetti. Hizbullah’a yakın kaynaklar, Suriyeli muhalif grupların İsrail’le işbirliği yaparak Kantar’ın yerine ilişkin bilgileri verdiğini iddia etti. Hizbullah da, İsrail’in saldırının bedelini ödeyeceğini açıkladı.

BMGK’DAN SURİYE KARARI

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 5 daimi üyesi, 18 Aralık’ta Suriye'de barış süreci için yol haritası konusunda anlaşmaya vardı. Tasarıda, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ve Suriyeli muhaliflerin Ocak ayında barış görüşmeleri için masaya oturması öngörülüyor.

PUTİN’İN YILLIK BASIN TOPLANTISINA BÜYÜK İLGİ

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu yıl 11.’si düzenlenen geleneksel yılsonu basın toplantısında 17 Aralık’ta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Putin’in bu yılki basın toplantısına gazeteciler rekor ilgi gösterdi. Yaklaşık 1400 gazeteci toplantı için akreditasyon yaptırdı. 3 saat 8 dakika süren toplantıda Putin, ekonomiden Batı’yla ilişkilere, yaptırımlardan terörle mücadeleye birçok konuya değindi. Türkiye ile yaşanan gerilimle ilgili olarak da konuşan Rusya lideri, “Türkiye’yi düşman olarak görmüyoruz” dedi.

TERÖRE KARŞI İSLAM İTTİFAKI KURULDU

1 Aralık’ta Suudi Arabistan öncülüğünde, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 34 İslam ülkesinin teröre karşı koalisyon kurduğu açıklandı. Türkiye, ittifakın askeri değil siyasi ve ideolojik bir birlik olduğunu belirtti. Öte yandan ittifak, İran’a ve Şiilere karşı Sünnileri bir araya getirmeye yönelik mezhepçi bir oluşum olmakla eleştirildi. Bazı yorumcular da bu ittifakın bölgede Sünni-Şii çatışmasını tetikleyebileceğini ifade etti.

SURİYELİ MUHALİFLER RİYAD’DA TOPLANDI

Suudi Arabistan, 8-10 Aralık arasında başkent Riyad'da, Suriyeli muhalifleri ve isyancı örgütleri bir araya getirmek amacıyla bir toplantı düzenledi. Toplantıya katılan Ahraruş-Şam, Suriye dışı muhalefete daha fazla rol verildiğini ve ‘devrimci örgütlerin' görmezden gelindiğini savunarak konferanstan çekilirken, Suriye hükümeti katılımcılar arasında terör örgütlerinin de bulunduğunu belirtti. Toplantı sonucunda Suriye hükümetiyle müzakere yürütmek üzere kurulan 34 kişilik konseyin başkanı, taraf değiştirerek muhalefete katılan eski Suriye Başbakanı Riyad Hicab oldu.Türkiye'nin baskısı nedeniyle konferansa davet edilmeyen Kürt güçler ise, Suriye'nin Haseke kentinde ayrı bir konferans düzenledi.

BM’DEN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KARARI

21. BM İklim Değişikliği Taraflar Konferansı, 1 Aralık’ta Fransa'nın başkenti Paris'te başladı. 13 Kasım’daki terör saldırıları nedeniyle yoğun güvenlik önlemleri altında düzenlenen zirveye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da aralarında olduğu çok sayıda devlet ve hükümet lideri katıldı. İklim değişikliğini önlemek için hazırlanan Paris Anlaşması, 12 Aralık’ta konferansa katılan ülkeler tarafından kabul edildi.

ABD'DE TERÖR SALDIRISI

ABD'nin California eyaletine bağlı Sen Bernardino kentinde 2 Aralık’ta meydana gelen silahlı saldırıda 14 kişi öldü, 20’den fazla kişi yaralandı. Saldırıyı gerçekleştiren çiftin IŞİD ile bağlantılı olabileceği belirtilirken, kadın saldırganın olaydan önce IŞİD lideri Ebubekir el Bağdadi’ye bağlılık yemini ettiği tespit edildi.

İSPANYA SEÇİMLERİ 'İKİ PARTİLİLİĞİ' YIKTI

​İspanya’da 20 Aralık’ta düzenlenen genel seçimi iktidardaki Halk Partisi kazandı, ancak tek başına iktidar için gerekli çoğunluğu sağlayamadı. İspanya Sosyalist İşçi Partisi sandıktan ikinci parti olarak çıkarken, ilk defa katıldıkları genel seçimde sırasıyla 3. ve 4. parti olan Podemos ve Ciudadanos, ülkenin siyasi kaderini değiştirerek yıllardır süren iki partililiği yıktı.

SUUDİ KADINLAR İLK KEZ SEÇİME KATILDI

Suudi Arabistan'da 12 Aralık’ta, kadınların hem aday hem de seçmen olarak ilk kez katıldıkları belediye seçimlerinde, kadınlar 20 sandalye kazandı. Ülkede 3. Dönem Belediye Meclis Seçimlerine ilk kez katılan kadınların oranı yüzde 24 oldu.

SAAKAŞVİLİ VATANDAŞLIKTAN ÇIKARILDI

Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili, 4 Aralık’ta eski Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin vatandaşlıktan çıkarılmasına ilişkin kararnameyi onayladı.