'Çavuşesku'nun kaderi' 36 yıl önce Haydarpaşa'da sulara gömüldü

Hollanda bandıralı bir yük gemisi ile Marshall Adaları bandıralı sıvılaştırılmış gaz taşıyan bir tanker Belçika'nın Zeebrugge kasabası açıklarında çarpıştı. Hollanda bandıralı gemi batarken, mürettebatın kurtarıldığı olayda bir çevre sorunu ise yaşanmadı. Bu  kaza 1979 yılında İstanbul'un yaşadığı en büyük tanker faciasını akıllara getirdi.

Ham petrol yüklü Rumen tankeri Independenta ile Yunan bandıralı kuru yük gemisi Evriyali, Haydarpaşa açıklarında  çarpışmış, İstanbul'u 27 gün boyunca siyah dumanlar altında bırakan faciada 43 mürettebat can vermişti.  Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılığı Düzenleme Genel Müdürlüğü uzmanı Ünal Bayram,  RS FM’de yayınlanan Günaydın Türkiye programında, Rumen siyasetinde ‘lanetli’ olarak yorumlanan faciaya dair konuştu.

‘TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK DENİZ FACİASI’

“Çarpışma Türkiye'nin yaşamış olduğu en büyük deniz faciası. Dünya’da ise ilk 10’da yer alıyor” diyen Bayram,  çatışmaya Evriyali gemisinin neden olduğunu söyledi.

Libya'dan yüklediği 100 bin ton ham petrolü Köstence'ye götürmekte olan tankerin o tarihte Romanya'nın en büyük gemisi olduğunu hatırlatan uzman, olayın nasıl geliştiğini şöyle anlattı:

“Tanker kurallara uygun olarak İstanbul Boğazı’nın güneyinden giriş yaptıktan sonra, kuzeyden yüklediği 8 bin ton demir yükünü İtalya'ya götürmekte olan Evriyali gemisiyle çarpışıyor. Aslında olayda Yunan gemisinin kaptanının hatası var ancak faciaya üst üste meydana gelen birçok hata neden oluyor. Evriyali'nin kaptanı iki kez düdük çalarak, Rumen tankerinin kendi sağından geçmesini istiyor. Independenta ise tek düdük çalarak, 'sen benim iskele tarafımdan geç' mesajı veriyor. İki tarafın iddiasını sürdürmesi sonucu Yunan gemisi, Independenta'nın sol tarafına bindiriyor ve metal sürtünmesinden dolayı yangın çıkıyor. Facia böyle başlıyor."

Facianın Evriyali'nin Ahırkapı’ya doğru açılması gerekirken, rotasını Haydarpaşa'ya çevirmesiyle başladığını  ifade eden  Bayram, bu ciddi hatadan dolayı gemi kaptanının 7 personelle beraber tutuklandığını kaydetti. 

MÜRETTEBAT GEMİDEN NEDEN AYRILMADI?

Bayram, kazadan sonra yapılan bir diğer hatanın ise gemi personelinin tankerdeki yangını söndürebileceğine inanması olduğunu söylüyor. Uzmana göre, mürettebatın gemiden ayrılmamasının nedeni o dönem Romanya'da yaşanan otoriter Çavuşesku rejimi.

Bayram çarpışmadan 45 dakika sonra infilak eden tankerden ayrılmayarak can veren 43 mürettebatla ilgili şunları söylüyor:

"O dönemde Romanya'da Cumhurbaşkanı Nikolay Çavuşesku ve eşi çok önemli bir simge.  Independenta da henüz 1 yaşında. Ülkede tanker için denize indirme töreni yapılıyor. Gemilerin suya iniş törenlerinde gemi bordasında şampanya patlatılır ve şişe bordaya vurularak kırılır. Ama ilginçtir, first lady Elena Çavuşesku şişeyi gemi bordasına vurmasına rağmen şişe bir türlü kırılmıyor. Rumen basını da olayı 'büyük bir uğursuzluk' olarak görüyor.  Independenta o dönem Romanya'nın en büyük tankeri ve Elena Çavuşesku'nun kaderi de tanker gibi oluyor. Deniz faciasından 10 yıl sonra yaşanan devrimde sokak ortasında kurşuna dizilerek infaz ediliyor. Hatta Independenta'nın İstanbul'daki hurdası 7 yıl boyunca kaldırılamazken, gemi leşini kaldırma ihalesini kazanan denizcilik firması da işlemler sırasında iflas edip batıyor.”